Pysznogłówka szkarłatna
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
pysznogłówka szkarłatna |
Nazwa systematyczna | |
Monarda didyma L. Sp. pl. 1:22. 1753 | |
Zasięg | |
Pysznogłówka szkarłatna, p. dwoista (Monarda didyma L.) – gatunek byliny ozdobnej, należący do rodziny jasnotowatych. Pochodzi z północnej i północno-wschodniej Ameryki Północnej, rozprzestrzenił się również w innych rejonach Ameryki Północnej[3]. Jest uprawiany w wielu krajach świata, również w Polsce.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Dość ekspansywna bylina o czworograniastych, kosmato owłosionych, wzniesionych łodygach. Osiąga wysokość 60-100 cm.
- Liście
- Jajowatolancetowate, brzegi piłkowane lub ząbkowane. Są owłosione jak łodygi.
- Kwiaty
- Kwiaty dość duże, zebrane w pozorne okółki główkowatego kształtu, purpurowe, w wielopiętrowych kwiatostanach szczytowych. Są otoczone czerwonymi podsadkami.
Zastosowanie i uprawa
[edytuj | edytuj kod]Roślina ozdobna. Pysznogłówki sadzi się w grupach na rabatach, w pobliżu oczek wodnych. Sadzonkowanie lub dzielenie całych roślin przeprowadza się wiosną. Z nasion otrzymuje się zbyt zróżnicowany i niepewny materiał. Pysznogłówka nie jest wymagającą byliną. Lubi miejsca słoneczne, ale dobrze czuje się też w półcieniu. Dobrze rośnie na wilgotnych i suchych glebach, jednak muszą to być gleby żyzne.
Nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pysznogłówka bywa nazywana bergamotką z powodu swojego zapachu przypominającego cierpki cytrynowy aromat ekstrahowany ze skórki owoców pomarańczy bergamoty. Inne jej nazwy to melisa amerykańska, indiański pióropusz (Indian plume), czy pszczeli lub górski balsam (Bee balm, Mountain balm).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-01-02].
- EoL: 579704
- Flora of China: 200019856
- Flora of North America: 200019856
- GBIF: 5341407
- identyfikator iNaturalist: 52735
- IPNI: 452034-1
- ITIS: 32283
- NCBI: 39343
- Plant Finder: 281403
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-129178
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:452034-1
- Tela Botanica: 76546
- identyfikator Tropicos: 17600167
- USDA PLANTS: MODI
- CoL: 4428D