Przytulia czepna
| ||
| ||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | Euphyllophyta | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | astrowe | |
| Rząd | goryczkowce | |
| Rodzina | marzanowate | |
| Rodzaj | przytulia | |
| Gatunek | przytulia czepna | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Galium aparine L. Sp. pl. 1:108. Aparina; 2: errata. 1753 | ||
Przytulia czepna (Galium aparine L.) – gatunek rośliny należący do rodziny marzanowatych. Ogólnoświatowy chwast[2]. W Polsce występuje pospolicie na całym terenie.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Łodyga
- Rozgałęziona, leżąca lub wspinająca się. Osiąga długość 0,3-1,5 m. Czepia się innych roślin za pomocą haczykowatych, sztywnych włosków. Jest ostro czterokanciasta, węzły ma zgrubiałe i owłosione.
- Liście
- Wyrastają w okółkach w liczbie od 6-10 w jednym okółku. Poszczególne listki są jednonerwowe, klinowatolancetowate i podobnie jak łodyga zadzierzyste.
Drobne kwiaty na długich szypułkach zebrane są w wierzchotki wyrastające w kątach okółków liściowych. Wierzchotki te są znacznie dłuższe od liści z kąta których wyrastają. 2-7 kwiatowe wierzchotki posiadają 4-8 podsadek w okółku. Kielich zrosły, dwuczęściowy. Korona o średnicy ok. 2 mm, składająca się z 4 wolnych białych lub zielonkawych ostro zakończonych płatków. Słupek dwuczęściowy, pręciki cztery z pylnikami wystającymi powyżej znamion słupka.
Rozłupnia rozpadająca się na dwie rozłupki o długości 4-7 mm, pokryte haczykowatymi szczecinkami. Sposób rozsiewania – zoochoria. Haczykowate rozłupki przyczepiają się do sierści zwierząt, ubrania ludzi, itp. rozsiewając się w ten sposób na znaczne nieraz odległości.
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Roślina jednoroczna. Rośnie w zaroślach, na przydrożach oraz na polach uprawnych, na których jest pospolitym chwastem. Kwitnie od czerwca do sierpnia, czasami nawet do października. Kwiaty przedprątne zapylane przez muchówki lub samopylne[3]. Silnie zadzierzystymi rozgałęzieniami pędów spaja ze sobą źdźbła zbóż utrudniając ich zbiór. Roślina ruderalna i azotolubna. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny (słabo) dla SCl. Galio-Urticenea[4]. Zawiera kumarynę i czerwony barwnik, oraz enzym, który powoduje, że mleko krów które najedzą się tej rośliny zsiada się[5].
Młode pędy jadalne; z owoców wytwarzano substytut kawy[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2009-05-27].
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-11-11].
- ↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.
- ↑ Leokadia Witkowska-Żuk: Rośliny leśne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2013. ISBN 978-83-7073-359-9.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
1. Film przedstawiający, jak rozpoznać przytulię czepną
'
