Les Halles
| Kwartał dzielnicy miasta Paryża | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Region | |
| Miasto | |
Położenie na mapie Paryża  | |
Położenie na mapie Francji  | |
Położenie na mapie Île-de-France  | |
| 48°51′46″N 2°20′40″E/48,862778 2,344444 | |
Les Halles – kwartał handlowo-rozrywkowy I dzielnicy stolicy Francji, Paryża.
Nazwa Les Halles (wym. fr. [le al]) pochodzi od znajdującego się tu do lat 70. XX w. targowiska, na którego miejscu obecnie znajdują się tereny zielone (Jardin des Halles) i centrum handlowo-rozrywkowe Forum des Halles połączone ze stacją metra i RER Châtelet - Les Halles.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1183 r. z rozkazu króla Filipa II Augusta tradycyjne targowisko miejskie na Place de Grève zostało przeniesione na teren dzielnicy św. Dionizego, a na potrzeby kupców zbudowano dwa pierwsze drewniane zadaszone obiekty. Ich kształt stał się inspiracją dla nadania miastu początkowo potocznej, następnie oficjalnej nazwy. Filip August był zainteresowany rozwojem znaczenia Paryża i osobiście nadzorował prowadzony w tym czasie w Halach handel produktami spożywczymi oraz winem. Z czasem asortyment Hal uległ istotnemu powiększeniu i można było tam nabyć również wyroby odzieżowe, buty, tkaniny i inne artykuły codziennego użytku. Dzielnica przeżywała gwałtowny rozwój, gdyż kupcy i wytwórcy towarów przenosili się w najbliższe sąsiedztwo targu i tam budowali domy. Wieki XV i XVI to kolejna wielka rozbudowa Hal. Znalazły one nowego królewskiego protektora w osobie Franciszka I, który nakazał wyburzenie części zniszczonych drewnianych obiektów i budowę nowych, murowanych oraz ich nowe rozplanowanie. Kolejne rozbudowy szybko rosnących Hal miały miejsce w roku 1736 oraz w 1789 w przededniu rewolucji, gdy dawny Cmentarz Niewiniątek został zniszczony, a pozostały po nim plac zaadaptowany na handel owocami.
Rola Hal jako najpopularniejszego miejskiego targowiska była bezdyskusyjna, jednak równocześnie dzielnica Hal zaczęła cieszyć się fatalną sławą – była gęsto zaludniona przez miejską biedotę, często wybuchały na jej terenie epidemie, w tym wielka epidemia cholery z 1832. Z tego powodu zarówno w czasie Wielkiej Rewolucji Francuskiej, jak i za czasów Napoleona Bonapartego istniały plany ich przebudowy lub przeniesienia na peryferie miasta. Nie zostały one jednak zrealizowane. W czasach restauracji Burbonów 1815–1830 oraz w epoce monarchii lipcowej dzielnica Hal była areną wzmożonej aktywności radykalnych grup politycznych, które starały się zwerbować mieszkających tam robotników i drobnych handlarzy do walki z monarchią. Na ulicach dzielnicy wznoszone były barykady w czasie kolejnych powstań w 1832, 1834, 1839 i 1848. Władze Paryża, zaniepokojone problemem, jaki stanowiły pod względem społecznym Hale, w 1842 r. powołały Komisję ds. Hal, która miała opracować projekt rozwiązania ich kwestii. Ostatecznie skończyło się na rozpisaniu nowego konkursu na przebudowę obiektu, który wygrał Victor Baltard i jego projekt zespołu pawilonów ze szkła i stali. Baltard zrealizował swój projekt w czasach II Cesarstwa, jedynie dwa ostatnie pawilony były jeszcze w budowie do 1936 r.
W 1971 r., mimo ostrych kontrowersji społecznych, stare Hale zostały wyburzone (po uprzedniej decyzji przeniesienia targowiska za rogatkę Villette), a na ich miejscu wzniesiono nowoczesny kompleks nazwany Forum des Halles (otwarty w 1979). Stał się on jednym z większych i częściej odwiedzanych paryskich centrów usługowo-handlowych, z multipleksem, sklepami oraz krytym basenem. Zadbano również o dekorację w postaci futurystycznych i abstrakcyjnych rzeźb. Mimo tego obiekt ten – w odróżnieniu od Opéra Bastille czy szklanej piramidy w Luwrze, których powstanie także budziło kontrowersje – nie zyskał sobie szerszej sympatii mieszkańców miasta i krytyków sztuki. Mimo licznych inwestycji nie udało się też zmienić kiepskiej reputacji Hal, które nadal nie są miejscem bezpiecznym, ulubionym przez prostytutki i handlarzy narkotyków. W 2007 r. architekci Patrick Berger i Jacques Anziutti przedstawili radzie Paryża projekt kolejnej przebudowy Hal. Prace trwają od 2010 r.
W literaturze[edytuj | edytuj kod]
- Literacki opis dzielnicy Hal pozostawił Victor Hugo w Nędznikach. W powieści tej opisane zostało powstanie republikanów w Paryżu w 1832, w czasie którego walki toczyły się m.in. na jej terenie.
- Inny literacki opis Hal, tym razem naturalistyczny, dał Émile Zola w powieści Brzuch Paryża, który to tytuł odnosi się właśnie do Hal.
- W Halach rozgrywa się część akcji powieści Patricka Süskinda Pachnidło.
- Częstym bywalcem Hal jest Komisarz Maigret, główny bohater cyklu powieści Georges’a Simenona - przychodzi na zupę cebulową