Sąd Najwyższy (Słowenia)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sąd Najwyższy[a]
Vrhovno sodišče Republike Slovenije
Ilustracja
Sodna palača - siedziba Sądu Najwyższego w Lublanie
Obszar właściwości

Republika Słowenii

Podstawa prawna

Konstytucja Republiki Słowenii (art. 127)[1], Ustawa o sądach[2]

Instancja wyższa wobec

sądy powszechne, sądy administracyjne, sądy specjalne

Organizacja wewnętrzna
Przewodniczy

Prezes Sądu Najwyższego

Funkcjonowanie
Okres funkcjonowania

od 25 czerwca 1991

Siedziba

Lublana ul. Tavčarjeva 9

Język urzędowy

język słoweński

Strona internetowa
Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych
Słowenia
Godło Słowenii
Ten artykuł jest częścią serii:
Ustrój i polityka
Słowenii
Ustrój polityczny
Konstytucja
Władza ustawodawcza
Władza wykonawcza
Władza sądownicza
Kontrola państwowa
Finanse
Samorząd terytorialny
Partie polityczne
Wybory
Polityka zagraniczna

Wikiprojekt Polityka

Sąd Najwyższy[a][1][3] (słoweń. Vrhovno sodišče Republike Slovenije, VSRS) – najwyższy organ władzy sądowniczej w Słowenii[4] z siedzibą w Lublanie.

Kompetencje[edytuj | edytuj kod]

Do kompetencji Sądu Najwyższego należy rozpatrywanie spraw cywilnych, karnych, handlowych, administracyjnych, pracowniczych i społecznych. Jest on sądem III instancji, do którego należy rozpatrywanie zwyczajnych środków odwoławczych od orzeczeń sądów II instancji, jak i nadzwyczajnego środka odwoławczego od prawomocnych wyroków. Jest także sądem II instancji w sprawach administracyjnych, jak również I instancji do złożonych spraw administracyjnych. Rozpatruje także spory kompetencyjne pomiędzy sądami niższych instancji oraz podejmuje decyzję o przejęciu sprawy przez inny sąd[5].

Do pozostałych zadań Sądu Najwyższego należy nadzór nad jednolitym orzecznictwem sądowym, prowadzenie rejestru orzeczeń sądów Republiki Słowenii oraz wdrażanie orzeczenia sądów międzynarodowych. Sporządza także i publikuje coroczne sprawozdanie z działalności Sądu Najwyższego za miniony rok, w którym zawiera ocenę wykonywania władzy sądowniczej[6]. Sąd Najwyższy jest również odpowiedzialny za sporządzanie i rozdysponowanie budżetu wszystkich sądów (z wyjątkiem Sądu Konstytucyjnego)[7].

Sędziowie Sądu Najwyższego powoływani są dodatkowo w skład Państwowej Komisji Wyborczej, na stanowisko przewodniczącego i jego zastępcy[8], Sądu Dyscyplinarnego II Instancji dla prokuratorów, na stanowisko przewodniczącego i jego zastępcy[9], Sądu Dyscyplinarnego dla adwokatów na stanowisko przewodniczącego i członka dla spraw w I instancji oraz na stanowisko przewodniczącego i wszystkich członków dla spraw prowadzonych w II instancji[10].

Organizacja[edytuj | edytuj kod]

Sędziów Sądu Najwyższego powołuje Zgromadzenie Państwowe na wniosek Rady Sądownictwa. Rada Sądownictwa określa też na wniosek ministra sprawiedliwości i zasięgnięciu opinii Prezesa Sądu Najwyższego liczbę sędziów SN, jak również liczbę sędziów delegowanych do Sądu Najwyższego[11]. Sędziowie delegowani do Sądu Najwyższego z sądów niższych instancji wykonują obowiązki sędziowskie, z wyjątkiem prawa do udziału w rozstrzyganiu spraw podległych Sądowi Najwyższemu. Do głównych zadań sędziów delegowanych należy przedstawienie sprawozdań przed składem orzekającym, przygotowywanie decyzji sądowych, ekspertyz dotyczących kwestii prawnych i innych zadań wymagających kwalifikacji zawodowych sędziego[12].

Sąd Najwyższy orzeka w składzie trzyosobowym, a w niektórych przypadkach pięcioosobowym. W prawach środków odwoławczych składy są pięcio- lub siedmioosobowe[13]. Składy orzekające ustalane są w ramach jednej izby, a w uzasadnionych przypadkach w składach mieszanych. Sąd Najwyższy w niektórych przypadkach podejmuje decyzje na sesji ogólnej.

Prezes[edytuj | edytuj kod]

Prezes Sądu Najwyższego (predsednik Vrhovnega sodišča) kieruje pracami Sądu Najwyższego[14]. Wybierany jest przez Zgromadzenie Narodowe na wniosek ministra właściwego do spraw sprawiedliwości, zgodnego z wcześniejszymi opiniami Rady Sądownictwa i zgromadzenia ogólnego sędziów Sądu Najwyższego na 6-letnią kadencję z możliwością reelekcji. Kandydatem na prezesa może być każdy sędzia. W przypadku wyboru na prezesa sędziego spoza Sądu Najwyższego, ten razem z nominacją na prezesa otrzymuje powołanie na urząd sędziego Sądu Najwyższego. Po zakończeniu okresu pełnienia funkcji sędzia może pozostać w Sądzie Najwyższym, lub powrócić do sądu, w którym pracował w chwili wyboru na stanowisko prezesa[15]. Prezes Sądu Najwyższego może przewodniczyć wszystkim składom sędziowskim, niezależnie od tego, przez który wydział sprawa jest prowadzona. Do jego kompetencji należy wydawanie decyzji umożliwiających kontrolę korespondencji oraz zakładanie podsłuchów i innego nadzoru i rejestracji telekomunikacji[16]. Jest również odpowiedzialny za powoływanie tymczasowych prezesów sądów niższych instancji w przypadku jednoczesnym vacatu na stanowisku prezesa i wiceprezesa tego sądu[17].

Prezesi Sądu Najwyższego (Predsedniki Vrhovnega sodišča)
Lp. Imię i nazwisko Okres pełnienia funkcji Uwagi
od do
1. Francka Strmole - Hlastec[18] 25 czerwca 1991 1993 w latach 1981-1991 Prezes Sądu Najwyższego Socjalistycznej Republiki Słowenii
2. dr Boris Strohsack[18] 1993 1995
- Tomislav Grgič[18] 25 stycznia 1995 1 stycznia 1996 jako Zastępca Prezesa Sądu Najwyższego
- dr Janez Novak[18] 1 stycznia 1996 1 stycznia 1997 jako Zastępca Prezesa Sądu Najwyższego
- Dušan Ogrizek[18] 1 stycznia 1997 17 grudnia 1997 jako Zastępca Prezesa Sądu Najwyższego
3. dr Mitja Deisinger[18] 17 grudnia 1997 2003
4. Franc Testen[18] 27 lutego 2004 27 lutego 2010
- Alenka Jelenc - Puklavec[18] 27 lutego 2010 23 listopada 2010 jako Tymczasowa Prezes Sądu Najwyższego
5. Branko Masleša[18] 23 listopada 2010 23 listopada 2016
6. mag. Damijan Florjančič[19] 14 lutego 2017 nadal

Zastępca prezesa[edytuj | edytuj kod]

Zastępca Prezesa Sądu Najwyższego (podpredsednik Vrhovnega sodišča) wykonuje obowiązki i uprawnienia prezesa w przypadku jego nieobecności. Prezes Sądu Najwyższego może też delegować na swojego zastępcę część swoich uprawnień. Zastępca prezesa jest wybierany w ten sam sposób co prezes[17].

Sesja ogólna[edytuj | edytuj kod]

Sesja Ogólna Sądu Najwyższego (občna seja Vrhovnega sodišča) składa się z wszystkich sędziów Sądu Najwyższego. Zwoływana jest przez Prezesa Sądu Najwyższego, a jej przebieg i tryb reguluje Regulamin Wewnętrzny. Sesja ogólna posiada kworum, gdy jest obecnych co najmniej 2/3 sędziów. By decyzja była uznana za podjętą musi za nią zagłosować zarówno ponad połowa wszystkich sędziów Sądu Najwyższego, jak i ponad połowa sędziów izby, w której obszarze znajduje się przedmiotowa kwestia. Sesja Ogólna uchwala również Regulamin Wewnętrzny większością 2/3 wszystkich sędziów. Jej decyzje są wiążące dla wszystkich składów orzekających Sądu Najwyższego i mogą być zmienione tylko przez sesję ogólną. Do kompetencji sesji ogólnej należy przyjmowanie zasadniczych opinii prawnych w kwestach istotnych dla jednolitego stosowania przepisów, opinii prawnych w sprawach orzecznictwa, opinii w sprawach ustawodawczych dotyczących sądownictwa, podejmuje również decyzje dotyczące sposobu monitorowania orzecznictwa[20].

Do kompetencji Sesji Ogólnej należy również wybór Tymczasowego Prezesa Sądu Najwyższego (začasni predsednik Vrhovnega sodišč) w przypadku, gdy zarówno stanowisko prezesa, jak i zastępcy prezesa pozostaje nieobsadzone. Tymczasowego prezesa wybiera się z grona sędziów Sądu Najwyższego[21].

Rada osobowa[edytuj | edytuj kod]

Rada Osobowa Sądu Najwyższego (personalni svet vrhovnega sodišča) składa się z Prezesa Sądu Najwyższego i pięciu członków wybranych spośród sędziów Sądu Najwyższego (w tym wyboru czterech dokonują sędziowie Sądu Najwyższego, a jednego sędziowie delegowani do Sądu Najwyższego, przy czym wybranym nie może zostać sędzia delegowany). W czasie nieobecności prezesa zastępuje go jego zastępca[22]. Rada osobowa podejmuje decyzje większością głosów wszystkich członków. Wybiera spośród swoich członków przewodniczącego rady i jego zastępcę[23]. Do kompetencji Rady Osobowej Sądu Najwyższego należy ocena pracy departamentów Sądu Najwyższego i sądów wyższych oraz rozpatrywanie odwołań od decyzji tych departamentów[24].

Wydziały[edytuj | edytuj kod]

W skład Sądu Najwyższego wchodzi sześć wydziałów[25]:

  • wydział karny (Kazenski oddelek),
  • wydział cywilny (Civilni oddelek),
  • wydział handlowy (Gospodarski oddelek),
  • wydział pracy i ubezpieczeń społecznych (Delovni in socialni oddelek),
  • wydział administracyjny (Upravni oddelek),
  • wydział monitorowania orzecznictwa (Oddelek za spremljanje sodne prakse).

1 maja 2018 roku zmieniono nazwę dotychczasowego wydziału rejestrowego (Evidenčni oddelek) na wydział monitorowania orzecznictwa[26].

Sekretarz[edytuj | edytuj kod]

Sekretarz Generalny Sądu Najwyższego (generalni sekretar Vrhovnega sodišča) jest funkcjonariuszem publicznym i w przeciwieństwie do sekretarzy sądów niższych instancji jego powołanie jest obligatoryjne[21]. Sekretarz generalny w imieniu prezesa zarządza administracją sądu. Część jego obowiązków wykonuje sekretarz organizacyjny (organizacijski sekretar Vrhovnega sodišča)[27].

Departamenty doradcze[edytuj | edytuj kod]

W celu usprawnienia działalności Sądu Najwyższego powołane są Departamenty Doradcze Sądu Najwyższego (strokovne službe VSRS)[7]:

  • Departament PR (služba za odnose z javnostmi),
  • Centrum informatyczne (center za informatiko),
  • Departament finansów (finančna služba),
  • Departament rozwoju administracji sądowej (služba za razvoj sodne uprave),
  • Departament zarządzania projektami (služba za upravljanje projektov),
  • Departament zamówień publicznych (služba za javna naročila).

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Nazwa zgodna z polskim tłumaczeniem Konstytucji Republiki Słowenii.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Konstytucja Republiki Słowenii 2009 ↓.
  2. ↑ ZS-UPB4 (Uradni list RS, št. 94/2007)
  3. ↑ Wojnicki 2013 ↓, s. 15.
  4. ↑ Rybicki 2012 ↓, s. 97.
  5. ↑ art. 106 ZS-UPB4 (Uradni list RS, št. 94/2007)
  6. ↑ art. 108 i 109 ZS-UPB4 (Uradni list RS, št. 94/2007)
  7. ↑ a b VSRS 2018c ↓.
  8. ↑ art. 32 ZVDZ (Uradni list RS, št. 109/2006, 54/2007, 23/2017)
  9. ↑ art. 88 ZDT-1 (Uradni list RS, št. 58/2011, 21/2012, 47/2012, 15/2013, 47/2013, 48/2013, 19/2015, 23/2017, 36/2019)
  10. ↑ art. 62 ZOdv (Uradni list RS, št. 18/1993, 24/1996, 24/2001, 54/2008, 35/2009, 97/2014, 8/2016, 46/2016, 36/2019)
  11. ↑ art. 38 i 40 ZS-UPB4 (Uradni list RS, št. 94/2007)
  12. ↑ art. 40 ZS-UPB4 (Uradni list RS, št. 94/2007)
  13. ↑ art. 107 ZS-UPB4 (Uradni list RS, št. 94/2007)
  14. ↑ art. 7 ZS-UPB4 (Uradni list RS, št. 94/2007)
  15. ↑ art. 62 ZS-UPB4 (Uradni list RS, št. 94/2007)
  16. ↑ art. 108 ZS-UPB4 (Uradni list RS, št. 94/2007)
  17. ↑ a b art. 61 ZS-UPB4 (Uradni list RS, št. 94/2007)
  18. ↑ a b c d e f g h i Oven i Vavtar 2016 ↓.
  19. ↑ VSRS 2018d ↓.
  20. ↑ art. 110 i 111 ZS-UPB4 (Uradni list RS, št. 94/2007)
  21. ↑ a b art. 61 (Uradni list RS, št. 94/2007)
  22. ↑ art. 31 i 33 (Uradni list RS, št. 94/2007)
  23. ↑ art. 32 (Uradni list RS, št. 94/2007)
  24. ↑ art. 30 (Uradni list RS, št. 94/2007)
  25. ↑ VSRS 2018b ↓.
  26. ↑ VSRS 2018e ↓.
  27. ↑ Horvat (red.) 2018 ↓.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sąd_Najwyższy_(Słowenia)&oldid=72664907”