Posąg Ceres
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
ok. 1615 |
| Medium | |
| Wymiary |
90,5 × 65,5 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Posąg Ceres (niderl. Standbeeld van de godin Ceres in een nis) – obraz malarza flamandzkiego Rubensa.
Proweniencja[edytuj | edytuj kod]
W 1760 roku obraz został sprzedany w Hadze za 1210 guldenów. Do Ermitażu trafił z Brukseli w 1768 roku, z kolekcji Carla de Cobena.
Tematyka obrazu[edytuj | edytuj kod]
Obraz przedstawia rzymską boginię płodności Ceres, której składane są ofiary przez puttów. Dzieło ma głównie wyraz symboliczny, wyraża ideę jedności życia i sztuki oraz przeszłości i przyszłości – ukazane przez umieszczenie posągu w architektonicznym obramowaniu i składanych przed nim darów natury. Wesołe putta symbolizują „szczęśliwość narodów”[a]. Putta mają skrzydła ważki lub motyla, co miało symbolizować przemijający czas lub nieśmiertelność.
Analogie tematyczne[edytuj | edytuj kod]
Rubens bardzo często wykorzystywał te same motywy do innych swoich dzieł. Równie często malowane przez niego postacie miały rysy twarzy żyjących mu współcześnie ludzi lub członów rodziny, w tym jego dzieci. Również motywy Posągu Ceres mają swoją analogiczną formę na obrazie Trzy Gracje adorujące Naturę[b]. Motyw girland występuje także na innych obrazach z tego okresu, takich jak Girlanda owoców i Madonna z girlandą, znajdujących się w Monachium oraz na obrazie Madonna z girlandą z Luwru. Girlandy są jedynym motywem na obrazie, który nie został namalowany przez Rubensa, lecz przez Fransa Snydersa (1579–1657)[c]. Sam posąg był prawdopodobnie wzorowany na starożytnej rzeźbie Demeter, znajdującej się w Galerii Borghese w Rzymie, a różniącej się od tej na obrazie jedynie brakiem prawej ręki.
Grupa puttów również ma swoje pierwowzory. Jeden z nich, stojący po lewej stronie prawie przodem do widza, jest wzorowany na rzeźbie fontannowej zwanej Chłopiec z gęsią. Drugi, stojący po prawej, jest podobny do często spotykanych rzeźb Chłopca z dzbanem. Według Rudolfa Oldenbourga, niemieckiego znawcy dzieł Rubensa, jeden z puttów znajdujących się na górze po lewej stronie, ma głowę uderzająco podobną do tej z obrazu Correggia Merkury pouczający Kupidyna w obecności Wenus (National Gallery w Londynie). Ta sama postać jest również podobna do portretu drugiego syna Rubensa – Nicolasa. Nisza, w której stoi Ceres, jest niemal identyczna z prawdziwą budowlą architektoniczną – z łukiem znajdującym się przed domem mistrza („Rubenshuis”, Antwerpia), a lampy znajdujące się na górze obrazu – z detalem pochodzącym z dachu tego samego domu.
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Przy tworzeniu karty tytułowej do książki Legatus F. de Marcelaera, Rubens powtórzył motyw roztańczonych puttów, które również znalazły się na obrazie Powitanie infanta Ferdynanda w Antwerpii. Ich symbolikę wyjaśnił osobiście właśnie tymi słowami. CDR 1887-1909. Codex Diplomaticus Rubenianus, VI, s. 200.
- ↑ Obraz z 1615–1616, olej na desce, 72 × 108 cm, Art Museum and Gallery, Glasgow.
- ↑ We wcześniejszych dokumentach galerii motywy te były przypisywane innemu malarzowi Janowi Breugelowi.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- M. Warszawska Peter Paul Rubens wyd. Firma Księgarska Jacek i Krzysztof Olesiuk, Warszawa 2006 ISBN 83-7423-385-0.