Rynek w Żelechowie

    Dodaj linki
    Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
    Rynek
    Obiekt zabytkowy nr rej. A-468 z 13.03.1998[1]
    Ilustracja
    Rynek w Żelechowie
    Państwo

     Polska

    Miejscowość

    Żelechów

    Położenie na mapie Żelechowa
    Mapa konturowa Żelechowa, u góry znajduje się punkt z opisem „Rynek”
    Położenie na mapie Polski
    Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Rynek”
    Położenie na mapie województwa mazowieckiego
    Mapa konturowa województwa mazowieckiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Rynek”
    Położenie na mapie powiatu garwolińskiego
    Mapa konturowa powiatu garwolińskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Rynek”
    Położenie na mapie gminy Żelechów
    Mapa konturowa gminy Żelechów, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Rynek”
    Ziemia51°48′34,0″N 21°53′43,0″E/51,809444 21,895278
    Multimedia w Wikimedia Commons
    Zachodnia część północnej pierzei Rynku w 1916 roku
    Pawilon w zachodniej części północnej pierzei

    Rynek w Żelechowie – główny element założenia urbanistycznego Żelechowa z końca XVIII wieku. Rynek z rozmiarem boku sięgającym 114 m[2], należy do największych obiektów tego typu w Europie.

    Historia[edytuj | edytuj kod]

    Rynek powstał z inicjatywy Ignacego Wyssogoty Zakrzewskiego. Według tych planów Żelechów miał być całkowicie przebudowany na wzór renesansowych miast włoskich. Rynek miał stanowić centrum miasta wraz z wychodzącymi z jego osi czterema ulicami. W rogach Rynku powstały dodatkowe placyki, obecnie niezachowane. To rozplanowanie sięgnęło jednak tylko do przyrynkowych bloków zabudowań, z północy dalszą zabudowę uniemożliwiał kompleks kościoła parafialnego, z zachodu podmokłe łąki, od południa istniejący do początku XX wieku targ bydlęcy, a od wschodu stary rynek. Układ przestrzenny Rynku i przyległych kwartałów zabudowy, został w 1998 roku wpisany do rejestru zabytków[1].

    Wygląd[edytuj | edytuj kod]

    Obecnie na Rynek prowadzą 4 uliczki, w tym jedna w południowo-zachodnim narożu, a trzy na osiach pierzei północnej, wschodniej i południowej. Można się tam dostać także pieszo z każdego naroża i przez dawną ulicę, obecnie przejście w zachodniej pierzei. W centrum Rynku znajduje się piętrowy, klasycystyczny ratusz z sukiennicami. Powierzchnia jest wybrukowana. Rozległy plac otoczony jest różnorodną zabudową. Znajdują się tam stare drewniane budynki, murowane domy jednorodzinne, przedwojenna drewniana kamienica, kilka przedwojennych kamienic murowanych, jak i rząd współczesnych kamienic. W północno-zachodnim narożniku stoją wybudowane w latach 50., modernistyczne pawilony handlowe.

    Numeracja budynków rozpoczyna się od ratusza, przechodząc do domu przy ulicy prowadzącej do kościoła parafialnego i rośnie zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

    W miejscu obecnych pawilonów przed II wojną światową, w zachodniej pierzei znajdowały się trzy murowane domy, kilka drewnianych i murowana kamienica. W miejscu północnego pawilonu znajdował się rząd ściśle położonych, ustawionych szczytem do Rynku drewnianych domów.

    Znaczenie[edytuj | edytuj kod]

    Rynek stanowi bardzo ważny punkt miasta, znajduje się tu wiele sklepów, biblioteka, przystanek autobusowy i restauracja. W południowo-wschodnim narożniku ciągle odbywa się handel. Szczególnie podczas mszy świętych w pobliskim kościele, Rynek służy jako obszerny parking.

    Panorama Rynku

    Przypisy[edytuj | edytuj kod]

    1. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo mazowieckie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 15 lutego 2023, s. 14 [dostęp 2015-10-01].
    2. ↑ Grzegorz Szymczak, 1000 dat z historii Żelechowa i okolic
    Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rynek_w_Żelechowie&oldid=64073278”