Seweryna Broniszówna

Seweryna Broniszówna
	; Seweryna Broniszówna w 1936
Imię i nazwisko	Seweryna Chwat
Data i miejsce urodzenia	13 lipca 1891 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	28 czerwca 1982 ; Warszawa
Zawód	aktorka
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Seweryna Broniszówna, właśc. Chwatówna^[1] (ur. 13 lipca 1891 w Warszawie, zm. 28 czerwca 1982 tamże) – polska aktorka teatralna i filmowa pochodzenia żydowskiego.

Życiorys

Była córką Mendla Michała Chwata i Rozalii z Kronsilberów, siostrą poety Aleksandra Wata. Ukończyła w 1908 Szkołę Aplikacyjną i otrzymała angaż w Warszawskich Teatrach Rządowych, gdzie grała do sezonu 1909/1910. Następnie przeniosła się do Krakowa, gdzie występowała na scenie Teatru Miejskiego im. Juliusza Słowackiego. Do Warszawy powróciła w 1913 do nowo powstałego Teatru Polskiego^[2]. Od sezonu 1926/1927 była aktorką Teatru Narodowego w Warszawie i grała tam do wybuchu wojny. W latach 1932–1935 uczyła gry scenicznej w warszawskim PIST.

W 1945 przystąpiła do trupy Teatru Wojska Polskiego w Łodzi, aby po kilku miesiącach powrócić do Warszawy, gdzie od 1946 do przejścia na emeryturę grała w Teatrze Polskim.

Zmarła w Warszawie, pochowana na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera 32A-tuje-18)^[3].

Filmografia

Aktorka

1978: Spirala – stara kobieta
1967: Zbrodnia lorda Artura Savile’a – lady Klementyna, ciotka lorda Artura
1938: Gehenna – wróżka
1937: Ułan księcia Józefa – żona Komara, była markietanka
1937: Niedorajda – ciotka Agata
1937: Halka – chrzestna
1936: Barbara Radziwiłłówna – czarownica
1933: Ostatnia eskapada – cyganka Maura
1932: Biała trucizna – żebraczka
1929: Szlakiem hańby – Elwira, właścicielka lupanaru
1927: Mogiła nieznanego żołnierza – rewolucjonistka na zebraniu
1924: Miodowe miesiące z przeszkodami
1918: Mężczyzna – zawoalowana dama
1913: Obrona Częstochowy – Anna Borzobochata

Polski dubbing

1937: Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków – wiedźma
1955: Cudowna podróż – Akka z Knebekayze
1956: O jedno życzenie za wiele (film 1956)|O jedno życzenie za wiele – pani Mint
1965–1967: Wojna i pokój – Achrosimowa

Teatr Telewizji

1977: Kremlowskie Kuranty – Żebraczka
1967: Ojciec – Margret
1967: Eugeniusz Oniegin – Nina
1966: Dom kobiet – Babka
1962: Dwa teatry – Matka
1962: Dom pod Oświęcimiem – Franciszka
1958: Zawieja

Ordery i odznaczenia

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski^[4]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1952)^[5]
Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 25 czerwca 1946^[6], 13 listopada 1953^[7])
Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[8]
Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1967)
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (1976)
Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (17 stycznia 1963)^[9]

Nagrody

Państwowa Nagroda Artystyczna III stopnia (zespołowa) za rolę Matki w sztuce Sprawa Pawła Eszteraga Sandora Gergelyego w Państwowym Teatrze Kameralnym w Warszawie (1950)^[10]
Nagroda m. st. Warszawy za rok 1977^[1]

Przypisy

↑ ^a ^b Laureaci nagród Warszawy za 1977 rok. Seweryna Broniszówna. „Kronika Warszawy”. 4(36), s. 128, 1978.
↑ Laureaci nagród Warszawy za 1977 rok. Seweryna Broniszówna. „Kronika Warszawy”. 4(36), s. 129, 1978.
↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze.
↑ Zmarli. „Stolica”. Rok XXXVII, Nr 23 (1796), s. 10, 2. Warszawa: Warszawskie Wyd. Prasowe RSW „Prasa-Książka-Ruch”. [dostęp 2024-09-09].
↑ M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ M.P. z 1946 r. nr 145, poz. 283 „za zasługi w dziedzinie sztuki dramatycznej na terenie kraju”.
↑ M.P. z 1953 r. nr 106, poz. 1422 „za zasługi w dziedzinie sztuki teatralnej – w związku z 40-leciem pracy Państwowego Teatru Polskiego w Warszawie”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki - wskazana jako Chwat Seweryna.
↑ Stolica. Warszawski tygodnik ilustrowany. R. 18, 1963 nr 4 (27 I), Warszawskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 1963, s. 18 [dostęp 2020-09-10] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-23] .
↑ Przyznanie Państwowych Nagród Naukowych i Artystycznych. „Nowa Kultura”. Rok I, Nr 19, s. 1, 6 sierpnia 1950. Warszawa: Związek Literatów Polskich. [dostęp 2024-08-16].

Linki zewnętrzne

Seweryna Broniszówna w bazie IMDb (ang.)
Seweryna Broniszówna w bazie Filmweb
Seweryna Broniszówna w bazie filmpolski.pl
Seweryna Broniszówna, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .
Seweryna Broniszówna na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
Seweryna Broniszówna na zdjęciach w bibliotece Polona

[Kronika-1] Laureaci nagród Warszawy za 1977 rok. Seweryna Broniszówna. „Kronika Warszawy”. 4(36), s. 128, 1978.

[2] Laureaci nagród Warszawy za 1977 rok. Seweryna Broniszówna. „Kronika Warszawy”. 4(36), s. 129, 1978.

[3] Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze.

[4] Zmarli. „Stolica”. Rok XXXVII, Nr 23 (1796), s. 10, 2. Warszawa: Warszawskie Wyd. Prasowe RSW „Prasa-Książka-Ruch”. [dostęp 2024-09-09].

[5] M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[6] M.P. z 1946 r. nr 145, poz. 283 „za zasługi w dziedzinie sztuki dramatycznej na terenie kraju”.

[7] M.P. z 1953 r. nr 106, poz. 1422 „za zasługi w dziedzinie sztuki teatralnej – w związku z 40-leciem pracy Państwowego Teatru Polskiego w Warszawie”.

[8] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki - wskazana jako Chwat Seweryna.

[9] Stolica. Warszawski tygodnik ilustrowany. R. 18, 1963 nr 4 (27 I), Warszawskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”, 1963, s. 18 [dostęp 2020-09-10] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-23] .

[10] Przyznanie Państwowych Nagród Naukowych i Artystycznych. „Nowa Kultura”. Rok I, Nr 19, s. 1, 6 sierpnia 1950. Warszawa: Związek Literatów Polskich. [dostęp 2024-08-16].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]