Sarkokokka
 Sarcococca coriacea | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
sarkokokka | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Sarcococca Lindl. Edwards's Bot. Reg. 1012. 1 Oct 1826[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
S. pruniformis Lindl[3]. | |||
| Synonimy | |||
| |||
Sarkokokka[5] (Sarcococca Lindl.) – rodzaj roślin należący do rodziny bukszpanowatych (Buxaceae). Obejmuje od 11[6][7] do ok. 20 gatunków[8]. Rośliny te występują naturalnie w Azji Południowo-Wschodniej[9] (centrum zróżnicowania jest w Chinach, gdzie rośnie 9 gatunków[8]). Jeden gatunek występuje w Ameryce Centralnej (S. conzattii rosnący w Gwatemali i południowym Meksyku)[8][4]. Jeden gatunek uprawiany (S. confusa) nie jest znany z natury, prawdopodobnie jest pochodzenia mieszańcowego[7]. Są to rośliny występujące w podszycie leśnym. Ich kwiaty zapylane są przez owady[7] (przy czym nektar wytwarzany jest tylko w kwiatach żeńskich)[6]. Rośliny zawierają alkaloidy[6].
Różne gatunki uprawiane są jako ozdobne, głównie jako rośliny okrywowe[6]. Cenione są też ze względu na silnie aromatyczne kwiaty, a S. hookeriana jest opisywany jako jeden z efektowniej pachnących gatunków roślin[7].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Zimozielone krzewy[6][8] osiągające do 1 m wysokości, rozrastające się za pomocą odrostów[7]. Pędy zwykle prosto wzniesione, nagie lub owłosione[8].
- Liście
- Skrętoległe, pojedyncze, krótkoogonkowe i skórzaste[8], całobrzegie, wąskolancetowate i długo zaostrzone na wierzchołku[7]. Użyłkowanie liścia pierzaste lub z nasady blaszki wychodzą trzy główne żyłki[8].
- Kwiaty
- Drobne, promieniste, rozdzielnopłciowe (rośliny jednopienne). Kwiaty wyrastają w kątach liści zebrane w luźne pęczki czasem z kwiatami tylko jednej płci, czasem obu. W kwiatach męskich występuje okwiat w postaci czterech działek oraz cztery pręciki[7][8]. W kwiatach żeńskich listków okwiatu jest 4–6. Zalążnia górna z dwoma lub trzema komorami i odpowiednio dwiema lub trzema rozchylonymi, krótkimi szyjkami słupka zwieńczonymi zbiegającym po nich znamieniem[8].
- Owoce
- Mięsiste (czasem zasychające), kuliste lub jajowate pestkowce barwy czerwonej, fioletowej lub czarnej, zawierające 1–2 półkuliste nasiona[8][7]. Na szczycie owocu zachowują się krótkie (do 2 mm) szyjki słupka[8].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
- Pozycja systematyczna
Rodzaj z rodziny bukszpanowatych Buxaceae, w obrębie której należy do plemienia Sarcococceae[2] (tzn. jest bliżej spokrewniony z runianką Pachysandra i Styloceras, niż z bukszpanem Buxus[7]).
- Wykaz gatunków[4]
- Sarcococca balansae Gagnep.
- Sarcococca bleddynii J.M.H.Shaw & V.D.Nguyen
- Sarcococca confertiflora Sealy
- Sarcococca confusa Sealy
- Sarcococca conzattii (Standl.) I.M.Johnst.
- Sarcococca coriacea (Hook.) Sweet
- Sarcococca hookeriana Baill. – sarkokokka Hookera[5]
- Sarcococca longifolia M.Cheng & K.F.Wu
- Sarcococca longipetiolata M.Cheng
- Sarcococca orientalis C.Y.Wu
- Sarcococca ruscifolia Stapf
- Sarcococca saligna (D.Don) Müll.Arg.
- Sarcococca wallichii Stapf
- Sarcococca zeylanica Baill.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-05-04] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-05-04] (ang.).
- ↑ a b Sarcococca. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2014-10-07]. (ang.).
- ↑ a b c Sarcococca Lindl.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-05-04].
- ↑ a b Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 117.
- ↑ a b c d e David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 826, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b c d e f g h i Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 130. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ a b c d e f g h i j k Sarcococca Lindley. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-05-04].
- ↑ Klaus Kubitzki, C. Bayer, P.F. Stevens: Flowering Plants. Eudicots: Berberidopsidales, Buxales, Crossosomatales, Fabales p.p., Geraniales, Gunnerales, Myrtales p.p., Proteales, Saxifragales, Vitales, Zygophyllales, Clusiaceae Alliance, Passifloraceae Alliance, Dilleniaceae, Huaceae, Picramniaceae, Sabiaceae. Springer Science & Business Media, 2007, s. 46. ISBN 978-3-540-32219-1. (ang.).