Pradźapati (bóg)

Pradźapati (Sanskryt प्रजापति, trl. prajāpati, Ojciec Jestestw^[1], „pan stworzeń, ojciec ludzkości, pradziad”) – dwupłciowe praźródło wszystkiego^[2].

Wedy

Pradźapati jako pojedyncza postać, został on utożsamiony z wedyjskim Wiśwakarmanem, który według Rygwedy ukształtował świat.
Identyfikowany był także z Puruszą - pierwotnym olbrzymem złożonym w ofierze, rokiem i ołtarzem ofiarnym, gdyż Purusza to Pradźapati; Pradźapati to rok”^[3].
Jako męska zasada stworzenia, tworzy parę z zasadą żeńską, którą reprezentuje Wać^[4].

Brahmany

W Brahmanach wymieniony jest jako pierwotny bóg, który stworzył Wedy a następnie świat ze Złotego Jaja zanurzonego w prawodach. Widząc że jest sam, stworzył bogów wstępując w niebo i asurów schodząc na ziemię. Nie mając potomstwa rozgrzał się i podzielił się na dwie części, kobietę i mężczyznę. Patron stanu kapłańskiego i twórca rytuału^[5].

Upaniszady

Upaniszada Ćhandogja opisuje Pradźapatiego, jako nauczyciela przywódców dew i asurów

Manusmryti

„Traktat o zacności” (Manusmryti) wskazuje iż Pradźapati to imię Brahmy. Inne dzieła mówią o takim imieniu dla Indry, Somy i Waruny^[6].

Zobacz też

Pradźapati (praojcowie)

Przypisy

↑ Androgyn uniwersalny. W: Maryla Falk: Mit psychologiczny w starożytnych Indiach. Ireneusz Kania (przeł.), Marek Mejor (red.nauk.). Wyd. 1. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, 2011, s. 35. ISBN 97883-242-0978-1.
↑ Gnoza soteriologiczna. W: Andrzej Szyszko-Bohusz: Hinduizm, buddyzm, islam. Wyd. 1. Wrocław: Ossolineum, 1990, s. 38. ISBN 83-04-03162-0.
↑ Dźiajmijanabrahamana II, 56
↑ pradźapati. W: Gerhard J. Bellinger: Leksykon mitologii. Mity ludów i narodów świata. Janina Szymańska-Kumaniecka. Wyd. 1. Warszawa: Muza SA, 2003, s. 324. ISBN 83-7319-245-X.
↑ Maharyszi. W: Gerhard J. Bellinger: Leksykon mitologii. Mity ludów i narodów świata. Janina Szymańska-Kumaniecka. Wyd. 1. Warszawa: Muza SA, 2003, s. 243. ISBN 83-7319-245-X.
↑ Łukasz Trzciński: Pradźapati. W: Bogowie, demony, herosi. Leksykon. Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1996, s. 321. ISBN 83-7006-597-X.

Bibliografia

Mircea Eliade: Historia wierzeń i idei religijnych. T. 1-3. Warszawa: PAX, 1988-1995.
Marta Jakimowicz-Shah, Andrzej Jakimowicz: Mitologia indyjska. Warszawa: WAiF, 1986, seria: mitologie świata. ISBN 83-221-0334-4.
Marjorie Leach: Uniwersalny leksykon bóstw. Poznań: Oficyna Wydawnicza ATENA, 1998.

[1] Androgyn uniwersalny. W: Maryla Falk: Mit psychologiczny w starożytnych Indiach. Ireneusz Kania (przeł.), Marek Mejor (red.nauk.). Wyd. 1. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, 2011, s. 35. ISBN 97883-242-0978-1.

[2] Gnoza soteriologiczna. W: Andrzej Szyszko-Bohusz: Hinduizm, buddyzm, islam. Wyd. 1. Wrocław: Ossolineum, 1990, s. 38. ISBN 83-04-03162-0.

[3] Dźiajmijanabrahamana II, 56

[4] radźapati. W: Gerhard J. Bellinger: Leksykon mitologii. Mity ludów i narodów świata. Janina Szymańska-Kumaniecka. Wyd. 1. Warszawa: Muza SA, 2003, s. 324. ISBN 83-7319-245-X.

[5] Maharyszi. W: Gerhard J. Bellinger: Leksykon mitologii. Mity ludów i narodów świata. Janina Szymańska-Kumaniecka. Wyd. 1. Warszawa: Muza SA, 2003, s. 243. ISBN 83-7319-245-X.

[6] Łukasz Trzciński: Pradźapati. W: Bogowie, demony, herosi. Leksykon. Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1996, s. 321. ISBN 83-7006-597-X.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]