Rokitnik (roślina)

Rokitnik
	; Rokitnik zwyczajny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	oliwnikowate
Rodzaj	rokitnik
	Nazwa systematyczna
	Hippophaë L.; Sp. Pl. 1023. 1 Mai 1753
Synonimy
	Argussiera Bubani; Hippophaes Asch.; Oleaster Heist. ex Fabr.; Rhamnoides Mill.;
	Argussiera Bubani; Hippophaes Asch.; Oleaster Heist. ex Fabr.; Rhamnoides Mill.;
	Zasięg
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Rokitnik (Hippophaë L.) – rodzaj roślin z rodziny oliwnikowatych. Podział taksonomiczny rodzaju nie jest jednoznacznie ustalony. Długi czas wyróżniano tu tylko jeden gatunek z dwoma podgatunkami, ew. dwa gatunki. Od początków XXI wieku zyskuje na znaczeniu podział rodzaju na 7 gatunków. Rośliny te występują na obszarze od północno-zachodniej Europy po wschodnią Azję, z centrum zróżnicowania w rejonie Tybetu i prowincji Qinghai (w Chinach występują wszystkie gatunki tego rodzaju, przy czym 4 są endemitami tego kraju)^[4]. W polskiej florze jedynym przedstawicielem jest rokitnik zwyczajny^[5].

Rokitnik zwyczajny uprawiany jest dla jadalnych owoców i w celu ochrony gleb przed erozją, zwłaszcza na terenach piaszczystych i poprzemysłowych^[6]. Jest od dawna wykorzystywany w medycynie tradycyjnej i ludowej w Azji, zwłaszcza w Mongolii i Tybecie^[7]^[8].

Morfologia

Pokrój: Krzewy, rzadziej drzewa liściaste osiągające do kilkunastu m wysokości, z ciernisto zakończonymi rozgałęzieniami, często tworzące odrosty korzeniowe^[6].
Liście: Skrętoległe, sezonowe^[6]. Blaszka liściowa całobrzega, kształtu równowąskiego do lancetowatego^[6], osadzona na ogonku, czasem bardzo krótkim^[4].
Kwiaty: Jednopłciowe, skupione u nasady bocznych rozgałęzień, rozwijają się przed liśćmi lub wraz z nimi. Kwiaty męskie zawierające po 4 pręciki skupione są w kotkowate kwiatostany. Mają kielich złożony z dwóch wolnych, błoniastych listków. Kwiaty żeńskie w krótkich gronach mają kielich zrośnięty, dwudzielny^[4]. Zalążnia jest górna, powstaje z jednego owocolistka i zawiera pojedynczy zalążek^[6].
Owoce: Niełupki otoczone przez zmięśniałe, pomarańczowej barwy hypancjum, owalne lub elipsoidalne, czasem podłużnie żeberkowane. Nasiono otoczone jest pergaminowym endokarpem, często silnie do niego przyrośniętym^[4].

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzaj należący do rodziny oliwnikowatych (Elaeagnaceae Juss.), kladu kladu różowych w obrębie okrytonasiennych^[2].

Gatunki^[4]^[3]

Hippophaë rhamnoides L. – rokitnik zwyczajny
Hippophae goniocarpa Y.S. Lian, et al.
Hippophae gyantsensis (Rousi) Y.S. Lian
Hippophae litangensis Y.S. Lian & X.L. Chen ex Swenson & Bartish
Hippophae neurocarpa S.W. Liu & T.N. He
Hippophae salicifolia D.Don
Hippophae tibetana Schltdl.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-23] (ang.).
↑ ^a ^b Hippophae. [w:] The Plant List [on-line]. Kew Gardens. [dostęp 2011-10-04]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Hippophae. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2011-10-04]. (ang.).
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 99, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 305. ISBN 0-333-73003-8.
↑ Touseef AhmedT.A. Wani Touseef AhmedT.A. i inni, Bioactive profile, health benefits and safety evaluation of sea buckthorn (Hippophae rhamnoides L.): A review, „Cogent Food & Agriculture”, 2 (1), 2016, DOI: 10.1080/23311932.2015.1128519 [dostęp 2021-03-25] (ang.).
↑ P.P. Czikow P.P., J.J. Łaptiew J.J. (red.), Rośliny lecznicze i bogate w witaminy, wyd. II, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1983, s. 305-308, ISBN 83-09-00523-7 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-23] (ang.).

[powo-3] Hippophae. [w:] The Plant List [on-line]. Kew Gardens. [dostęp 2011-10-04]. (ang.).

[china-4] Hippophae. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2011-10-04]. (ang.).

[checklist-5] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 99, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[philips-6] Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 305. ISBN 0-333-73003-8.

[tou-7] Touseef AhmedT.A. Wani Touseef AhmedT.A. i inni, Bioactive profile, health benefits and safety evaluation of sea buckthorn (Hippophae rhamnoides L.): A review, „Cogent Food & Agriculture”, 2 (1), 2016, DOI: 10.1080/23311932.2015.1128519 [dostęp 2021-03-25] (ang.).

[czikow-8] P.P. Czikow P.P., J.J. Łaptiew J.J. (red.), Rośliny lecznicze i bogate w witaminy, wyd. II, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1983, s. 305-308, ISBN 83-09-00523-7 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]