Prosoboniini

	Prosoboniini
	Bonaparte, 1850
	; Przedstawiciel rodzaju – brodźczyk białoskrzydły (P. leucoptera) na ilustracji autorstwa Johna Gerrarda Keulemansa z 1887 lub 1888 roku
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	bekasowce
Parvordo	Scolopacida
Nadrodzina	Scolopacoidea
Rodzina	bekasowate
Podrodzina	biegusy
Plemię	Prosoboniini
	Typ nomenklatoryczny
	Tringa leucoptera J.F. Gmelin, 1789
Synonimy
	Rodzaju: Aechmorhynchus Coues, 1874;
	Rodzaju: Aechmorhynchus Coues, 1874;
Rodzaje
	Prosobonia Bonaparte, 1850
	Prosobonia Bonaparte, 1850
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Prosoboniini – monotypowe plemię ptaków z podrodziny biegusów (Arenariinae) w rodzinie bekasowatych (Scolopacidae).

Zasięg występowania

Plemię obejmuje żyjący współcześnie gatunek występujący na Tuamotu; gatunki wymarłe występowały w Polinezji Francuskiej (leucoptera), na Kiribati (cancellata) i na wyspie Henderson (sauli)^[3]^[4].

Morfologia

Długość ciała 15–17 cm; masa ciała 32–44 g (dotyczy tylko P. parvirostris)^[3].

Systematyka

Etymologia

Prosobonia: według Paula A. Johnsgarda z 1981 roku^[5], nazwa ta może być błędem ortograficznym z gr. προσωπον prosōpon – maska, w odniesieniu do ciemnordzawego kantarka, policzków i czoła brodźczyka białoskrzydłego. Jednak nazwa ta mogła być też celowym skróceniem Prosobonasia (gr. προσο- proso- – sąsiadujący; epitet gatunkowy Aphanapteryx bonasia, chruścielowiec rdzawy) (wymarły, wyspiarski chruściel, który podobnie jak wymarły brodźczyk białoskrzydły miał rdzawe upierzenie i prosty dziób). Według diagnozy Bonapartego ta grupa brodźców była uważana za bliską chruścielom (Rallidae). Alternatywnie może to być połączenie gr. προ pro – podobny i grą słów nazwą rodzaju Pisobia Billberg, 1827 (syn. Calidris)^[6].
Aechmorhynchus: gr. αιχμη aikhmē „ostrze, lanca”; ῥυγχος rhunkhos „dziób”^[7]. Gatunek typowy: Tringa parvirostris Peale, 1848.

Podział systematyczny

Do plemienia należy jeden rodzaj Prosobonia z następującymi gatunkami^[8]:

Prosobonia leucoptera (J.F. Gmelin, 1789) – brodźczyk białoskrzydły – takson wymarły, znany tylko z jednego okazu zebranego w XVIII wieku^[9]
Prosobonia cancellata (J.F. Gmelin, 1789) – brodźczyk polinezyjski – takson wymarły, najprawdopodobniej w połowie XIX wieku^[10]
Prosobonia parvirostris (Peale, 1848) – brodźczyk krótkodzioby
Prosobonia sauli – takson wymarły, opisany na podstawie szczątków subfosylnych^[4]

Taksony wątpliwe

Uznany za wymarły takson Prosobonia ellisi Sharpe, 1906 (brodźczyk rudobrewy), opisany na podstawie ilustracji przedstawiającej okaz odłowiony na wyspie Moorea (Polinezja Francuska) w 1777 roku w trakcie trzeciej podróży Jamesa Cooka, został w 2021 roku uznany za młodszy synonim P. leucoptera^[11].

Przypisy

↑ E. Coues: Birds of the Northwest, a hand-book of the ornithology of the region drained by the Missouri River and its tributaries. Washington: Government Printing Office, 1874, s. 506. (ang.).
↑ Ch.-L. Bonaparte. Note sur plusieurs familles naturelles d’Oiseaux, et descriptions d’espces nouvelles. „Comptes rendus hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences”. 31, s. 562, 1850. (fr.).
↑ ^a ^b T. Piersma, J. van Gils & P. Wiersma: Family Scolopacidae (Sandpipers, Snipes and Phalaropes). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).
↑ ^a ^b Vanesa L. De Pietri, Trevor H. Worthy, R. Paul Scofield, Theresa L. Cole, Jamie R. Wood, Kieren J. Mitchell, Alice Cibois, Justin J.F.J. Jansen, Alan J. Cooper, Shaohong Feng, Wanjun Chen, Alan J.D. Tennyson & Graham M. Wragg. A new extinct species of Polynesian sandpiper (Charadriiformes: Scolopacidae: Prosobonia) from Henderson Island, Pitcairn Group, and the phylogenetic relationships of Prosobonia. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 192 (4), s. 1045–1070, 2021. DOI: 10.1093/zoolinnean/zlaa115. (ang.).
↑ P.A. Johnsgard: The plovers, sandpipers, and snipes of the world. Wyd. 1. University of Nebraska Press, 1981. ISBN 0-8032-2553-9. (ang.).
↑ Prosobonia, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-01] (ang.).
↑ Aechmorhynchus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-01] (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Prosoboniini Bonaparte, 1850 (wersja: 2021-10-03). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-02-01].
↑ BirdLife International, Prosobonia leucoptera, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-1 [dostęp 2020-05-07] (ang.).
↑ BirdLife International, Prosobonia cancellata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-1 [dostęp 2020-05-07] (ang.).
↑ Justin J.F.J. Jansen, Pepijn Kamminga, Marc Argeloo. Taxonomic implications of the original illustrations of Prosobonia from Tahiti and Moorea made during the second and third Cook expeditions. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 141 (2), s. 133–141, 2021. DOI: 10.25226/bboc.v141i2.2021.a4. (ang.).

[Coues-1] E. Coues: Birds of the Northwest, a hand-book of the ornithology of the region drained by the Missouri River and its tributaries. Washington: Government Printing Office, 1874, s. 506. (ang.).

[Bonaparte-2] Ch.-L. Bonaparte. Note sur plusieurs familles naturelles d’Oiseaux, et descriptions d’espces nouvelles. „Comptes rendus hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences”. 31, s. 562, 1850. (fr.).

[Piersma&inni-3] T. Piersma, J. van Gils & P. Wiersma: Family Scolopacidae (Sandpipers, Snipes and Phalaropes). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).

[sauli-4] Vanesa L. De Pietri, Trevor H. Worthy, R. Paul Scofield, Theresa L. Cole, Jamie R. Wood, Kieren J. Mitchell, Alice Cibois, Justin J.F.J. Jansen, Alan J. Cooper, Shaohong Feng, Wanjun Chen, Alan J.D. Tennyson & Graham M. Wragg. A new extinct species of Polynesian sandpiper (Charadriiformes: Scolopacidae: Prosobonia) from Henderson Island, Pitcairn Group, and the phylogenetic relationships of Prosobonia. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 192 (4), s. 1045–1070, 2021. DOI: 10.1093/zoolinnean/zlaa115. (ang.).

[Johnsgard-5] P.A. Johnsgard: The plovers, sandpipers, and snipes of the world. Wyd. 1. University of Nebraska Press, 1981. ISBN 0-8032-2553-9. (ang.).

[6] Prosobonia, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-01] (ang.).

[7] Aechmorhynchus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-01] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-8] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Prosoboniini Bonaparte, 1850 (wersja: 2021-10-03). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-02-01].

[iucn1-9] BirdLife International, Prosobonia leucoptera, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-1 [dostęp 2020-05-07] (ang.).

[iucn3-10] BirdLife International, Prosobonia cancellata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-1 [dostęp 2020-05-07] (ang.).

[jansen-11] Justin J.F.J. Jansen, Pepijn Kamminga, Marc Argeloo. Taxonomic implications of the original illustrations of Prosobonia from Tahiti and Moorea made during the second and third Cook expeditions. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 141 (2), s. 133–141, 2021. DOI: 10.25226/bboc.v141i2.2021.a4. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]