Rhaphiolepis

*Rhaphiolepis*
	; Rhaphiolepis japonica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	Rhaphiolepis
	Nazwa systematyczna
	Rhaphiolepis J. Lindley; Bot. Reg. 6: ad t. 468. 1 Jul 1820
	Typ nomenklatoryczny
	R. indica (Linnaeus) Lindley
Synonimy
	Opa Lour.; Raphiolepis Lindl.; Rhaphiolepis Poir.;
	Opa Lour.; Raphiolepis Lindl.; Rhaphiolepis Poir.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rhaphiolepis Lindl. – rodzaj roślin należący do rodziny różowatych. Obejmuje 9 gatunków^[4]^[5]. Rośliny te występują we wschodniej i południowo-wschodniej Azji^[5], na obszarze od Japonii i Korei, poprzez Chiny, Filipiny, Półwysep Indochiński po Borneo, a jako rośliny introdukowane obecne są w południowo-wschodniej Australii^[4]. Rosną w lasach^[6] i zaroślach^[7] zarówno na niższych położeniach^[6], w tym na skalistych wybrzeżach^[7], jak i w górach^[6].

Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne dla swych obficie rozwijających się białych i różowych kwiatów^[5]. Cenione są ze względu na walory dekoracyjne, ale też dużą odporność na suszę^[7]. Najbardziej popularny w uprawie jest Rhaphiolepis indica^[5], który w odmianie R. indica var. umbellata (= R. umbellata) bywa spotykany także w Polsce^[8]. Zazwyczaj jednak rośliny te sadzone są w klimacie ciepłym, zwłaszcza w basenie Morza Śródziemnego i w cieplejszych obszarach Ameryki Północnej. W uprawie popularne są odmiany o kwiatach silnie wybarwionych różowo, do niemal czerwonych^[7].

Kora z R. indica var. umbellata wykorzystywana bywa jako źródło brązowego barwnika^[5]. W uprawie spotykane są także wyhodowane mieszańce z rodzajem miszpelnik Eriobotrya noszące nazwę ×Rhaphiobotrya Combes^[5].

W uprawie rośliny wymagają ochrony przed mrozem^[9] (zwłaszcza młode^[8]). Najlepiej rosną w miejscach słonecznych, na glebie żyznej, przepuszczalnej. Rośliny nie wymagają przycinania i raczej nie cierpią od chorób^[9].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Zimozielone krzewy i niskie drzewa, o pędach bez cierni^[6]. Zwykle o wysokości ok. 1–2 m^[7].

Liście: Skrętoległe, przylistki wolne, u nasady ogonków liściowych^[6], krótkotrwałe^[10]. Liście krótkoogonkowe, pojedyncze, skórzaste, całobrzegie lub piłkowane^[10]. Młode liście są brązowawe^[9].

Kwiaty: Zebrane na szczytach pędów w grona proste i złożone^[6]^[10]. Hypancjum dzwonkowate do rurkowatego^[10]. Działki kielicha w liczbie 5, wyprostowane lub odgięte^[10], odpadają po kwitnieniu razem z górną krawędzią hypancjum^[6]. Płatki korony w liczbie 5, białe lub różowawe, u nasady zwężone w krótki paznokieć^[10]^[6]. Pręcików jest 15 lub 20. Zalążnia dolna, tworzona jest przez dwa owocolistki całkowicie przyrośnięte do siebie i przylegające do hypancjum. Zawiera po 2 (rzadko więcej) zalążki w każdej z komór^[6]. Szyjek słupka dwie, czasem trzy^[10], zgrubiałych na końcach^[7].

Owoce: Jabłkowate, kulistawe, z wyraźną kolistą blizną na szczycie. Dojrzałe są purpurowe do niebieskoczarnych. Miąższ cienki i z licznymi sklereidami. Każdy owoc zwykle z pojedynczym lub dwoma nasionami, które są stosunkowo duże i kuliste^[6].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj klasyfikowany jest w obrębie rodziny różowatych Rosaceae do podrodziny Amygdaloideae i plemienia Maleae Small^[2].

Wykaz gatunków^[4]

Rhaphiolepis brevipetiolat a J.E.Vidal
Rhaphiolepis ferruginea F.P.Metcalf
Rhaphiolepis indica (L.) Lindl.
Rhaphiolepis lanceolata Hu
Rhaphiolepis major Cardot
Rhaphiolepis mekongensis (Cardot) Tagane & H.Toyama
Rhaphiolepis philippinensi s (S.Vidal) Kalkman
Rhaphiolepis salicifolia Lindl.
Rhaphiolepis wuzhishanensi s W.B.Liao, R.H.Miau & Q.Fan

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-12-19] (ang.).
↑ ^a ^b Rhaphiolepis. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-12-19].
↑ ^a ^b ^c ^d Rhaphiolepis Lindl.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2019-12-19].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 790, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VI. Flowering Plants. Dicotyledons. Celestrales, Oxalidales, Rosales, Cornales, Ericales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2004, s. 377-378. ISBN 978-3-642-05714-4.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 252. ISBN 0-333-73003-8.
↑ ^a ^b Jerzy Hrynkiewicz-Sudnik, Bolesław Sękowski, Mieczysław Wilczkiewicz: Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 325-326. ISBN 83-01-13434-8.
↑ ^a ^b ^c Keith Rushforth: Flowering Shrubs. London: Harper Collins Publishers, 2003, s. 111. ISBN 0-00-714653-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Gu Cuizhi (Ku Tsue-chih); Stephen A. Spongberg: Rhaphiolepis Lindley. [w:] Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2019-12-19].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-12-19] (ang.).

[ing-3] Rhaphiolepis. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-12-19].

[pow-4] Rhaphiolepis Lindl.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2019-12-19].

[mabb-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 790, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[kubitzki-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VI. Flowering Plants. Dicotyledons. Celestrales, Oxalidales, Rosales, Cornales, Ericales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2004, s. 377-378. ISBN 978-3-642-05714-4.

[philips-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 252. ISBN 0-333-73003-8.

[hrynkiewicz-8] Jerzy Hrynkiewicz-Sudnik, Bolesław Sękowski, Mieczysław Wilczkiewicz: Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 325-326. ISBN 83-01-13434-8.

[keith-9] Keith Rushforth: Flowering Shrubs. London: Harper Collins Publishers, 2003, s. 111. ISBN 0-00-714653-1.

[china-10] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Gu Cuizhi (Ku Tsue-chih); Stephen A. Spongberg: Rhaphiolepis Lindley. [w:] Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2019-12-19].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]