Pyton siatkowy
| Malayopython reticulatus | |||
| (Schneider, 1801) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
pyton siatkowy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 Kraje, w których występuje pyton siatkowy | |||
Pyton siatkowy (Malayopython reticulatus) – gatunek węża z rodziny pytonów (Pythonidae). Wąż ten bardzo dobrze pływa, zarówno w rzekach, jak i w oceanach. Występuje w niemal całej Azji Południowo-Wschodniej, w tym również na Filipinach i w Indonezji[2][3].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Pozycja filogenetyczna
[edytuj | edytuj kod]Badania Rawlings i współpracowników (2008) dowiodły, że najbliższym żyjącym krewnym pytona siatkowego jest pyton timorski, a oba te gatunki są bliżej spokrewnione z żyjącymi w Australii lub na Nowej Gwinei pytonami z rodzajów Morelia, Leiopython, Liasis, Antaresia, Aspidites, Apodora i Bothrochilus niż z gatunkami zaliczanymi do rodzaju Python[4]; wyniki te potwierdziła też późniejsza analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Pyrona, Burbrinka i Wiensa (2013)[5]. Tym samym pozostawienie pytona siatkowego i pytona timorskiego w rodzaju Python uczyniłoby ten rodzaj parafiletycznym. Rawlings i współpracownicy (2008) przenieśli te dwa gatunki do odrębnego rodzaju, dla którego przyjęli nazwę Broghammerus, zaproponowaną w 2004 r. przez Raymonda Hosera dla samego pytona siatkowego[4]. Pyron, Burbrink i Wiens (2013), potwierdzając konieczność przeniesienia pytona siatkowego i timorskiego do osobnego rodzaju, sprzeciwili się jednak nadawaniu temu rodzajowi nazwy Broghammerus; ich zdaniem została ona wykreowana przez Hosera w akcie „taksonomicznego wandalizmu”, definiowanego przez autorów jako prawdopodobnie celowa próba zdestabilizowania taksonomii poprzez kreowanie nowych nazw w nierecenzowanej publikacji bez oparcia na jakichkolwiek danych. Autorzy postulują, by nazwa Broghammerus była ignorowana przez herpetologów, oraz by dla rodzaju obejmującego pytona siatkowego i timorskiego ustanowić nową nazwę[5]. Jako „taksonomiczny wandalizm” działalność Hosera z tych samych powodów co Pyron i współpracownicy określili też Kaiser i współpracownicy (2013); autorzy zalecają, by wykreowane przez Hosera nazwy, w tym Broghammerus, nie były używane przez herpetologów[6]. Reynolds, Niemiller i Revell (2014) zaproponowali dla rodzaju obejmującego pytona siatkowego i pytona timorskiego nazwę Malayopython[7].
Środowisko
[edytuj | edytuj kod]Jest gatunkiem typowo nizinnym, rzadko zapuszcza się w wyższe partie powyżej 1200 m n.p.m. Zamieszkuje wilgotne tereny leśne, a także tereny porośnięte krzaczastą roślinnością. Często spotykany nad brzegami wód. Nie boi się ludzi, często zaglądając do ich domostw i ich inwentarza.
Wygląd
[edytuj | edytuj kod]Ubarwienie grzbietu w kolorze żółtym, ceglastoczerwonym lub oliwkowobrązowym z ciemnobrązowymi lub czarnymi zygzakowatymi liniami, które wzajemnie krzyżują się tworząc deseń w formie sieci z oczkami.
Wielkość i waga
[edytuj | edytuj kod]Dorasta do 10 metrów i wagi ponad 100 kg. Jest jednym z najdłuższych żyjących gatunków węży. Największy osobnik znaleziony w 1912 roku na wyspie Celebes mierzył 9,76 m, ważył 160 kg.
Pożywienie
[edytuj | edytuj kod]Poluje na warany, ptaki i ssaki. Posila się ssakami, od szczura po sporą świnię domową. Istnieje udokumentowany przypadek pożarcia człowieka przez pytona[8][9].
Rozród
[edytuj | edytuj kod]Dorosła i duża samica składa jaja w liczbie do 100 (małe samice po kilkanaście sztuk). Wysiadywanie jaj przypada samicy na okres ich rozwoju i trwa do 80 dni. Młode osobniki osiągają po wylęgu długość 60–75 cm, ważą od 110 do 170 g. Przyrost roczny w kilku pierwszych latach wynosi do 60 cm na rok, po 4-5 roku obniża się do 30 cm na rok. Długość życia w hodowli osiągnęła 21 lat.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ P. Uetz & J. Hallermann, Malayopython reticulatus, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2025-06-10] (ang.).
- ↑ a b Malayopython reticulatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ R. Midtgaard, Genus Malayopython, [w:] RepFocus – A Survey of the Reptiles of the World [online] [dostęp 2025-06-10] (ang.).
- ↑ a b Lesley H. Rawlings, Daniel L. Rabosky, Stephen C. Donnellan, Mark N. Hutchinson. Python phylogenetics: inference from morphology and mitochondrial DNA. „Biological Journal of the Linnean Society”. 93 (3), s. 603–619, 2008. DOI: 10.1111/j.1095-8312.2007.00904.x. (ang.).
- ↑ a b Robert Alexander Pyron, Frank T Burbrink i John J. Wiens. A phylogeny and revised classification of Squamata, including 4161 species of lizards and snakes. „BMC Evolutionary Biology”. 13, s. 93, 2013. DOI: 10.1186/1471-2148-13-93. (ang.).
- ↑ Hinrich Kaiser, Brian I. Crother, Christopher M. R. Kelly, Luca Luiselli, Mark O’Shea, Hidetoshi Ota, Paulo Passos, Wulf D. Schleip i Wolfgang Wüster. Best practices: in the 21st century, taxonomic decisions in herpetology are acceptable only when supported by a body of evidence and published via peer-review. „Herpetological Review”. 44 (1), s. 8–23, 2013. (ang.).
- ↑ R. Graham Reynolds, Matthew L. Niemiller i Liam J. Revell. Toward a Tree-of-Life for the boas and pythons: Multilocus species-level phylogeny with unprecedented taxon sampling. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 71, s. 201–213, 2014. DOI: 10.1016/j.ympev.2013.11.011. (ang.).
- ↑ The Associated Press: Missing man killed, swallowed whole by python. Toronto Sun. [dostęp 2018-04-09]. (ang.).
- ↑ Indonesian man’s body found inside python. BBC News, 2017-03-29. [dostęp 2018-04-09]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Mały Słownik Zoologiczny / gady i płazy, Włodzimierz Juszczyk, Wiedza Powszechna, Warszawa, 1978.