Przejdź do zawartości

Ranny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ranny francuski żołnierz w trakcie I wojny światowej

Ranny – członek regularnych lub nieregularnych sił zbrojnych, który stał się (trwale lub tymczasowo) niezdolny do walki, na skutek obrażeń doznanych w trakcie konfliktu zbrojnego[1].

W czasie działań bojowych jest to żołnierz niepełnowartościowy, nieposiadający pełnej zdolności bojowej, najczęściej kierowany do punktów medycznych lub szpitali wojskowych. Lekko ranni żołnierze mogą prowadzić działania bojowe w ograniczonym zakresie.[potrzebny przypis]

Prawo międzynarodowe

[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowe prawo wojenne nakazuje szczególnie chronić osoby ranne i chore, oraz rozbitków, zapewnić im humanitarne traktowanie oraz pomoc medyczną, bez względu na ich rasę, płeć, narodowość, poglądy religijne i polityczne itp. W szczególności zabrania się torturowania, dobijania, celowego pozostawiania bez opieki czy leczenie, przeprowadzania eksperymentów medycznych. Rozszerzenia konwencji prawa międzynarodowego objęły ochroną także rannych, chorych i rozbitków w konfliktach, które nie mają międzynarodowego charakteru jak wojny domowe, czy wojny narodowowyzwoleńcze[1].

Pierwszym dokumentem prawa międzynarodowego, regulującą kwestię rannych była konwencja genewska z 1864 roku, uzupełnionej przez konwencje z 1906 i 1929 roku. Kolejny umowy, z 1949 roku, regulowały szczegółowo kwestię jeńców (co obejmowało też kwestię rannych, chorych i rozbitków, którzy dostali się w ręce nieprzyjaciela). Na mocy tych umów wprowadzono też nakaz ścisłego ewidencjonowania rannych, chorych i rozbitków[1].

I Protokół Dodatkowy do Konwencji Genewskich z 1949 roku, podpisany w 1977, zabrania atakowania przeciwnika wyłączonego z walki (hors de combat), jak ranny czy jeniec (art. 41)[2].

Terminologia NATO

[edytuj | edytuj kod]

W terminologii armii państw NATO (w tym w Wojsku Polskim) na oznaczenie rannych w walce stosowany bywa także akronim WIA pochodzący od angielskiego terminu wounded in action[3].

W statystyce wojskowej ranni w walce wraz z poległymi w walce (KIA), chorymi, pojmanymi i zaginiony w akcji(inne języki) stanowią sumę strat osobowych. W terminologii NATO osobną podkategorię stanowią zmarli w wyniku odniesionych ran, czyli osoby zmarłe już po objęciu ich opieką medyczną, czy to na polu bitwy, czy poza nim[3].

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

W niektórych państwach fakt odniesienia rany w boju jest ważną przesłanką lub warunkiem dostatecznym do otrzymania państwowego odznaczenia. Do odznaczeń tego typu należą m.in. amerykańskie Purpurowe Serce, austro-węgierski Medal Rannych, francuskie Médaille des blessés de guerre i Insigne des blessés civils, niemieckie Verwundetenabzeichen, kanadyjski Medal Ofiary(inne języki) czy polskie odznaka za Rany i Kontuzje i wojskowa odznaka „Za Rany i Kontuzje”.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Ranny. W: Józef Urbanowicz (red.): Mała encyklopedia wojskowa. T. 3. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971, s. 31.
  2. Protocol Additional to the Geneva Conventions of 12 August 1949, and relating to the Protection of Victims of International Armed Conflicts (Protocol I), 8 June 1977.. International Committee of the Red Cross, 1977-08-12. [dostęp 2022-02-06]. (ang.).
  3. a b AAP-6. Słownik terminów i definicji NATO zawierający wojskowe terminy i ich definicje stosowane w NATO [pdf], NATO Standardization Agency, 2017, s. 67, 81, 413 [dostęp 2021-12-11].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]