Sajmiri

	Sajmiri
	Sajmiri
	Saimiriinae
	Miller, 1912
	; Przedstawiciel rodzaju – sajmiri rdzawogrzbieta (S. oerstedii)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	naczelne
Podrząd	wyższe naczelne
Infrarząd	małpokształtne
Rodzina	płaksowate
Podrodzina	sajmiri
	Typ nomenklatoryczny
	Simia sciurea Linnaeus, 1758
	Synonimy
	Podrodziny: Chrysotrichinae Cabrera, 1900; Rodzaju: Chrysothrix Kaup, 1835; Pithesciurus Lesson, 1840;
	Rodzaje
	Saimiri Voigt, 1831 – sajmiri;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sajmiri^[6] (Saimiriinae) – monotypowa podrodzina ssaków naczelnych z rodziny płaksowatych (Cebidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Podrodzina obejmuje gatunki występujące w Ameryce Środkowej i Południowej^[7]^[8]^[9].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 22–42 cm, ogona 33–47 cm; masa ciała samic 550–1200 g, samców 550–1400 g^[9].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Saimiri: lokalna nazwa znad Amazonki Caymiri dla sajmiri, zaadaptowana przez Buffona w 1767 roku. Być może pochodzi od brazylijskiego sai lub gai „małpa”^[10].
Chrysothrix: gr. χρυσος khrusos „złoto”; θριξ thrix, τριχος trikhos „włosy”^[11]. Gatunek typowy: Simia sciurea Linnaeus, 1758.
Pithesciurus: gr. πιθηκος pithēkos „małpa”; łac. sciurus „wiewiórka”, od gr. σκίουρος skiouros „wiewiórka”^[12]. Gatunek typowy: Pithesciurus saimiri Lesson, 1840 (= Simia sciurea Linnaeus, 1758).

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do podrodziny należy jeden rodzaj sajmiri^[6] (Saimiri) z następującymi gatunkami^[7]^[6]:

Saimiri oerstedii (Reinhardt, 1872) – sajmiri rdzawogrzbieta
Saimiri cassiquiarensis (Lesson, 1840) – sajmiri wenezuelska – takson wyodrębniony ostatnio z S. sciureus^[13]
Saimiri macrodon Elliot, 1907 – sajmiri równikowa – takson wyodrębniony ostatnio z S. sciureus^[14]
Saimiri ustus (I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1843) – sajmiri nagoucha
Saimiri collinsi Osgood, 1916 – takson wyodrębniony na podstawie danych molekularnych i morfologicznych z S. sciureus^[15]
Saimiri sciureus (Linnaeus, 1758) – sajmiri wiewiórcza
Saimiri boliviensis (I. Geoffroy Saint-Hilaire & de Blainville, 1834) – sajmiri czarnołbista
Saimiri vanzolinii Ayres, 1985 – sajmiri czarna

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Saimiriinae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ G.S. Miller. List of North American land mammals in the United States National Museum, 1911. „Bulletin - United States National Museum”. 79, s. 379, 1912 (ang.).
↑ J.J. Kaup: Das Thierreich in seinen Hauptformen. Cz. 1: Naturgeschichte der Menschen und der Säugetherie. Darmstatd: Verlag von Johann Philipp Dieh, 1835, s. 50. (niem.)
↑ R.P. Lesson: Species des mammifères bimanes et quadrumanes; suivi d'un mémoire sur les Oryctéropes. Paris: J.B. Baillière, 1840, s. 116, 157. (fr.)
↑ J.J.O. Voigt: Nach der zweiten, vermehrten Ausgabe übersetzt und durch Zusätze erweitert. W: G. Cuvier: Das Thierreich, geordnet nach seiner Organisation: als Grundlage der Naturgeschichte der Thiere und Einleitung in die vergleichende Anatomie. Cz. 1: Die Säugthiere und Vögel. Leipzig: F. A. Brockhaus, 1931, s. 95. (niem.)
↑ ^a ^b ^c Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 39. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 186. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.)
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Saimiri. W: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-05].
↑ ^a ^b Rylands i in. 2013 ↓, s. 391–396.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 617.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 189.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 540.
↑ Rylands i in. 2013 ↓, s. 392.
↑ Rylands i in. 2013 ↓, s. 393.
↑ M.P. Mercês, J.W. Lynch, A. Wallax, A.S.Ferreira, M.L. Harada & J.de S. Silva Júnior. Morphology and mitochondrial phylogenetics reveal that the Amazon River separates two eastern squirrel monkey species: Saimiri sciureus and S. collinsi. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 82 (B), s. 426–435, 2015. DOI: 10.1016/j.ympev.2014.09.020 (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

T.S. Palmer: Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. Waszyngton: Government Printing Office, 1904, s. 71-718, seria: North American Fauna. (ang.)
A.B. Rylands, R.A. Mittermeier, B.M. Bezerra, F.P. Paim & H.L. Queiroz: Family Cebidae (Squirrel Monkeys and Capuchins). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 348–413. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.)

[itis-1] Saimiriinae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[Miller-2] G.S. Miller. List of North American land mammals in the United States National Museum, 1911. „Bulletin - United States National Museum”. 79, s. 379, 1912 (ang.).

[Kaup-3] J.J. Kaup: Das Thierreich in seinen Hauptformen. Cz. 1: Naturgeschichte der Menschen und der Säugetherie. Darmstatd: Verlag von Johann Philipp Dieh, 1835, s. 50. (niem.)

[Lesson-4] R.P. Lesson: Species des mammifères bimanes et quadrumanes; suivi d'un mémoire sur les Oryctéropes. Paris: J.B. Baillière, 1840, s. 116, 157. (fr.)

[Voigt-5] J.J.O. Voigt: Nach der zweiten, vermehrten Ausgabe übersetzt und durch Zusätze erweitert. W: G. Cuvier: Das Thierreich, geordnet nach seiner Organisation: als Grundlage der Naturgeschichte der Thiere und Einleitung in die vergleichende Anatomie. Cz. 1: Die Säugthiere und Vögel. Leipzig: F. A. Brockhaus, 1931, s. 95. (niem.)

[Cichocki&inni-6] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 39. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)

[Burgin&inni-7] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 186. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.)

[Wilson&Reeder-8] D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Genus Saimiri. W: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-05].

[CITEREFRylandsMittermeierBezerraPaim2013391–396-9] Rylands i in. 2013 ↓, s. 391–396.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/625/mode/1up_617]-10] Palmer 1904 ↓, s. 617.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/197/mode/1up_189]-11] Palmer 1904 ↓, s. 189.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/548/mode/1up_540]-12] Palmer 1904 ↓, s. 540.

[CITEREFRylandsMittermeierBezerraPaim2013392-13] Rylands i in. 2013 ↓, s. 392.

[CITEREFRylandsMittermeierBezerraPaim2013393-14] Rylands i in. 2013 ↓, s. 393.

[Mercês&inni-15] M.P. Mercês, J.W. Lynch, A. Wallax, A.S.Ferreira, M.L. Harada & J.de S. Silva Júnior. Morphology and mitochondrial phylogenetics reveal that the Amazon River separates two eastern squirrel monkey species: Saimiri sciureus and S. collinsi. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 82 (B), s. 426–435, 2015. DOI: 10.1016/j.ympev.2014.09.020 (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]