Rzęsek skąporzęsy
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
rzęsek skąporzęsy |
| Nazwa systematyczna | |
| Cheilymenia crucipila (Cooke & W. Phillips) Le Gal ex Denison Mycologia 56(5): 730 (1964) | |
Rzęsek skąporzęsy (Cheilymenia crucipila (Cooke & W. Phillips) Le Gal ex Denison) – gatunek grzybów z rodziny Pyronemataceae[1].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Chaeilymenia, Pyronemataceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1876 r. Mordecai Cubitt Cooke i William Phillips, nadając mu nazwę Peziza crucipila. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadali mu Marcelle Louise Fernande Le Gal i William Clark Denison w 1964 r.[1] Niektóre inne synonimy[2]:
- Humaria crucipila (Cooke & W. Phillips) Kanouse 1948
- Patella crucipila (Cooke & W. Phillips) Seaver 1928
- Scutellinia crucipila (Cooke & W. Phillips) J. Moravec 1984
W 2024 r. Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów przy Polskim Towarzystwie Mykologicznym zarekomendowała polską nazwę rzęsek skąporzęsy[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Typu apotecjum (miseczka) bez trzonu, o średnicy 1–4 mm, początkowo miseczkowate, potem krążkowate. Hymenium żółtopomarańczowe, brzeg pokryty krótkimi żółtawymi lub jasnobrązowymi włoskami[4].
- Cechy mikroskopowe
Zewnętrzna część ekscypulum (ectal excipulum) zbudowana z komórek o kształcie od kulistego do wielokątnego i średnicy30–50 µm. Włoski krótkie, do 300–450 µm, z 1–4 przegrodami z rozwidloną podstawą; jednak występują także włoski gwiaździste z 2-5 rozbieżnymi ramionami o długości 70-200 µm i szerokości 5-10 µm, najgrubsze u podstawy. Worki 180-250 × 15-17 µm, cylindryczne, z długą, stopniowo zwężającą się podstawą. Askospory eliptyczne z wieloma gutulami, 16,6 × 9,6 µm, o ornamentacji złożonej z małych, nieregularnych brodawek. Wstawki proste, o szerokości około 3 µm, z przegrodami, rozgałęzione u podstawy[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Cheilymenia crucipila występuje w Ameryce Północnej i Europie[5]. W Polsce M.A. Chmiel w 2006 r. przytoczyła 5 stanowisk[6], w późniejszych latach podano następne (pod nazwą Scutellinia crucipila)[7]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[8].
Grzyb koprofilny występujący na odchodach zwierząt roślinożernych[6], ale także na ziemi[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-04-21] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-04-21] (ang.).
- ↑ Rekomendacja nr 3/2024 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online] [dostęp 2024-04-02].
- ↑ a b c Veronika Dzhagan, Yulia Shcherbakova, New for Ukraine species of Scutellinia (Pyronemataceae, Pezizales) from the Svydovets Mountain Range (Carpathian Biosphere Reserve), „Ukrainian Botanical Journal”, 70 (3), 2013, s. 405–409, DOI: 10.15407/ukrbotj70.03.405 (ang.).
- ↑ Występowanie Cheilymenia crucipila na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-04-21] (ang.).
- ↑ a b Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, s. 25, ISBN 978-83-89648-46-4.
- ↑ Taksony z referencjami w bibliografii grzybowej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-04-21] (pol.).
- ↑ Aktualne stanowiska Cheilymenia crucipila w Polsce [online], grzyby. [dostęp 2024-04-21] (ang.).