System ocen programów telewizyjnych w Polsce

System oceny programów telewizyjnych – system klasyfikacji programów telewizyjnych pod względem przeznaczenia wiekowego.

Obowiązek wyświetlania oznaczeń wiekowych w audycjach i przekazach telewizyjnych został wprowadzony przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustawą z dnia 2 kwietnia 2004 roku o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji. 23 czerwca 2005 roku Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji wydała rozporządzenie dostosowujące prawo medialne do wymogów znowelizowanej ustawy. Rozporządzenie obowiązuje od 15 sierpnia 2005 roku i nakazuje nadawcom umieszczanie na ekranie jednego z pięciu znaków systemu oceniania, w zależności od negatywnych treści zawartych w audycji. Rozporządzeniem z 12 lipca 2011 zmieniona została forma graficzna oznaczeń:

Oznaczenie od 15 sierpnia 2005 r.	Oznaczenie od 28 sierpnia 2011 r.	Od lat	Ograniczenia czasowe	Możliwe zawartości
		b.o.	b.o.	Pozytywny lub neutralny obraz świata w łagodnym klimacie emocjonalnym; postawy prospołeczne, pozytywne nastawienie do ludzi; nasycenie emocjami pozytywnymi (radość, zachwyt, szczęście, życzliwość); rywalizacja prowadzona w duchu sportowym bez scen drastycznych; ukazywanie pozytywnych wzorów miłości bez obrazów seksualnych (miłość romantyczna, opiekuńcza, przyjacielska).
		7	b.o.	Obraz świata budzący silne emocje negatywne (lęk, strach, złość, obrzydzenie); negatywne nastawienie do otoczenia (niszczenie, znęcanie się, przemoc, poniżanie, ignorowanie cierpienia, usprawiedliwianie zła) także przedstawione w sposób nierealistyczny lub humorystyczny; treści, w których ocena moralna zachowania wymaga wnikliwości oraz różnicowania przyczyn, intencji i motywacji; obrazy o charakterze seksualnym (nagość, gesty); zachowania stanowiące niewłaściwy wzorzec postępowania dzieci.
		12	b.o.	Nagromadzenie przemocy, wulgarności, wizja świata wrogiego, kontakty międzyludzkie przedstawione jako walka i rywalizacja; sceny przemocy i seksu obrazujące niezrozumiałą dla dziecka ideę lub wywołujące silne podniecenie; obrazy nagości i zbliżeń intymnych; zło budzące chęć naśladowania, przemoc bez konsekwencji, usprawiedliwiona lub sprowadzona do konwencji zabawy; negatywne formy zachowania w postaci atrakcyjnej.
		16	20:00 – 6:00	Wypaczone formy współżycia społecznego, wizja świata jako przemoc i erotyka; uproszczona wizja dorosłości, prezentacja siły fizycznej, przemocy zwłaszcza demonstrowanej w rolach społecznych (nauczyciel, rodzice itp.); moralnie naganne zachowania i postawy bez ocen etycznych oraz moralne obwinianie ofiary za to, że została skrzywdzona; nadmierna koncentracja na posiadaniu pieniędzy i dóbr materialnych; obrazy agresji i okrucieństwa dostarczające silnych wrażeń i emocji; postacie atrakcyjne będące wzorcem zachowań negatywnych (picia alkoholu, zażywania narkotyków, wulgarności, brutalności, przemocy itp.).
		18	23:00 – 6:00	Jednostronne pokazywanie korzyści życia dorosłego pomijające obowiązki (np. praca); społeczne usprawiedliwianie agresji, wulgarności, uprzedzeń i negatywnych stereotypów społecznych; wadliwy obraz natury ludzkiej polegający na szukaniu tylko egoistycznych przyjemności, dążeniu do sukcesu za wszelką cenę z wykorzystaniem innych osób do własnych celów; obrazy naturalistycznego seksu, patologicznych form życia seksualnego, agresji przestawionej w sposób brutalny; nieuczciwość, wulgarność, postępowanie moralnie naganne osób atrakcyjnych bez oceny niewłaściwości tego zachowania, nagradzanie przejawów społecznej patologii.

Znowelizowana ustawa medialna nakazuje wyświetlanie symboli graficznych oznaczeń przez cały czas trwania audycji i przekazów telewizyjnych. Wyjątek stanowią programy informacyjne, sportowe, reklamy, telesprzedaż i przekazy tekstowe, które są ustawowo wyłączone z klasyfikacji. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji może regulować wzory graficzne symboli i stopnie kategorii wiekowych. Nie może natomiast decydować o tym, jakie audycje podlegają znakowaniu i czasie długości wyświetlania symboli. Obowiązek kwalifikacji programów do określonej kategorii wiekowej należy bezpośrednio do nadawcy, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji jedynie czasami dokonuje badań sprawdzających poprawność znakowania. Nadawcy nieustanowieni na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, także ci emitujący program w polskiej wersji językowej, nie muszą stosować oznaczeń. Niektórzy z takich nadawców stosują swój własny system oznaczeń, np. telewizja HBO przed każdą audycją wyświetla planszę z informacją, dla jakiej grupy wiekowej jest ona przeznaczona (dla wszystkich, od 12 lat, od 15 lat lub tylko dla dorosłych).

Wcześniejsze systemy

Przed 2000 r. w Polsce nie funkcjonował żaden jednolity system klasyfikacji programów telewizyjnych. Niektóre stacje stosowały jednak własne systemy oznaczeń: w TVP przed wybranymi filmami wyświetlana była plansza na ok 7 sekund "film tylko dla dorosłych"; tak samo było w Canal+(na 5 sek) przed filmem wyświetlano plansze z kluczykiem Canal+ w odpowiednim kolorze (zielony, żółty, czerwony), natomiast w TVN logo stacji w trakcie wybranych filmów przez kilkadziesiąt sekund pulsowało czerwonym kolorem zarówno na początku jak i po reklamach.25 lutego 1999 powstał dokument upoważniający do wywiązania się nadawców z zadań zaś 1 marca 2000 powstało porozumienie polskich nadawców telewizyjnych pod nazwą "Przyjazne Media", mające na celu wprowadzenie w Polsce ujednoliconego systemu klasyfikacji programów telewizyjnych. Sygnatariuszami porozumienia zostało 9 nadawców telewizyjnych: TVP, Polsat, TVN, Nasza TV, Canal+, Wizja TV, Polska Telewizja Kablowa i TV Niepokalanów. Mieli oni czas do 31 marca 2000 na wprowadzenie oznaczeń. 1 marca 2000 system funkcjonował w TVP i Naszej TV, w TVN system pojawił się w połowie marca 2000 roku, a w pozostałych stacjach po 20 marca 2000. System ten składał się z trzech oznaczeń wyświetlanych w prawym dolnym rogu ekranu:

Oznaczenie	Ograniczenie wiekowe
	Dla wszystkich
	Za zgodą rodziców
	Tylko dla dorosłych

Canal+ wyświetlał oznaczenia przed filmem z wyjaśnieniem co dany symbol oznacza.

Oznaczenia wyświetlano przez 3 minuty na początku filmu jak i na 3 minuty po reklamach zaś w przypadku telewizji nieprzerywających audycji reklamami co 20 minut również na 3 minuty. Większość nadawców po pewnym czasie lub na samym początku funkcjonowania systemu zrezygnowała z używania oznaczenia "Dla wszystkich",oznaczali audycje jedynie 2 pozostałymi znakami. Nadawcy mogli sobie pozwolić na poprawianie systemu według własnego uznania, gdyż nie był on umocowany prawnie, a był dobrowolnym porozumieniem.

Zobacz też

• system oceniania gier komputerowych