Salpingostylis caelestina

*Salpingostylis caelestina*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	kosaćcowate
Rodzaj	Salpingostylis
Gatunek	Salpingostylis caelestina
	Nazwa systematyczna
	Salpingostylis caelestina (W.Bartram) Small; J. New York Bot. Gard. 32: 161 (1931)
Synonimy
	Ixia caelestina W.Bartram;
	Ixia caelestina W.Bartram;

Salpingostylis caelestina (W.Bartram) Small – gatunek rzadkich roślin należący do monotypowego rodzaju Salpingostylis Small z rodziny kosaćcowatych (Iridaceae), występujący endemicznie w północno-wschodniej Florydzie w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej^[3], z centrum występowania w Hrabstwie Clay i Bradford^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pędy: Podziemna bulwocebula o średnicy ok. 1,5 cm, pokryta brunatną okrywą. Pęd kwiatostanowy wzniesiony, prosty (rzadko rozgałęziony), o długości od 18 do 36 cm^[5].

Liście: Od jednego do trzech (rzadko czterech) liści odziomkowych, wąskorównowąskich, gładkich, z równoległymi fałdami, z pochwą u nasady, o długości do 30 cm i szerokości od 1 do 4 mm^[5]. Jeden lub dwa liście łodygowe, o długości od 2,5 do 9 cm i szerokości 1–2 mm^[5].

Kwiaty: Zebrane po 1–2 w dwurzędkę, wspartą 2 podsadkami, zewnętrzną o długości 2,5–4 cm, wewnętrzną o długości 4,5–5 cm, zaostrzonymi. Kwiaty szypułkowe, o średnicy 5 cm. Szypułki wygięte w fazie kwitnienia, kierując kwiat lateralnie do pędu, w fazie owocowania wzniesione. Okwiat określany jako niebieski, niebieskofioletowy, lawendowy lub fioletowy, zwykle z białym oczkiem. Listki okwiatu niemal równej wielkości, odwrotniejajowate, tępe, o długości 3,5 cm i szerokości 1,7 cm. Nitki pręcików wolne, o długości 4 mm. Główki pręcików o długości 5 mm, strzałkowate u nasady. Słupek dolny, trąbkowaty. Zalążnia naga, podługowato-maczugowata, o długości 3 mm. Szyjka słupka o długości 8 mm, rozwidlająca się na trzy nerkowate łatki o długości 3 mm, orzęsione^[5].

Owoce: Elipsoidalne torebki o długości 1,5–2 cm, zawierające ceglasto-brunatne, kanciaste nasiona o długości 2,5 mm^[5].

Rozwój: Geofity, kwitnące od maja do czerwca. Ich kwiaty otwierają się o świcie i zamykają ok. 9:00 rano lub później w dni pochmurne. Kwitną szczególnie obficie w sezonach następujących po wypaleniu siedliska^[5].

Siedlisko: Rośliny zasiedlają wilgotne, trawiaste lasy, w których występują okresowe pożary^[5].

Systematyka: Gatunek z monotypowego rodzaju Salpingostylis w plemieniu Tigridieae, z podrodziny Iridoideae z rodziny kosaćcowatych (Iridaceae)^[6].

Etymologia nazwy naukowej: Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckich słów σάλπιγξ (salpinx – trąbka) i στήλης (stylis – słupek) i odnosi się do kształtu słupka tych roślin^[7]. Epitet gatunkowy pochodzi od łacińskiego słowa caelestis – niebiański^[8].

(bazonim) Ixia caelestina W.Bartram, Travels Carolina: 155 (1791).
Trichonema caelestinum (W.Bartram) Sweet, Hort. Brit.: 399 (1826).
Marica caelestina (W.Bartram) Ker Gawl., Irid. Gen.: 19 (1827).
Nemastylis caelestina (W.Bartram) Nutt., Trans. Amer. Philos. Soc., n.s., 5: 157 (1835).
Beatonia caelestina (W.Bartram) Klatt, Linnaea 31: 567 (1862).
Sphenostigma caelestinum (W.Bartram) R.C.Foster, Contr. Gray Herb. 155: 15 (1945).
Calydorea caelestina (W.Bartram) Goldblatt & Henrich, Ann. Missouri Bot. Gard. 78: 510 (1991).

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-08-28] (ang.).
↑ ^a ^b Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2020-08-28]. (ang.).
↑ ^a ^b Govaerts R.: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2006. [dostęp 2020-08-28]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Langdon Kenneth R. i Coile Nancy C.. Bartram's Ixia, Salpingostylis (=Sphenostigma) coelestinum a Rare Endemic Plant Species in North Florida. „Botany Circular”. 25, 1992. Florida Department of Agriculture and Coinsumer Services.
↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2020-08-28]. (ang.).
↑ Umberto Quattrocchi: CRC World Dictionary of Plant Names: Common Names, Scientific Names, Eponyms, Synonyms, and Etymology. T. 1 (A-C). CRC Press, 2000. ISBN 0-8493-2673-7. (ang.).
↑ David Gledhill: The names of plants. Wyd. 4. Cambridge University Press, 2008. ISBN 978-0-511-47376-0.