Rudosterka kasztanowobrzucha
| Pyrrhura frontalis[1] | |||
| (Vieillot, 1818) | |||
_-eating_fruit.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
rudosterka kasztanowobrzucha | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Rudosterka kasztanowobrzucha[4] (Pyrrhura frontalis) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae) zamieszkującego Amerykę Południową.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek został opisany w 1818 r. przez francuskiego ornitologa Louisa Jeana Pierre’a Vieillota pod nazwą Psittacus frontalis[2][5]. Obecnie (2020 r.) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) zalicza rudosterkę kasztanowobrzuchą do rodzaju Pyrrhura oraz wyróżnia jej dwa podgatunki: P. f. frontalis oraz P. f. chiripepe[6]. Podgatunek chiripepe opisał Vieillot w tej samej publikacji co P. frontalis, potraktował go jednak jako osobny gatunek[5]. Niektóre źródła wymieniają trzeci podgatunek – P. f. kriegi[2][7].
Podgatunki i zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
IOC wyróżnia następujące podgatunki wraz z ich obszarem występowania[6]:
- P. f. frontalis (Vieillot, 1818) – wschodnia Brazylia,
- P. f. chiripepe (Vieillot, 1818) – od południowo-wschodniej Brazylii po południowo-wschodni Paragwaj i północną Argentynę.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Rudosterki kasztanowobrzuche mierzą 25–28 cm długości oraz ważą 72–94 g[8]. W upierzeniu dominuje zielony. Nad dziobem znajduje się wąski ciemnoczerwony pasek. Pokrywy uszne są brązowawe[9]. Pióra na piersi i szyi są kasztanowobrunatne z jaśniejszymi zakończeniami. Brzuch jest rudokasztanowy[8]. Zewnętrzna część lotek jest barwy niebieskiej z czarnymi zakończeniami. Spodnia część ogona jest kasztanowata[10], a wierzch oliwkowy z brązowoczerwonym zakończeniem. W przypadku podgatunku P. f. chripepe cały wierzch ogona jest oliwkowy. Oczy są ciemnobrązowe oraz otoczone nagą białą obwódką. Brak widocznego dymorfizmu płciowego. Młode osobniki mają upierzenie podobne do dorosłych, mają mniejszą kasztanową plamę na brzuchu[7].
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Rudosterki kasztanowobrzuche zamieszkują lasy do 1400 m n.p.m.[3] W skład ich diety wchodzą owoce, nasiona, części roślin, orzechy, galasy oraz larwy much[7]. W 2001 r. odnotowano 21 różnych gatunków roślin, którymi żywią się te ptaki. Najczęściej żywią się na trawach gatunku Rhynchelytrum roseum oraz na drzewach Podocarpus lambertii. Z kolei najczęściej pobieraną częścią roślin są nasiona, a potem liście. Jest to pierwszy przypadek papug neotropikalnych (Arinae), u których stwierdzono, żeby dieta składa się w dużym stopniu z liści (stanowią 25% pożywienia)[11]. Rudosterki żyją w stadach najczęściej składających się z 6–12 osobników, rzadziej do 40 ptaków[7].
Lęgi[edytuj | edytuj kod]
Sezon lęgowy rudosterek kasztanowobrzuchych trwa od października do grudnia. Samica składa od 4 do 7 jaj, które wysiaduje przez 22 dni. Pisklęta po wykluciu ważą 4–5 g[7]. W wieku około 50 dni opuszczają gniazdo, a następnie stopniowo się usamodzielniają[8]. Rudosterki w wieku 1–3 lat osiągają dojrzałość płciową[10].
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) nieprzerwanie od 2004 r.[12] uznaje rudosterkę kasztanowobrzuchą za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku, BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako stabilny[3]. W latach 80. rudosterki były często wyłapywane dla międzynarodowego handlu dzikim ptakami, ale wciąż są bardzo liczne w naturze[9]. W niektórych rejonach mogą być rzadkie z powodu wycięcia lasów[7]. Gatunek ten wymieniony jest w II załączniku CITES[13].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pyrrhura frontalis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Maroon-bellied Parakeet (Pyrrhura frontalis). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]. (ang.).
- ↑ a b c Pyrrhura frontalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Arini Gray,GR, 1840 (1825) (Wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-13].
- ↑ a b L.J.P. Vieillot, Nouveau Dictionnaire d'Histoire Naturelle Appliquée aux Arts..., t. 25, 1817, s. 361–362 (fr.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-12]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Maroon-bellied Conure. [w:] Parrot Encyclopedia [on-line]. World Parrot Trust. [dostęp 2020-09-12]. (ang.).
- ↑ a b c Papugowe. W: Manferd Uglorz: Atlas ptaków ozdobnych. Warszawa: SBM, 2017, s. 144–145. ISBN 978-83-8059-321-3.
- ↑ a b The Many Conure Species. W: Nikki Moustaki: Conures. BowTie Press, 2006, s. 43. ISBN 1-931993-93-9. (ang.).
- ↑ a b Maroon-bellied Conures, Pyrrhura frontalis. Beauty of Birds. [dostęp 2020-09-12]. (ang.).
- ↑ Giane C. Kristosch & Luiz O. Marcondes-Machado, Diet and feeding behavior of the Reddish-bellied Parakeet (Pyrrhura frontalis) in an Araucaria forest in southeastern Brazil, „Ornitologia Neotropical”, 12, 2001, s. 215–223 (ang.).
- ↑ Maroon-bellied Parakeet Pyrrhura frontalis. BirdLife International. [dostęp 2020-09-12]. (ang.).
- ↑ Pyrrhura frontalis (Vieillot, 1818). Species+. [dostęp 2021-09-14]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).