Pogrom w Tarnopolu
49°34′N 25°36′E/49,566667 25,600000| Państwo | |
|---|---|
| Miejsce | |
| Data |
4–11 lipca 1941 |
| Liczba zabitych |
4600–5000 |
| Typ ataku | |
| Sprawca | |
Położenie na mapie okupowanej Polski (1939–1941)  | |
| 49°34′N 25°36′E/49,566667 25,600000
| |
Pogrom w Tarnopolu – pogrom Żydów dokonany w dniach 4–11 lipca 1941 roku przez SS oraz ukraińskich nacjonalistów z udziałem ludności Tarnopola.
Latem 1941 roku, przed wycofaniem się z miasta, NKWD zamordowało osadzonych w więzieniu w Tarnopolu, w tym grupę jeńców niemieckich[1][2]. Odnalezienie ofiar NKWD po wkroczeniu do miasta Niemców, które nastąpiło 2 lipca 1941 roku, posłużyło za pretekst do organizacji pogromu Żydów, których oskarżono o sympatyzowanie z komunizmem[3].
3 lipca 1941 w Tarnopolu członkowie OUN-B zorganizowali wiec, na którym ogłoszono powstanie państwa ukraińskiego oraz świętowano wyzwolenie przez Niemców spod „judeobolszewizmu”[4].
Pierwsze ataki na Żydów zaczęły się 3 lipca, lecz pogrom przybrał na sile od następnego dnia. 4 lipca 1941 do miasta przybyło Sonderkommando 4b Einsatzgruppe C, wymieniane jako jeden z inicjatorów i uczestników pogromu. Według własnego raportu Sonderkomando rozstrzelało 127 Żydów (głównie z warstw inteligencji[2]) oraz zainspirowało zabójstwa dalszych 600 osób[5]. Mordów dokonywali także żołnierze dywizji SS Wiking[2] oraz milicja OUN[6]. Niemcy rozstrzeliwali jedynie mężczyzn, natomiast ukraińscy uczestnicy pogromu zabijali Żydów bez względu na płeć i wiek, używając łomów, toporów i noży. Około 100 osób spalono w synagodze. Mordy przeniosły się także do okolicznych wsi[6].
Najczęściej przyjmuje się, że w czasie pogromu trwającego tydzień zabito w Tarnopolu od 4600[2] do 5000[6][1] Żydów. Gabriele Lesser podając liczbę zabitych w pogromie przytacza jedynie liczby z raportu Sonderkommando. Pozostałe „wiele tysięcy”, według autorki, miało zginąć „w ciągu kolejnych tygodni”[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Henryk Komański, Szczepan Siekierka, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946, wyd. 2, Wrocław: Nortom, 2006, s. 384, ISBN 83-89684-61-6, ISBN 978-83-89684-61-5, OCLC 156875487.
- ↑ a b c d Холокост на территории СССР: Энциклопедия, Moskwa 2009, ISBN 978-5-8243-1296-6, s. 978.
- ↑ Witold Mędykowski, W cieniu gigantów. Pogromy 1941 r. w byłej sowieckiej strefie okupacyjnej, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa, 2012, s. 250–259, ISBN 978-83-60580-95-0.
- ↑ Grzegorz Rossoliński-Liebe, The „Ukrainian National Revolution” of 1941. Discourse and Practice of a Fascist Movement, [w:] Kritika: Explorations in Russian and Eurasian History 12, 1 (Winter 2011), s. 99.
- ↑ Grzegorz Hryciuk, Przemiany narodowościowe i ludnościowe w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1931–1948, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005, s. 201–202, ISBN 83-7441-121-X, OCLC 830722458.
- ↑ a b c The Shoah in Ukraine: History, Testimony, Memoralization, Red. Ray Brandon, Wendy Lower, Indiana University Press 2008, s. 338.
- ↑ Gabriele Lesser, Pogromy Żydów w Galicji Wschodniej latem 1941 roku. „Haniebne czyny będą pomszczone”, dialog.org [dostęp 2013-02-02] [zarchiwizowane 2020-02-16] (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Bogdan Musiał, Za grzechy Sowietów zapłacili Żydzi, Rzeczpospolita, 21.06.2011.