Elisabeth Kulmann: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
nowy artykuł |
|||
| (Nie pokazano 15 wersji utworzonych przez 10 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Artysta infobox |
|||
| ⚫ | |||
|imię i nazwisko = Elisabeth Kulmann |
|||
[[File:Elisabeth Kulmann Hansburg.jpg|thumb|right|200px|Elizabeth Kulmann]] |
|||
|imię i nazwisko org = |
|||
| ⚫ | |||
|pseudonim = |
|||
|grafika = Elisabeth Kulmann Carl Barth.jpg |
|||
|opis grafiki = |
|||
|pełne imię i nazwisko = |
|||
|data urodzenia = [[17 lipca]] [[1808]] |
|||
|miejsce urodzenia = [[Petersburg|Sankt Petersburg]] |
|||
|data śmierci = [[1 grudnia]] [[1825]] |
|||
|miejsce śmierci = [[Petersburg|Sankt Petersburg]] |
|||
|narodowość = |
|||
|język = |
|||
|Alma Mater = |
|||
|dziedzina sztuki = [[poezja]] |
|||
|epoka = |
|||
|muzeum artysty = |
|||
|ważne dzieła = |
|||
|faksymile = |
|||
|opis faksymile = |
|||
|odznaczenia = |
|||
|nagrody = |
|||
|commons = Category:Elisabeth Kulmann |
|||
|wikiźródła = |
|||
|wikicytaty = |
|||
|www = |
|||
}} |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
== Życiorys == |
|||
Pochodziła z niemieckiej rodziny z [[Alzacja|Alzacji]] osiadłej w Rosji. Córka Borisa Fiodorowicza Kulmanna i Marii z domu Rosenberg. Ojciec był urzędnikiem i emerytowanym kapitanem. Zmarł gdy Elizabeth była małą dziewczynką. Wychowywała się u Grosseheinricha, przyjaciela jej ojca. Wcześnie okazała niezwykłe zdolności językowe. Mając 12 lat przełożyła [[Anakreont z Teos|Anakreonta]]. W latach (1821-1825) wydała antologiczny zbiór utworów pod tytułem: "Wjenok" i "Russkija skazkji". Przeziębiwszy się podczas powodzi w 1824 roku zapadłą na [[suchoty]]. Leżąc w łóżku napisała: "Stjichotworenija Berenikje" i "Wołoszebnaja łampada". Pomnik tezuj pisarki znajduje się na Smoleńskim cmentarzu z napisem z Malherbe'a. Władała 11 językami m. in. niemieckim, rosyjskim, włoskim i łaciną. |
|||
Córka Borisa Fiodorowicza Kulmanna, Rosjanina niemieckiego (alzackiego) pochodzenia i Niemki, Marii z domu Rosenberg. Ojciec był urzędnikiem i emerytowanym kapitanem<ref name="sat">Saturnin Sikorski "Wielka Encyklopedia Powszechna Ilustrowana" (wyd 1892-1914. tom 41, str. 462)</ref>. Zmarł gdy Elisabeth była małą dziewczynką, pozostawiając wdowę i dziewięcioro dzieci w biedzie. Elisabeth wcześnie okazała niezwykłe zdolności językowe, osiągając dwujęzyczność rosyjsko-niemiecką w wieku sześciu lat. Karl Friedrich von Großheinrich, przyjaciel rodziny, kontynuował edukację językową dziewczyny, która w wieku 15 lat płynnie operowała językiem francuskim, włoskim, angielskim, hiszpańskim, portugalskim i współczesną greką. Elisabeth opanowała również łacinę, klasyczną grekę i staarocerkiewnosłowiański<ref name="Max-Koch">Max Koch: [http://gdz.sub.uni-goettingen.de/dms/load/img/?PID=PPN363883339%7CLOG_0194 ''Kulmann (Elisabeth)'']. In: ''Allgemeine Encyclopädie der Wissenschaften und Künste'', 2. Sektion, 40. Bd. (1887), S. 219 f.</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Elisabeth Kulmann – Kurzbiographie |data dostępu = 2021-08-29 |opublikowany = www.wortblume.de |url = http://www.wortblume.de/dichterinnen/kulman_b.htm|język=de}}</ref>. |
|||
Pierwsze wiersze Kulmann ukazały się w wieku jedenastu lat. Pisała je po niemiecku; później tworzyła w swoich pozostałych ulubionych językach: po rosyjsku i włosku. Zajmowała się również tłumaczeniem – mając 12 lat przetłumaczyła dzieła starożytnego greckiego poety [[Anakreont z Teos|Anakreonta]] na osiem języków. Na krótko przed śmiercią tłumaczyła też w bezsenne noce współczesne greckie pieśni ludowe na niemiecki. Ze szczególnym upodobaniem poświęciła się jednak studiowaniu poezji helleńskiej<ref name="Max-Koch" />. |
|||
Zbiór poezji został ogłoszony po jej śmierci w 1857 roku, wybór 1875. Utwory jej wydała [[Petersburska Akademia Umiejętności]] w 1833 roku. |
|||
Kiedy w listopadzie 1824 roku Sankt Petersburg nawiedziła poważna powódź, zapadła na [[gruźlica człowieka|suchoty]]. Chociaż nadal była aktywna jako pisarka (leżąc w łóżku napisała: ''Stjichotworenija Berenikje'' i ''Wołoszebnaja łampada''<ref name="sat" />), zmarła około rok później w wieku zaledwie 17 lat w swoim rodzinnym mieście. W ciągu sześciu lat napisała ponad 100 000 wersów poezji, różnej jakości. Na miejscowym cmentarzu smoleńskim jej miejsce spoczynku zdobi pomnik z marmuru kararyjskiego podarowany przez cesarzową [[Aleksandra Romanowa (1798–1860)|Aleksandrę Fiodorownę]] i Wielką Księżną [[Helena Romanowa (1806–1873)|Helenę Pawłowną]]. Wyryte są na nim uroczyste napisy w jedenastu językach, którymi posługiwała się Kulmann<ref name="Max-Koch" />. |
|||
==Źródła== |
|||
* Saturnin Sikorski "Wielka Encyklopedia Powszechna Ilustrowana" (wyd 1892-1914. tom 41, str. 462) |
|||
[[Rosyjska Akademia Nauk]] opublikowała wiersze Kulmann po rosyjsku w trzech tomach (Petersburg 1833). Zbiór poezji po niemiecku został wydany w 1857 roku, a wybór jej utworów został opublikowany w Heidelbergu w 1875 roku, a wydanie jej włoskich wierszy Saggi poetici w Mediolanie w 1847 roku<ref name="Max-Koch" />. |
|||
== Przypisy == |
|||
| ⚫ | |||
{{Przypisy}} |
|||
[[kategoria:Niemieccy pisarze]] |
|||
| ⚫ | |||
{{Kontrola autorytatywna}} |
|||
| ⚫ | |||
[[kategoria:Rosyjscy tłumacze]] |
|||
{{SORTUJ:Kulmann, Elisabeth}} |
|||
[[kategoria:Niemieccy tłumacze]] |
|||
[[ |
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Petersburgu]] |
||
[[ |
[[Kategoria:Ludzie związani ze Smoleńskiem]] |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
[[Kategoria:Poeci niemieckojęzyczni]] |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
Aktualna wersja na dzień 15:18, 3 sie 2023
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Dziedzina sztuki | |
Elisabeth Kulmann, z rosyjskiego Елисавета Борисовна Кульман/Jelissaweta Borissowna Kulman (ur. 17 lipca 1808 w Sankt Petersburgu, zm. 1 grudnia 1825, tamże), rosyjsko-niemiecka poliglotka, poetka, tłumaczka.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Córka Borisa Fiodorowicza Kulmanna, Rosjanina niemieckiego (alzackiego) pochodzenia i Niemki, Marii z domu Rosenberg. Ojciec był urzędnikiem i emerytowanym kapitanem[1]. Zmarł gdy Elisabeth była małą dziewczynką, pozostawiając wdowę i dziewięcioro dzieci w biedzie. Elisabeth wcześnie okazała niezwykłe zdolności językowe, osiągając dwujęzyczność rosyjsko-niemiecką w wieku sześciu lat. Karl Friedrich von Großheinrich, przyjaciel rodziny, kontynuował edukację językową dziewczyny, która w wieku 15 lat płynnie operowała językiem francuskim, włoskim, angielskim, hiszpańskim, portugalskim i współczesną greką. Elisabeth opanowała również łacinę, klasyczną grekę i staarocerkiewnosłowiański[2][3].
Pierwsze wiersze Kulmann ukazały się w wieku jedenastu lat. Pisała je po niemiecku; później tworzyła w swoich pozostałych ulubionych językach: po rosyjsku i włosku. Zajmowała się również tłumaczeniem – mając 12 lat przetłumaczyła dzieła starożytnego greckiego poety Anakreonta na osiem języków. Na krótko przed śmiercią tłumaczyła też w bezsenne noce współczesne greckie pieśni ludowe na niemiecki. Ze szczególnym upodobaniem poświęciła się jednak studiowaniu poezji helleńskiej[2].
Kiedy w listopadzie 1824 roku Sankt Petersburg nawiedziła poważna powódź, zapadła na suchoty. Chociaż nadal była aktywna jako pisarka (leżąc w łóżku napisała: Stjichotworenija Berenikje i Wołoszebnaja łampada[1]), zmarła około rok później w wieku zaledwie 17 lat w swoim rodzinnym mieście. W ciągu sześciu lat napisała ponad 100 000 wersów poezji, różnej jakości. Na miejscowym cmentarzu smoleńskim jej miejsce spoczynku zdobi pomnik z marmuru kararyjskiego podarowany przez cesarzową Aleksandrę Fiodorownę i Wielką Księżną Helenę Pawłowną. Wyryte są na nim uroczyste napisy w jedenastu językach, którymi posługiwała się Kulmann[2].
Rosyjska Akademia Nauk opublikowała wiersze Kulmann po rosyjsku w trzech tomach (Petersburg 1833). Zbiór poezji po niemiecku został wydany w 1857 roku, a wybór jej utworów został opublikowany w Heidelbergu w 1875 roku, a wydanie jej włoskich wierszy Saggi poetici w Mediolanie w 1847 roku[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Saturnin Sikorski "Wielka Encyklopedia Powszechna Ilustrowana" (wyd 1892-1914. tom 41, str. 462)
- ↑ a b c d Max Koch: Kulmann (Elisabeth). In: Allgemeine Encyclopädie der Wissenschaften und Künste, 2. Sektion, 40. Bd. (1887), S. 219 f.
- ↑ Elisabeth Kulmann – Kurzbiographie [online], www.wortblume.de [dostęp 2021-08-29] (niem.).