Separator (programowanie)

Separator (programowanie) – rodzaj ogranicznika zdefiniowanego w składni określonego języka programowania i stanowiącego element kodu źródłowego rozdzielający w ciągu znaków kodu źródłowego poszczególne jednostki leksykalne.

Funkcje separatora

Kod źródłowy składa się na podstawowym poziomie z ciągu znaków, jednak z punktu widzenia programisty i programu translatora, z jednostek leksykalnych, jako podstawowych jednostek tekstu mających określone znaczenie (interpretację) w danym języku. Aby poszczególne jednostki leksykalne mogły zostać przez translator wyodrębnione z ciągu znaków stanowiącego kod źródłowy, muszą zostać rozdzielone ustalonymi w definicji języka jednostkami nazywanymi separatorami lub ogranicznikami.

Tak więc separatory w swojej podstawowej funkcji umożliwiają podział tekstu na jednostki leksykalne. Oprócz tej funkcji, separator może:

• stanowić pewną jednostkę leksykalną o określonym znaczeniu w kodzie źródłowym (np. operator),
• stanowić znak interpunkcyjny wyodrębniający większe jednostki kodu o określonym znaczeniu (np. terminator lub separator instrukcji, separator listy itd.),
• nie mieć znaczenia w kodzie poza funkcją separatora, ale może zostać wprowadzony nadmiarowo w celu formatowania tekstu kodu źródłowego (np. kilka spacji na początku wiersza lub znak tabulacji, w celu wymuszenia wcięcia na wydruku kodu źródłowego)
• pełnić wyłącznie funkcję separatora.

Pewne pary jednostek leksykalnych nie wymagają rozdzielenia separatorem. Na przykład identyfikator zmiennej i operator (który sam stanowić może separator) zapisany w wyrażeniu w większości języków nie musi być w typowym przypadku rozdzielany separatorem, gdyż same zasady notacji tych jednostek leksykalnych umożliwiają ich wyodrębnienie z kodu źródłowego.

Rodzaje separatorów

Różne języki programowania mogą mieć zdefiniowany różny zestaw separatorów i własne zasady ich stosowania. Do typowych separatorów należą:

• białe znaki
  • spacja
  • znak nowej linii
  • znak powrotu karetki
  • znak tabulacji
• komentarze
• operatory
• nawiasy
  • w wyrażeniach
  • w indeksowaniu struktur danych
  • w specyfikacji list parametrów lub argumentów podprogramów
  • w zapisie wartości złożonych (np. tablicowych, rekordowych, zbiorowych, listowych itd.)
• znaki interpunkcyjne
  • terminator instrukcji (np. średnik ";" w języku C)
  • separator instrukcji (np. średnik ";" w języku Pascal)
  • separator listy (parametrów, argumentów, literałów prostych w zapisie wartości złożonych, np. przecinek ",")

Separatory w wyrażeniach

W większości uniwersalnych języków programowania wyrażenia mogą być zapisywane w notacji zbliżonej do matematycznej, bez konieczności stosowania wewnątrz zapisu wyrażeń dodatkowych znaków rozdzielających poszczególne jednostki leksykalne występujące w wyrażeniu, tj. literałów (np. liczbowych, znakowych, łańcuchowych i innych), identyfikatorów zmiennych, wywołań funkcji, operatorów itd. Z tego względu funkcję separatorów przejmują zastosowane w wyrażaniu operatory i nawiasy, jak np.:

 a:=d+15*func_t(b-c,x);

gdzie znak operatora "+" jest separatorem dla identyfikatora "d" i literału liczbowego "15", a nawias otwierający "(" dla identyfikatora funkcji "func_t" i identyfikatora zmiennej "b", itd. W pewnych przypadkach nie jest wymagane w ogóle rozdzielanie elementów wyrażenia separatorem, znany jest przykład w języku C dotyczący operatorów ++ i -- w połączeniu z operatorami + i -, np.:

 a=b+++c;

W powyższym przykładzie wyrażenia zapisano ciąg znaków "+++", który w języku C nie został zdefiniowany. Zdefiniowane są za to operator + i operator ++. Ponieważ nie zastosowano żadnego separatora, to interpretacja tego napisu zostanie przeprowadzona zgodnie z zasadą przyjętą w tym języku, że w tekście kodu źródłowego za kolejną jednostkę leksykalną przyjmuje się najdłuższy ciąg znaków, który może taką jednostkę stanowić. Oznacza to, że powyższy zapis zostanie zinterpretowany jak zapis:

 a=(b++)+c;

Aby zapisać to wyrażenie jako

 a=b+(++c);

oprócz powyższej konstrukcji z nawiasami można też zastosować separator, np. spację:

 a=b+ ++c;

a nawet mało czytelny separator w formie komentarza pustego:

 a=b+/**/++c;

Separatory w językach programowania

języki programowania	białe znaki						komentarze	operatory	nawiasy	znaki interpunkcyjne
	spc=32	tab=9	nl=10	cr=13	inne	w wyrażeniach
Forth	+	–	–	+	null=0	wymagane	–	–	–	–
Turbo Pascal	+	+	+	+	FF=12	dopuszczalne	{ }, (* *)	+	(), []	separator instrukcji: ";" separator list: "," terminator programu, modułu: "."
Turbo Prolog	+	+	+	+	–	dopuszczalne	/* */	+	(), []	, ; . |
Snobol	+	+	+	+	–	wymagane	–	–	()	; :
Uwaga: + : oznacza możliwość stosowania jako separatora – : brak możliwości stosowania jako separatora

Zobacz też

• jednostka leksykalna

Bibliografia

• Bielecki Jan, Język FORTH, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1988, seria: Mikrokomputery, ISBN 83-204-0930-6
• Bielecki Jan, Turbo C z grafiką na IBM PC, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1990, seria: Mikrokomputery, ISBN 83-204-1101-7
• Marciniak Andrzej, Borland Pascal 7.0, Nakom, Poznań 1994 r., ISBN 83-85060-53-7, ISSN 0867-6011
• Nicholls John E., Struktura języków programowania, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1980, seria: Informatyka, ISBN 83-204-0246-8
• Ruszczyc Jan, Poznajemy FORTH, SOETO Warszawa 1987 r., seria: Informatyka mikrokomputerowa
• Szajna Janusz, Adamski Marian, Kozłowski Tomasz, Turbo Prolog. Programowanie w języku logiki., Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1991, seria: Mikrokomputery. ISBN 83-204-1395-8