Róża francuska: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Selso (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
188 836 edycji
uzupełnienie opisu
MatmaBot (dyskusja | edycje)
140 914 edycji
poprawa i czyszczenie wywołania {{Roślina infobox}}, WP:SK
Linia 1: Linia 1:
{{Roślina infobox
{{Roślina infobox
|nazwa = Róża francuska
| nazwa = Róża francuska
|obrazek = Rosa_gallica3.jpg
| obrazek = Rosa_gallica3.jpg
|opis obrazka = ''Rosa gallica'' var. ''officinalis''
| opis obrazka = ''Rosa gallica'' var. ''officinalis''
|system=Reveala
| system = Reveala
|podkrólestwo = [[Rośliny naczyniowe|naczyniowe]]
| podkrólestwo = [[Rośliny naczyniowe|naczyniowe]]
|nadgromada = [[Rośliny nasienne|nasienne]]
| nadgromada = [[Rośliny nasienne|nasienne]]
|gromada = [[okrytonasienne]]
| gromada = [[okrytonasienne]]
|klasa = ''[[Rosopsida]]''
| klasa = ''[[Rosopsida]]''
|rząd = [[różowce]]
| rząd = [[różowce]]
|rodzina = [[różowate]]
| rodzina = [[różowate]]
|rodzaj = [[róża]]
| rodzaj = [[róża]]
|gatunek=róża francuska
| gatunek = róża francuska
|łacina = ''Rosa gallica'' L.
| łacina = Rosa gallica
| autor = [[Karol Linneusz|L.]]
|synonim=''Rosa pumila'' [[Jacq.]]
| synonim = ''Rosa pumila'' [[Jacq.]]
|status CzK=VU
| status CzK = VU
|wikispecies=
|commons=Rosa gallica
| commons = Rosa gallica
}}
}}
{{cechy taksonu|chroniony}}
{{cechy taksonu|chroniony}}
Linia 22: Linia 22:
[[Grafika:Rosa gallica8.jpg|thumb|right|200px|''R. gallica'' var. ''versicolor'']]
[[Grafika:Rosa gallica8.jpg|thumb|right|200px|''R. gallica'' var. ''versicolor'']]
[[Grafika:Rosa gallica2.jpg|200px|riight|thumb|Odm. ozdobna o pełnych kwiatach]]
[[Grafika:Rosa gallica2.jpg|200px|riight|thumb|Odm. ozdobna o pełnych kwiatach]]
'''Róża francuska''' (''Rosa gallica'' [[L.]]) – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[krzew]]u należący do rodziny [[różowate|różowatych]] (''Rosaceae'' Juss.). Występuje w południowej i centralnej [[Europa|Europie]]. Kiedyś pospolity na terenie [[Polska|Polski]], obecnie w środowisku naturalnym rzadki. Jest też rośliną uprawną.
'''Róża francuska''' (''Rosa gallica'' [[Karol Linneusz|L.]]) – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[krzew]]u należący do rodziny [[różowate|różowatych]] (''Rosaceae'' Juss.). Występuje w południowej i centralnej [[Europa|Europie]]. Kiedyś pospolity na terenie [[Polska|Polski]], obecnie w środowisku naturalnym rzadki. Jest też rośliną uprawną.


=== Morfologia ===
=== Morfologia ===
Linia 47: Linia 47:


W opracowaniu [[Czerwona lista roślin i grzybów Polski]] jest umieszczona w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V)<ref>{{cytuj książkę|imię=Zbigniew |nazwisko=Mirek |imię2=Kazimierz |nazwisko2=Zarzyski |tytuł=Red list of plants and fungi in Poland |miejsce=Kraków |rok=2006 |wydawca=IB PAN |isbn = 83-89648-38-5}}</ref>. Według [[Polska Czerwona Księga Roślin|Polskiej Czerwonej Księgi Roślin]] – gatunek narażony na wymarcie (kategoria zagrożenia VU)<ref>{{cytuj książkę|imię=K. |nazwisko=Zarzycki |imię2=R.|nazwisko2=Kaźmierczakowa|tytuł= Polska Czerwona Księga Roślin |miejsce=Kraków |rok=2001|wydawca= IB PAN |isbn = 83-85444-85-8}}</ref>.
W opracowaniu [[Czerwona lista roślin i grzybów Polski]] jest umieszczona w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V)<ref>{{cytuj książkę|imię=Zbigniew |nazwisko=Mirek |imię2=Kazimierz |nazwisko2=Zarzyski |tytuł=Red list of plants and fungi in Poland |miejsce=Kraków |rok=2006 |wydawca=IB PAN |isbn = 83-89648-38-5}}</ref>. Według [[Polska Czerwona Księga Roślin|Polskiej Czerwonej Księgi Roślin]] – gatunek narażony na wymarcie (kategoria zagrożenia VU)<ref>{{cytuj książkę|imię=K. |nazwisko=Zarzycki |imię2=R.|nazwisko2=Kaźmierczakowa|tytuł= Polska Czerwona Księga Roślin |miejsce=Kraków |rok=2001|wydawca= IB PAN |isbn = 83-85444-85-8}}</ref>.




=== Zastosowanie ===
=== Zastosowanie ===
Linia 55: Linia 53:
*'''[[Rośliny lecznicze|Roślina lecznicza]]'''. Ma podobne własności, jak [[róża dzika]].
*'''[[Rośliny lecznicze|Roślina lecznicza]]'''. Ma podobne własności, jak [[róża dzika]].


=== Przypisy ===
{{Przypisy}}
<references/>


[[Kategoria:Różowate]]
[[Kategoria:Różowate]]

Wersja z 20:13, 19 mar 2008

Szablon:Roślina infobox Szablon:Cechy taksonu

Typowy dziko rosnący gatunek
R. gallica var. versicolor
Odm. ozdobna o pełnych kwiatach

Róża francuska (Rosa gallica L.) – gatunek krzewu należący do rodziny różowatych (Rosaceae Juss.). Występuje w południowej i centralnej Europie. Kiedyś pospolity na terenie Polski, obecnie w środowisku naturalnym rzadki. Jest też rośliną uprawną.

Morfologia

Łodyga
Dorasta do 1,2 m wysokości. Pędy cienkie, nagie i proste z dwoma rodzajami drobnych kolców (nie cierni!); sierpowato zakrzywionych i prostych, a także z drobnymi igiełkowatymi szczecinkami. Pędy podziemne: krótkie, czołgające się dość grube kłącze.
Liście
Liście pierzasto-złożone, najczęściej 5-listkowe, o listkach szerokojajowatych, brzegiem gruczołkowato ząbkowanych. Wierzch ciemnozielony, pozornie skórzasty, spodem jaśniejszy, na nerwach delikatnie owłosione.
Kwiaty
Duże, pojedyncze, pięciopłatkowe, w ciemnoróżowym kolorze, charakteryzujące się silnym zapachem. Kielich o pierzastych działkach, mocno odgiętych w dół, szybko odpadający. Szyjki słupka nagie, lub nieco tylko owłosione.
Owoce
Niełupki. Duża liczba niełupek powstaje w czerwonym, kulistopodłużnym owocu pozornym, powstającym z rozrośniętego dna kwiatowego.

Ekologia

Rośnie w zaroślach, na miedzach, przydrożach. Preferuje miejsca suche.

Systematyka i zmienność

Tworzy mieszańce z różą drobnokwiatową, r. dziką, r. Jundziłła, r. kutnerowatą, r. polną, r. rdzawą, r. siną, r. Sherarda [1].

Odmiany ozdobne

Z krzyżówek róży francuskiej powstało wiele hybryd, które ogólnie stanowią grupę zwaną różami francuskimi, zalicza się je do najstarszych róż ogrodowych określanych jako "Róże historyczne". Do najbardziej znanych odmian zalicza się:

  • Rosa galica var. officinalis – o czerwono-karminowych kwiatach, zwana u nas różą aptekarzy. Róża ta w Wojnie dwóch róż była emblematem rodu Lancasterów. Z tego powodu róża ta jest znana także pod nazwą "róży Lancasterów".
  • Rosa galica var. violacea – o pąkach ciemnofioletowych, wpadających prawie w czerń i purpurowych kwiatach
  • Rosa galica var. complicata – o kwiatach czerwonych z białymi środkami.
  • Rosa galica var. versicolor – dwukolorowa, czerwono-różowa zwana też Rosa Mundi.

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta w Polsce ochroną gatunkową od 2004 r. Ścisłą ochroną objęte są dziko rosnące okazy. Na wielu stanowiskach wyginęła w wyniku zniszczenia siedlisk. Jest także zagłuszana i zacieniana w wyniku naturalnej sukcesji zespołów leśnych. Jedno z liczniejszych stanowisk róż francuskich dziko rosnących w Polsce znajduje się w Wielkopolsce (droga z Nowieczka do Ostrowieczna).

W opracowaniu Czerwona lista roślin i grzybów Polski jest umieszczona w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V)[2]. Według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin – gatunek narażony na wymarcie (kategoria zagrożenia VU)[3].

Zastosowanie

  • Roślina ozdobna – częsta w uprawie jako jedna z grup "róż parkowych" (jej odmiany i mieszańce).
    • Historia uprawy: Róża francuska znana była od czasów antycznych i uprawiana już przez Rzymian na terenie prawie całego Imperium. W tekstach Pliniusza Starszego (23-79 n.e.), identyfikowana jest z opisaną przez niego Różą z Miletu. Można ją też rozpoznać na freskach z Pompeii. Rembertus Dodonaeus (ok. 1550) nazywa ją Rosa sativa. Od Średniowiecza była szeroko używana ze względu na swe właściwości medyczne. W 1596 w swym katalogu roślin angielski chemik i botanik John Gerard nazywa ją Rosa rubra, natomias w "Hortus Eystettensis" niemieckiego botanika Basiliusa Beslera (1561-1629) występuje pod nazwą Rosa Milesia rubra flore pleno. W 1753 Linneusz skatologował ją pod nazwa Rosa gallica.
  • Roślina lecznicza. Ma podobne własności, jak róża dzika.
  1. ↑ Rutkowski Lucjan. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8
  2. ↑ Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzyski: Red list of plants and fungi in Poland. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  3. ↑ K. Zarzycki, R. Kaźmierczakowa: Polska Czerwona Księga Roślin. Kraków: IB PAN, 2001. ISBN 83-85444-85-8.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Róża_francuska&oldid=11800939”