Soczeniczek gwiazdkowaty

Soczeniczek gwiazdkowaty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	mchy
Klasa	prątniki
Rząd	płoniwowce
Rodzina	płoniwowate
Rodzaj	soczeniczek
Gatunek	soczeniczek gwiazdkowaty
	Nazwa systematyczna
	Aloina rigida (Hedw.) Limpr.; Laubm. Deutschl. 1: 637 1888.
	Systematyka w Wikispecies

Soczeniczek gwiazdkowaty (Aloina rigida (Hedw.) Limpr.) – gatunek mchu należący do rodziny płoniwowatych (Pottiaceae Schimp.). Jeden z najmniejszych przedstawicieli rodzaju soczeniczek.

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje w Europie, Azji (Chiny, Indie, Mongolia, Rosja – Syberia), Ameryce Północnej i Południowej oraz na północy Afryki^[4]. W Polsce podawany np. z województwa śląskiego^[5] i pasma Gorców^[6]. Na Wyspach Brytyjskich gatunek rzadki^[7].

Morfologia

Gametofit: Rośliny małe, rosnące w skupiskach lib rozproszeniu. Łodyżki pojedyncze, wysokości 1–2 mm^[7], do 2,5 mm^[4]. Listki formują rozetę^[7], szeroko jajowate do języczkowatych, o rozmiarach 1,5–2,5 mm na 0,3–0,8 mm i zaokrąglonym wierzchołku. Żebro bardzo szerokie, kończące się w szczycie listka lub tuż przed nim^[4].
Sporofit: Seta rudobrązowa, długości 10–20 mm. Puszka zarodni wyprostowana, czerwona, jajowato cylindryczna, długości 0,9–3 mm. Perystom o czerwonych zębach, silnie skręconych w lewo. Zarodniki żółtawozielone, kuliste^[4].
Gatunki podobne: Soczeniczek krótkodzióbkowy Aloina brevirostris jest równie mały i trudno rozróżnić te gatunki na stanowisku. Aloina aloides i Aloina ambigua są większe, dorastają do 2–5 mm wysokości, i mają znacznie dłuższe, węższe listki, zwykle zaostrzone^[7].

Biologia i ekologia

Puszki zarodni pojawiają się od jesieni do wiosny^[7].

Rośnie na glebie i skałach. Preferuje cienką warstwę gleby na podłożu wapiennym, brzegi i klify, zagłębienia i kamieniołomy^[7].

Systematyka i nazewnictwo

Synonimy^[3]: Aloina anthropophila (Müll. Hal.) Broth., Aloina longirostris Torka, Barbula anthropophila Müll. Hal., Barbula macrorrhyncha Kindb., Barbula rigida Hedw., Tortula calceolifolia Spruce ex Mitt.

Odmiany^[3]:

Aloina rigida var. obliquifolia (Müll. Hal.) Delgad.

Zagrożenia

Gatunek został wpisany w 2011 r. na czerwoną listę mchów województwa śląskiego z kategorią zagrożenia „NT” (bliski zagrożenia). W Czechach w 2005 r. nadano mu kategorię „LC” (najmniejszej troski)^[5].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2017-03-25] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Aloina rigida. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2017-03-25]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Aloina rigida. [w:] Moss Flora of China V. 2 [on-line]. [dostęp 2017-03-25]. (ang.).
↑ ^a ^b Adam Stebel, Barbara Fojcik, Henryk Klama, Jan Żarnowiec. Czerwona lista mszaków województwa śląskiego - The Red List of Threatened Bryophytes of Silesian Voivodship. „Czerwone listy wybranych grup grzybów i roślin województwa śląskiego”. 2, 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. ISSN 1427-9142. [dostęp 2017-03-26]. (pol.).
↑ Adam Stebel, Paweł Czarnota. Wykaz mchów pasma Gorców w polskich Karpatach Zachodnich. List of mosses of the Gorce range in the Polish Western Carpathians. „Ochrona Beskidów Zachodnich”. 4, s. 7–25, 2012.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Mosses and Liverworts of Britain and Ireland - a field guide. Ian Atherton, Sam Bosanquet, Mark Lawley (red.). Wyd. I. British Bryological Society, 2010. ISBN 978-0-9561310-1-0. [dostęp 2017-03-26]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[goffinet-2] B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2017-03-25] (ang.).

[tpl-3] Aloina rigida. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2017-03-25]. (ang.).

[efloras-4] Aloina rigida. [w:] Moss Flora of China V. 2 [on-line]. [dostęp 2017-03-25]. (ang.).

[redslask-5] Adam Stebel, Barbara Fojcik, Henryk Klama, Jan Żarnowiec. Czerwona lista mszaków województwa śląskiego - The Red List of Threatened Bryophytes of Silesian Voivodship. „Czerwone listy wybranych grup grzybów i roślin województwa śląskiego”. 2, 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. ISSN 1427-9142. [dostęp 2017-03-26]. (pol.).

[stebel-6] Adam Stebel, Paweł Czarnota. Wykaz mchów pasma Gorców w polskich Karpatach Zachodnich. List of mosses of the Gorce range in the Polish Western Carpathians. „Ochrona Beskidów Zachodnich”. 4, s. 7–25, 2012.

[bbs-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Mosses and Liverworts of Britain and Ireland - a field guide. Ian Atherton, Sam Bosanquet, Mark Lawley (red.). Wyd. I. British Bryological Society, 2010. ISBN 978-0-9561310-1-0. [dostęp 2017-03-26]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]