Dydelfokształtne

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dydelfokształtne
Didelphimorphia[1]
Gill, 1872[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rzędu – dydelf wirginijski (Didelphis virginiana)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

ssaki niższe

Nadrząd

amerykotorbowe

Rząd

dydelfokształtne

Rodziny

zobacz opis w tekście

Dydelfokształtne[3] (Didelphimorphia) – rząd niewielkich ssaków z infragromady ssaków niższych (Metatheria), obejmujący około 60 gatunków występujących w Ameryce Południowej i Środkowej oraz jeden gatunek (dydelf wirginijski) szeroko rozprzestrzeniony w Ameryce Północnej. Najmniejsze osiągają rozmiary myszy, a największe są zbliżone wielkością do domowego kota. Didelphimorphia są uważane za ewolucyjnie najstarsze wśród współcześnie żyjących ssaków. Pojawiły się w późnej kredzie.

Większość gatunków ma wydłużony pysk i długi, chwytny, pokryty łuskami ogon. W uzębieniu dydelfokształtnych występuje 50 zębów. Kły są silne i duże, siekacze małe, zęby trzonowe trójguzkowe. Pozbawiony pazura pierwszy palec stopy jest przeciwstawny pozostałym. U większości dydelfokształtnych występuje torba lęgowa.

Wzór zębowy I C P M
50 = 5 1 3 4
4 1 3 4

Zajmują różnorodne siedliska od suchych terenów trawiastych po lasy deszczowe, na wysokościach od poziomu morza do 3000 m n.p.m. Dydelf wirginijski spotykany jest w osiedlach ludzkich.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Do rzędu dydelfokształtnych zaliczana jest jedna występująca współcześnie rodzina[4][3]:

oraz rodziny wymarłe[5]:

oraz taksony o niepewnej pozycji taksonomicznej (incertae sedis)[5]:

W literaturze spotykane jest równoważne określenie Didelphoidea.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Didelphimorphia, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. T.N. Gill. Arrangement of the families of mammals. With analytical tables. Prepared for the Smithsonian institution. „Smithsonian Miscellaneous Collection”. 11, s. 26, 1872. (ang.). 
  3. a b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 1. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  4. C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 42–57. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  5. a b J. Zijlstra: Didelphimorphia. Hesperomys project. [dostęp 2022-02-10]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Myers, P.: Didelphimorphia. (On-line), Animal Diversity Web, 2001. [dostęp 2008-04-06]. (ang.).