Język ekari
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
100 tys. (1985)[1] | ||
| Pismo/alfabet | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 5 rozwojowy↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | ekg | ||
| IETF | ekg | ||
| Glottolog | ekar1243 | ||
| Ethnologue | ekg | ||
| BPS | 0931 6 | ||
| WALS | eka | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Język ekari (a. ekagi)[2][3], także: kapauku, me, me mana (a. mee mana), tapiro[1] – język transnowogwinejski używany w indonezyjskiej prowincji Papua, przez członków ludu Ekari (Me). Według danych z 1985 roku posługuje się nim 100 tys. osób[1]. Zamieszkują rejon trzech jezior: Paniai, Tage i Tigi[4].
Wykazuje znaczne zróżnicowanie dialektalne, co wynika z izolacji geograficznej poszczególnych grup ludu Ekari[5]. Według serwisu Ethnologue dzieli się na cztery dialekty: simori, yabi (jabi), mapiya-kegata, mee[1].
Istnieją różne nazwy określające ludność Ekari i ich język. Nazwa „mee” znaczy dosłownie „ludzie”[2], a „kapauku” – „ludożercy”[2] lub „ludność w głębi lądu” (ogólne określenie ludności górskiej w języku kamoro)[4]. Sami użytkownicy określają się jako „me”, a swój język nazywają „me mana”[6]. Nazwy „ekari” i „ekagi” są zamiennymi wariantami, przy czym formą „ekari” posługują się osoby z zewnątrz[4].
Jest to jeden z najbardziej znaczących języków papuaskich w indonezyjskiej części Nowej Gwinei (pod względem liczby użytkowników)[7]. W użyciu jest również język indonezyjski[1]. Występuje mieszany system liczbowy, z prawdopodobnymi wpływami języków austronezyjskich[8].
Od lat 40. XX w. powstawały opisy słownictwa i gramatyki tego języka, za sprawą działalności zachodnich misjonarzy[9]. Jedne z pierwszych informacji nt. języka ekari zebrał P. Drabbe (1940, wydane w 1949)[10], ostatecznie sporządzając opracowanie gramatyczne (1952)[11]. J. Steltenpool i P. van der Stap napisali podręcznik do gramatyki ekari, z poprawionymi danymi (1959)[12]. M.L. Doble również wydała pewne materiały gramatyczne (1962)[13] oraz krótki słownik (1960)[14]. Pierwszy obszerny słownik ukazał się w 1969 r. (J. Steltenpool)[15][16]. Jest zapisywany alfabetem łacińskim[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Ekari, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 19, Dallas: SIL International, 2016 [dostęp 2022-07-17] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-03] (ang.).
- ↑ a b c M. J. Melalatoa: Ensiklopedi suku bangsa di Indonesia Jilid A–K. Jakarta: Direktorat Jenderal Kebudayaan, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1995, s. 253–255. OCLC 1027454469. [dostęp 2022-08-03]. (indonez.).
- ↑ William A. Foley: The Papuan Languages of New Guinea. Cambridge: Cambridge University Press, 1986, s. 239–240. ISBN 978-0-521-28621-3. OCLC 13004531. [dostęp 2022-08-20]. (ang.).
- ↑ a b c Drabbe 1952 ↓, s. 1.
- ↑ Steltenpool 1969 ↓, Foreword/Kata Pengantar.
- ↑ Doble 1960 ↓, Introduction, s. v.
- ↑ Papuasskije jazyki. Encykłopiedija Krugoswiet. [dostęp 2020-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-06)]. (ros.).
- ↑ Drabbe 1949 ↓, s. 428.
- ↑ Voorhoeve 1975a ↓, s. 123–124.
- ↑ Drabbe 1949 ↓.
- ↑ Drabbe 1952 ↓.
- ↑ J. Steltenpool, Petrus van der Stap: Leerboek van het Kapauku. Hollandia: Office of Aboriginal Welfare, 1959. (niderl.).
- ↑ Marion L. Doble. Essays on Kapauku Grammar. „Nieuw-Guinea Studiën”. 6, s. 152–155, 211–218, 279–298, 1962. (ang.).
- ↑ Doble 1960 ↓.
- ↑ Voorhoeve 1975b ↓, s. 407.
- ↑ Steltenpool 1969 ↓.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Marion L. Doble: Kapauku-Malayan-Dutch-English dictionary. Den Haag: M. Nijhoff, 1960. DOI: 10.1007/978-94-015-3396-6_1. ISBN 978-94-015-2181-9. OCLC 858891657. (ang. • malajski • niderl.).
- Peter Drabbe. Aantekeningen over twee talen in het centraal gebergte van Nederlands Nieuw-Guinea. „Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde”. 105 (1), s. 422–444, 1949. DOI: 10.1163/22134379-90002498. ISSN 0006-2294. OCLC 5544871535. JSTOR: 27859650. (niderl.).
- Peter Drabbe: Spraakkunst van het Ekagi: Wisselmeren Ned. N. Guinea. Den Haag: M. Nijhoff, 1952. OCLC 7005643. (niderl.).
- J. Steltenpool, Ekagi-Dutch-English-Indonesian Dictionary, Den Haag: M. Nijhoff, 1969 (Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde 56), DOI: 10.1163/9789004286863, ISBN 978-90-04-28686-3, OCLC 945783426, JSTOR: 10.1163/j.ctvbqs7fk [dostęp 2023-05-16] (ang. • indonez. • niderl.).
- Clemens L. Voorhoeve: A Hundred Years of Papuan Linguistic Research: Western New Guinea Area. W: Stephen A. Wurm (red.): New Guinea area languages and language study, Vol. 1, Papuan languages and the New Guinea linguistic scene. Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1975, s. 117–144, seria: Pacific Linguistics C-38. DOI: 10.15144/PL-C38.117. ISBN 978-0-85883-131-5. OCLC 37096514. (ang.).
- Clemens L. Voorhoeve: Central and Western Trans-New Guinea Phylum Languages. W: Stephen A. Wurm (red.): New Guinea area languages and language study, Vol. 1, Papuan languages and the New Guinea linguistic scene. Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1975, s. 345–460, seria: Pacific Linguistics C-38. DOI: 10.15144/PL-C38.345. ISBN 978-0-85883-131-5. OCLC 2565788. (ang.).