Przejdź do zawartości

Skrytek (rodzaj ssaków)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skrytek
Cryptonanus
Voss, Lunde & Jansa, 2005[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – skrytek samotny (C. agricolai)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

torbacze

Rząd

dydelfokształtne

Rodzina

dydelfowate

Podrodzina

dydelfy

Plemię

Thylamyini

Rodzaj

skrytek

Typ nomenklatoryczny

Marmosa agilis chacoensis Tate, 1931

Gatunki

4 gatunki – zobacz opis w tekście

Skrytek[2] (Cryptonanus) – rodzaj ssaków z podrodziny dydelfów (Didelphinae) w obrębie rodziny dydelfowatych (Didelphidae).

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej[3][4].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 7–12,1 cm, długość ogona 9–13,6 cm; masa ciała 10–40 g[4][5].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 2005 roku zespół amerykańskich teriologów (Robert S. Voss, Darrin P. Lunde i Sharon A. Jansa) w artykule poświęconym rodzajowi Gracilinanus, z opisem wcześniej nierozpoznanego kladu małych torbaczy dydelfokształtnych, opublikowanym na łamach American Museum novitates[1]. Jako gatunek typowy zespół wyznaczył (oryginalne oznaczenie) skrytka wysmukłego (C. chacoensis).

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]

Cryptonanus: gr. κρυπτος kruptos ‘ukryty’; νανος nanos ‘karzeł’[1].

Podział systematyczny

[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki[6][3]:

Grafika Gatunek Autor i rok opisu Nazwa zwyczajowa[2] Podgatunki[4][3][5] Rozmieszczenie geograficzne[4][3][5] Podstawowe wymiary[4][5]
(DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała)
Status IUCN[7]
Cryptonanus agricolai (Moojen, 1943) skrytek samotny monotypowy północno-wschodnia do południowo-zachodniej Brazylia (Ceará, Pernambuco do Minas Gerais i Mato Grosso do Sul) DC: 7,4–9,5 cm; DO: 9–11,4 cm; MC: około 18 g  DD 
Cryptonanus chacoensis (Tate, 1931) skrytek wysmukły monotypowy południowa i południowo-wschodnia Brazylia (Mato Grosso do Sul, Minas Gerais i Rio Grande do Sul), południowa Boliwia (Tarija), Paragwaj, północna i północno-wschodnia Argentyna i Urugwaj DC: 7–11,4 cm; DO: 9,5–13,6 cm; MC: 10–19 g  LC 
Cryptonanus guahybae (Tate, 1931) skrytek delikatny monotypowy Rio Grande do Sul, Brazylia DC: 7–10,2 cm; DO: 9,6–13,5 cm; MC: 14–25 g  DD 
Cryptonanus unduaviensis (Tate, 1931) skrytek boliwijski monotypowy północna i wschodnia Boliwia (Pando, La Paz, Beni i Santa Cruz i północny Paragwaj (Górny Paragwaj) DC: 8,6–12,1 cm; DO: 11,2–13,5 cm; MC: 15–40 g  DD 

Kategorie IUCN:  LC gatunek najmniejszej troski,  DD gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c R.S. Voss, D.P. Lunde & S.A. Jansa. On the contents of Gracilinanus Gardner and Creighton, 1989, with the description of a previously unrecognized clade of small didelphid marsupials. „American Museum novitates”. 3482, s. 5, 2005. (ang.). 
  2. a b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 2. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  3. a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 52. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  4. a b c d e D. Astúa: Family Didelphidae (Opossums). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 169–170. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
  5. a b c d Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 38. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  6. N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.12.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-05-07]. (ang.).
  7. Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-05-07]. (ang.).