Bernhard Schmid

Bernhard Schmid (ur. 26 września 1872 w Bernburgu, zm. 11 lutego 1947 w Husum, Szlezwik-Holsztyn), niemiecki konserwator zabytków, wieloletni opiekun zamku w Malborku.

Był synem oficera. Kształcił się w Kołobrzegu, gdzie jego nauczyciel gimnazjalny - brat kierownika zarządu zamku malborskiego Conrada Steinbrechta - zainteresował go budownictwem krzyżackim. Ukończył studia w Wyższej Szkole Budowlanej w Berlinie, pracował jako rejencyjny technik budowlany w Koblencji; w 1897 został skierowany do pracy w Malborku. Został tam bliskim współpracownikiem dr. Conrada Steinbrechta, a od 1902 pełnił funkcję konserwatora zabytków Prus Zachodnich (z siedzibą w Starogardzie, od 1905 w Malborku). Od 1921 był kierownikiem zarządu zamku krzyżackiego w Malborku, ponadto w latach 1903-1925 kierował malborskim Urzędem Budowlanym.

Kontynuował prace nad odbudową zamku, uporządkował prowadzoną od 1871 inwentaryzację zabytków. Opracował i wydał katalog zabytków zamku malborskiego (w kilku tomach), publikował artykuły i monografie poświęcone sztuce państwa krzyżackiego. Był jednym z organizatorów międzynarodowych XI Dni Ochrony Zabytków w Gdańsku (1909). W czasie I wojny światowej przyczynił się do uratowania zabytkowych dzwonów kościelnych, zagrożonych przetopieniem na potrzeby wojskowe. W pracach nad renowacją zamku malborskiego, w odróżnieniu od Steinbrechta, kładł nacisk na odtwarzanie prawdziwych budowli; dr Steinbrecht wielokrotnie nad realizm przedkładał "upiększanie" wnętrz.

Został uhonorowany doktoratem honoris causa uniwersytetu w Królewcu (1924). Zaprojektował m.in. pomnik 152 pułku piechoty w Malborku (1925), pieczęć Bractwa Strzeleckiego, nowy kształt herbu miasta (1926) i powiatu (1932). Był współzałożycielem i członkiem zarządu Towarzystwa Komunikacyjnego w Malborku (1911). W 1937 uniwersytet królewiecki wycofał się z inicjatywy nadania mu honorowej profesury po naciskach działaczy nazistowskich; była to reakcja na negatywną opinię Schmida jako konserwatora zabytków na pomysł budowy hotelu dla działaczy NSDAP przy zamku malborskim. Ostatecznie po wielu naciskach Schmid zapisał się do partii nazistowskiej w 1938. W 1941 przeszedł na emeryturę, rok później odebrał honorowe obywatelstwo Malborka. Wyjechał z miasta wraz z ostatnim transportem ludności cywilnej 24 stycznia 1945, ostatnie lata życia spędził w Szlezwiku-Holsztynie. Został pochowany na cmentarzu ewangelickim w Husum.

Niektóre publikacje:

• Die Bau und Kunstdenkmäler des Kreises Rosenberg
• Die Bau und Kunstdenkmäler des Kreises Stuhm
• Die Bau und Kunstdenkmäler des Kreises Marienburg
• Die Inschriften des deutschen ordenslandes Preussen bis zum Jahre 1466
• Die Marienburg: ihre Baugeschichte dargestellt / von Bernhard Schmid ; aus dem Nachlass herausgegeben, erganzt und mit Abbildungen versehen von Karl Hauke.
• Amtlicher Führer Schloß Marienburg
• Schloß Marienburg in Preußen
• Die Befestigungsanlagen der Marienburg Herausgegeben von der Historischen Kommission für ost- und westpreußische Landesforschung von der Historischen Kommission für ost- und westpreußische Landesforschung, 1929
• Führer durch das Schloß Marienburg in Preußen. Verwaltung d. Staatl. Schlösser u. Gärten

Bibliografia

• Marian Arszyński, Schmid Bernhard, [w:] Polski słownik biograficzny konserwatorów zabytków, red. Henryk Kondziela, Hanna Krzyżanowska, z. 2, Poznań, Wydaw. Poznańskie 2006, ISBN 83-7177-416-8