Purchawka czarniawa
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
purchawka czarniawa |
| Nazwa systematyczna | |
| Lycoperdon nigrescens Pers. Neues Mag. Bot. 1: 87 (1794) | |
Purchawka czarniawa (Lycoperdon nigrescens Pers.) – gatunek grzybów z rodziny purchawkowatych (Lycoperdaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lycoperdon, Lycoperdaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
- Lycoperdon album var. nigrescens (Pers.) Pers. 1801
- Lycoperdon foetidum Bonord. 1851
- Lycoperdon foetidum Bonord. 1851 var. foetidum
- Lycoperdon foetidum var. peckii (J.B. Morgan) Demoulin 1979
- Lycoperdon peckii J.B. Morgan
- Lycoperdon perlatum var. peckii (Morgan) Bowerman 1961
- Lycoperdon perlatum ß nigrescens Pers. 1801[2].
Nazwę polską nadała Halina Rudnicka-Jezierska w 1991 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był także jako purchawka cuchnąca i purchawka odraźliwa[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica do 4 cm, wysokość 3–6 cm, kształt kulisty lub gruszkowaty. U podstawy występuje pęk strzępek. Powierzchnia matowa, papierowata, o barwie od kremowej do szarobrązowej. Pokryta jest licznymi, dużymi kolcami, które od samego początku są ciemne; u młodych owocników jasnobrązowe, u starszych brązowe. Kolce mają wysokość 2–3 mm i wyrastają na stożkach o czarniawych wierzchołkach.Po odpadnięciu kolców na endoperydium pozostaje siateczkowata struktura (podobnie, jak u purchawki chropowatej)[4].
Gleba jest początkowo żółtooliwkowa, potem staje się brązowa. Podglebie początkowo jasnobrązowe, potem szarobrązowe z oliwkowym lub fioletowym odcieniem. Tworzy stosunkowo duże komory z dobrze wykształconą kolumellą[4].
Posiada nieprzyjemny, metaliczny zapach[5].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki kuliste, jasnobrązowe, o powierzchni niemal gładkiej lub nieco brodawkowanej. Mają rozmiar 3,4–4,8 μm. Pomiędzy zarodnikami występują połamane sterygmy. Włośnia jest rozgałęziona dichotomicznie, ma grubość 0,7–0,9 μm, jest średnio grubościenna, rzadko septowana, posiada jamki[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Ameryce Północnej, w Europie oraz w Japonii[6]. W polskich Tatrach dochodzi aż po piętro kosodrzewiny[4].
Pojawia się w różnorodnych lasach i zaroślach, rzadziej na łąkach. Rośnie na ziemi, często wśród opadłych igieł drzew. Owocniki wytwarza od sierpnia do listopada[3]. W Polsce jest dość rzadka[5].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Naziemny grzyb saprotroficzny[3]. Jak wszystkie gatunki purchawek jest jadalna za młodu, ten gatunek purchawki jednak szybko staje się nieprzydatny do spożycia ze względu na nieprzyjemny zapach[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2014-04-07] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2014-04-07] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 415, 416, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d Wanda Rudnicka-Jezierska, Grzyby (Mycota). Tom XXIII. Podstawczaki (Basidiomycetes): purchawkowe (Lycoperdales), tęgoskórowe (Sclerodematales), pałeczkowe (Tulostomatales), gniazdnicowe (Nidulariales), sromotnikowe (Phallales), osiakowe (Podaxales), Kraków: Instytut Botaniki PAN, 1991, s. 30, ISBN 83-85444-01-7.
- ↑ a b c Atlas flory Beskidu Żywieckiego [online] [dostęp 2014-04-08].
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-04-18].