Przejdź do zawartości

Przytulia północna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przytulia północna
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

goryczkowce

Rodzina

marzanowate

Rodzaj

przytulia

Gatunek

przytulia północna

Nazwa systematyczna
Galium boreale L.
Sp. Pl.: 108 (1753)[3]

Przytulia północna (Galium boreale L.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny marzanowatych (Rubiaceae). Jest szeroko rozprzestrzeniony na półkuli północnej – rośnie w całej niemal Europie (w tym na Islandii, ale brak go na południowych krańcach kontynentu), na rozległych obszarach Azji bez jej południowej części oraz w Ameryce Północnej na północ od Meksyku, włącznie z Grenlandią[3]. W Polsce jest pospolity[4], lokalnie tylko rzadszy lub brak go zupełnie np. w Bieszczadach[5]. Najłatwiejsza do rozpoznania spośród występujących w Polsce przytulii[6] ze względu na trójnerwowe, długie do 4 cm liście wyrastające po 4 w okółku[4].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Liść
Kwiaty
Owoce
Łodyga
Kanciasta, rozgałęziona, osiągająca wysokość do 60 cm. Jest naga, lub z krótkimi włoskami. Pod ziemią występuje pełzające kłącze[4].
Liście
Ulistnienie okółkowe (po 4 liście w okółku). Pojedynczy liść ma długość do 4 cm i szerokość do 8 mm. Liście skórzaste, podługowate lub lancetowate, o zwężonych końcach i nasadach, ale bez kończyka. Są ciemnozielone, 3-nerwowe, lekko podwinięte na brzegach, nagie, lub z szorstkimi szczecinkami[4][6].
Kwiaty
Drobne, białe, pachnące, zebrane w zbite szczytowe kwiatostany. Korona biała o zaostrzonych łatkach[4].
Owoce
Wyrastające na szypułkach i porośnięte włoskami (rzadziej nagie) rozłupki. Szypułki są dwukrotnie dłuższe od rozłupek[4].

Biologia

[edytuj | edytuj kod]

Bylina, kwitnie od czerwca do sierpnia[6]. Roślina pospolita na niżu, rzadko w górach. Rośnie w miejscach trawiastych, w zaroślach, lasach, na łąkach[6]. Tworzy mieszańce z przytulią właściwą (Galium verum) i przytulią pospolitą (Galium mollugo)[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-27] (ang.).
  3. a b c Galium boreale L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-01-08].
  4. a b c d e f g Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  5. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 248, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957.
  6. a b c d Sobkowiak M., Szwedler I., Spotkania z przyrodą ROŚLINY, Wyd.1, Warszawa, MULTICO Oficyna Wydawnicza, 1998, Rośliny kwiatowe, s. 96