Swoisty antygen sterczowy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m →Zastosowanie: drobne techniczne |
m Robot zmienił szablon DisambigR |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{ |
{{Inne znaczenia|biologii|[[PSA|inne znaczenia tego słowa]]}} |
||
'''PSA''' (z [[Język angielski|ang.]] ''prostate-specific Antigen'' – swoisty antygen sterczowy){{r|eur|mpd}} – najlepiej poznana ludzka [[Proteazy serynowe|proteaza serynowa]] z rodziny [[Kalikreiny|kalikrein]]{{r|mpd}}, kodowanej w regionie [[Chromosom 19|19q13.4]]{{r|mpd}}. Jest [[Glikoproteiny|glikoproteiną]] wytwarzaną w [[Gruczoł krokowy|gruczole krokowym]] (sterczu){{r|eur}}, obecną we [[Krew|krwi]] w stężeniu podwyższonym m.in. w przypadku [[Zapalenie gruczołu krokowego|zapalenia gruczołu krokowego]]{{r|eur}}, [[Łagodny przerost prostaty|łagodnego przerostu prostaty]]{{r|eur}} lub [[Rak gruczołu krokowego|raka gruczołu krokowego]]{{r|eur|mpd}}. |
'''PSA''' (z [[Język angielski|ang.]] ''prostate-specific Antigen'' – swoisty antygen sterczowy){{r|eur|mpd}} – najlepiej poznana ludzka [[Proteazy serynowe|proteaza serynowa]] z rodziny [[Kalikreiny|kalikrein]]{{r|mpd}}, kodowanej w regionie [[Chromosom 19|19q13.4]]{{r|mpd}}. Jest [[Glikoproteiny|glikoproteiną]] wytwarzaną w [[Gruczoł krokowy|gruczole krokowym]] (sterczu){{r|eur}}, obecną we [[Krew|krwi]] w stężeniu podwyższonym m.in. w przypadku [[Zapalenie gruczołu krokowego|zapalenia gruczołu krokowego]]{{r|eur}}, [[Łagodny przerost prostaty|łagodnego przerostu prostaty]]{{r|eur}} lub [[Rak gruczołu krokowego|raka gruczołu krokowego]]{{r|eur|mpd}}. |
||
Wersja z 22:21, 21 sty 2013
PSA (z ang. prostate-specific Antigen – swoisty antygen sterczowy)[1][2] – najlepiej poznana ludzka proteaza serynowa z rodziny kalikrein[2], kodowanej w regionie 19q13.4[2]. Jest glikoproteiną wytwarzaną w gruczole krokowym (sterczu)[1], obecną we krwi w stężeniu podwyższonym m.in. w przypadku zapalenia gruczołu krokowego[1], łagodnego przerostu prostaty[1] lub raka gruczołu krokowego[1][2].
PSA występuje prawie wyłącznie w komórkach wydzielniczych przewodów stercza. Jedynymi opisanymi dotąd komórkami spoza stercza, wykazującymi dodatnią reakcję na obecność PSA, są komórki nabłonkowe gruczołów okołocewkowych u kobiet.[potrzebny przypis]
Historia
PSA po raz pierwszy wykryto w 1970 w nasieniu[1]. Wykryta substancja nazwana została gamma-seminoproteiną[1]. Obecność PSA w tkance gruczołu krokowego wykazano w 1979, a w 1980 potwierdzono identyczność PSA obecnego we krwi z frakcją sterczową[1].
Zastosowanie
Oznaczenie stężenia enzymu we krwi w wykrywaniu, diagnostyce, leczeniu i monitorowaniu raka gruczołu krokowego weszło do powszechnego użycia od 1986[1]–1988[2].
Dotychczas (2010)[2], zastosowanie oznaczenia PSA jako testu przesiewowego budzi kontrowersje, ze względu na brak dowodów z badań klinicznych na zmniejszenie umieralności na raka gruczołu krokowego[2] oraz dużej ilości wyników fałszywie dodatnich (ok. 25%) oraz fałszywie ujemnych (ok. 20%)[1]. Standardy EAU zalecają coroczne oznaczenie PSA u mężczyzn po 50 roku życia[1]. Mężczyznom z dodatnim wywiadem rodzinnym (rak gruczołu krokowego u ojca lub brata) zaleca się coroczne oznaczenie PSA od 40 roku życia[1].
| Wiek | Stężenie [ ng/ml ] |
|---|---|
| 40–49 | <2,5 |
| 50–59 | <3,5 |
| 60–69 | <4,5 |
| 70–79 | <6,5 |
- ↑ a b c d e f g h i j k l PSA - swoisty antygen sterczowy. [w:] Słownik terminów [on-line]. Eurologia. [dostęp 2012-11-11].
- ↑ a b c d e f g Manish Kohli, Donald J. Tindall (tłum. Paweł Lesiak; kom. Henryk Zieliński). Postępy w diagnostyce i leczeniu raka gruczołu krokowego (New Developments in the Medical Management of Prostate Cancer). „Medycyna po Dyplomie”. 20 (2), s. 54–65, luty 2011.
