Lądowanie awaryjne

Awaryjne lądowanie Airbusa A320 linii jetBlue Airways na lotnisku w Los Angeles, 21 września 2005

Lądowanie awaryjne – określenie stosowane wobec wszelkich odmian lądowań statku powietrznego, w których załoga stosuje procedury awaryjne, w tym lądowania wodnego statków powietrznych konstrukcyjnie doń nieprzystosowanych.

Następuje na ogół w sytuacjach, gdy awaria samolotu lub inne wydarzenia (dekompresja kabiny, nagła choroba na pokładzie, warunki pogodowe lub inne) zmuszają pilota do podjęcia decyzji o lądowaniu w miejscu innym niż planowane (np. po zmianie trasy lotu), czasem poza lotniskiem (na polu lub na szosie), albo o lądowaniu samolotem nie w pełni sprawnym lub uszkodzonym.

W przypadku potrzeby awaryjnego lądowania samolotu pasażerskiego załoga pokładowa wydaje wszystkim pasażerom polecenia zapięcia pasów, zdjęcia ze stóp butów, zdjęcia okularów, wyjęcia z kieszeni wszelkich twardych przedmiotów (klucze, długopisy itp.) mogących spowodować obrażenia w przypadku uderzenia.

Udane lądowanie awaryjne zakończyć się może całkowitym sukcesem, gdy wszyscy ludzie znajdujący się na pokładzie pozostają przy życiu, co najwyżej odnosząc nieznaczne obrażenia (np. lądowanie w 1983 z wyłączonymi silnikami po wyczerpaniu się paliwa Boeinga 767 linii Air Canada, nazwanego po tym "szybowcem z Gimli", albo lądowanie z tego samego powodu Airbusa A330 linii Air Transat na Azorach w 2001). Czasem tylko część osób udaje się uratować (np. po awaryjnym lądowaniu na łące pod Rzeszowem w 1988 zginęła jedna osoba, ale uratowały się dwadzieścia dwie; podobnie uratowano prawie wszystkich pasażerów Boeinga 737 linii Aloha Airlines lądującego awaryjnie z bardzo poważnie uszkodzonym kadłubem), czasem jednak awaryjne lądowanie kończy się upadkiem na ziemię (lub do wody), często połączonym z pożarem, i śmiercią wszystkich ludzi na pokładzie.

Potrzeba podjęcia decyzji o awaryjnym lądowaniu może zajść również podczas pilotowania samolotu wojskowego, choć niezbyt często informacje o takich wydarzeniach trafiają do wiadomości publicznej. Jednym z przypadków, kiedy opinia publiczna mogła dowiedzieć się o takim wydarzeniu, a nawet zobaczyć je w telewizji, było zakończone sukcesem awaryjne lądowanie polskiego samolotu myśliwsko-szturmowego F-16 na Okęciu w Warszawie w lipcu 2008, do którego doszło po stwierdzeniu przez pilota zadymienia we wnętrzu kokpitu.

W szybownictwie lądowanie poza lotniskiem jest częstą praktyką, toteż lądowanie szybowca na zwykłej łące do kategorii lądowań awaryjnych na ogół nie jest zaliczane. Podobnie piloci lekkich samolotów i śmigłowców (np. sanitarnych i ratowniczych) rutynowo lądują w przygodnych, doraźnie wybranych miejscach.

Zgodnie z prawem lotniczym dowódca każdego statku powietrznego wiedząc, że jakiś inny statek powietrzny jest w niebezpieczeństwie i jest zmuszony do awaryjnego lądowania, powinien mu dać pierwszeństwo drogi.

Czasami, wydziela się z lądowania awaryjnego lądowanie zapobiegawcze. W lądowaniu zapobiegawczym załoga nie sygnalizuje jakichkolwiek problemów ze statkiem powietrznym, nie ma też żadnych problemów z załogą, zaś problemy dotyczą np. zbyt małej rezerwy paliwa czy granicznych warunków pogodowych na lotnisku docelowym. W takim przypadku pilot dokonuje lądowania zapobiegawczego przyziemiając w wybranym, dogodnym terenie poza lotniskiem zachowując pełną sterowność statku powietrznego do momentu zatrzymania. Lądowanie zapobiegawcze występuje praktycznie wyłącznie w samolotach lekkich (sportowe, akrobacyjne). Może być zastosowane gdy ryzyko uszkodzenia statku powietrznego na lotnisku docelowym (lub (częściej) na trasie dolotu do niego) jest większe niż lądowanie na terenie dogodnym poza lotniskiem.

Zobacz też

• lądowanie autorotacyjne
• kapotaż
• wodowanie (lotnictwo)

Linki zewnętrzne

• Analiza stanu bezpieczeństwa lotów i skoków spadochronowych w lotnictwie cywilnym RP w 2005 roku
• Rozporządzenie (WE) nr 1899/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. zmieniające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3922/91 w sprawie harmonizacji wymagań technicznych i procedur administracyjnych w dziedzinie lotnictwa cywilnego