Samozatopienie

Ten artykuł od 2020-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Samozatopienie – akt zniszczenia lub poważnego uszkodzenia jednostki pływającej przez własną załogę, polegający na umożliwieniu dostania się wody do wnętrza kadłuba.

Dokonuje się go przez otwarcie zaworów dennych lub wykonanie wyrwy w kadłubie, np. przy pomocy materiałów wybuchowych, ewentualnie także zniszczenie wyposażenia i mechanizmów lub podpalenie.

Warunki pokojowe

Celem samozatopienia jest zakończenie służby jednostki wyeksploatowanej lub uszkodzonej w znacznym stopniu, której dotarcie do portu, remont lub zezłomowanie z różnych powodów jest niemożliwe lub nieopłacalne.

W niektórych wypadkach samozatopienie ma na celu wykorzystanie jednostki jako elementu infrastruktury (falochron, sztuczna rafa), atrakcji dla płetwonurków, może być metodą pozbywania się uciążliwych odpadów (chemicznych czy radioaktywnych).

Warunki wojenne

W przypadku działań wojennych samozatopienie może być: formą honorowej kapitulacji w obliczu przeważających sił wroga, braku możliwości kontynuowania walki z powodu uszkodzeń czy wyczerpania amunicji, odcięcia od portów macierzystych, sojuszniczych, źródeł zaopatrzenia; uniemożliwieniem przejęcia statku lub okrętu przez przeciwnika; gestem protestu w przypadku pogwałcenia neutralności lub zasad wojny; przejawem buntu lub dezercji.

W przypadku działań przybrzeżnych samozatopienie było częstą formą blokowania toru wodnego czy portu w celu utrudnienia korzystania z niego przez nieprzyjaciela.

Historyczne przykłady samozatopienia

samozatopienie rosyjskiego krążownika "Wariag" pod Czemulpo (1904)
samozatopienie floty niemieckiej w Scapa Flow (1919)
samozatopienie Flotylli Rzecznej Marynarki Wojennej podczas kampanii wrześniowej (1939)
samozatopienie pancernika kieszonkowego "Admiral Graf Spee" podczas bitwy u ujścia La Platy (1939)
samozatopienie Włoskiej Flotylli Morza Czerwonego (1941)
możliwe samozatopienie pancernika "Bismarck" (1941)
samozatopienia lotniskowców podczas bitwy na Morzu Koralowym i bitwy pod Midway (1942)
samozatopienie floty francuskiej w Tulonie (1942)
samozatopienie duńskiej floty w Kopenhadze (1943)
wykorzystanie zatopionych jednostek podczas lądowania w Normandii (1944)