Tepanekowie: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
poprawa linków |
m MalarzBOT: Nagłówki w mobilnej wersji Wikipedii |
||
Linia 2: | Linia 2: | ||
'''Tepanec''', '''Tepanekowie''' - lud meksykański, który przybył do Doliny [[Meksyk]]u pod koniec [[XII]] wieku lub na początku [[XIII]]<ref>Datowanie różni się w zależności od źródła, włączając rok 1152 pojawiający się w Rocznikach Tlatelolco, 1210 z Chimalpahina i 1226 z Ixtlilxochitla.</ref>. Należeli do tej samej rodziny, co [[Aztekowie|Mexikowie]], mieli podobny panteon bóstw i mówili językiem [[nahuatl]]. Stworzyli imperium, które upadło w wyniku wojny z [[Aztekowie|Aztekami]] w [[1428]] roku. Głównymi miastami imperium były między innymi: [[Azcapotzalco]], pełniące rolę stolicy imperium, [[Coyoacan]], [[Tlacopán]], [[Tiliuhcan]], [[Atlacuihuayan]]. |
'''Tepanec''', '''Tepanekowie''' - lud meksykański, który przybył do Doliny [[Meksyk]]u pod koniec [[XII]] wieku lub na początku [[XIII]]<ref>Datowanie różni się w zależności od źródła, włączając rok 1152 pojawiający się w Rocznikach Tlatelolco, 1210 z Chimalpahina i 1226 z Ixtlilxochitla.</ref>. Należeli do tej samej rodziny, co [[Aztekowie|Mexikowie]], mieli podobny panteon bóstw i mówili językiem [[nahuatl]]. Stworzyli imperium, które upadło w wyniku wojny z [[Aztekowie|Aztekami]] w [[1428]] roku. Głównymi miastami imperium były między innymi: [[Azcapotzalco]], pełniące rolę stolicy imperium, [[Coyoacan]], [[Tlacopán]], [[Tiliuhcan]], [[Atlacuihuayan]]. |
||
==Historia== |
|||
{{poprawić|próżne}} |
{{poprawić|próżne}} |
||
Osiedlili się na zachodnim brzegu [[Texcoco (jezioro)|jeziora Texcoco]]. Za panowania tlatoaniego [[Acolnahuacatl]]a, Tepanekowie przejęli [[Azcapotzalco]] z rąk miejscowej ludności. |
Osiedlili się na zachodnim brzegu [[Texcoco (jezioro)|jeziora Texcoco]]. Za panowania tlatoaniego [[Acolnahuacatl]]a, Tepanekowie przejęli [[Azcapotzalco]] z rąk miejscowej ludności. |
||
Linia 17: | Linia 17: | ||
[[Grafika:Tezozomoc.jpg|thumb|200px|right|[[Tezozomoc]] - władca imperium Tepaneków rezydujący w Azcapotzalco. Kodeks Xolotl.]] |
[[Grafika:Tezozomoc.jpg|thumb|200px|right|[[Tezozomoc]] - władca imperium Tepaneków rezydujący w Azcapotzalco. Kodeks Xolotl.]] |
||
==Władcy== |
|||
*[[Acolnahuacatl|Acolnahuacatl "Wielki Mąż"]] (?-[[1343]] lub [[1366]]<ref>W źródłach istnieją różne daty. Chimalpahin wskazuje daty bardziej wiarygodne głosząc, że Acolnahuacatl panował od 1302 do 1366, a Tezozomoc od 1367 do 1426. Niektórzy współcześni historycy (między innymi López Austin) umiejscawiają śmierć Acolnahuacatla i wstąpienie Tezozomoca na tron w tym samym roku - 1371.</ref>) |
*[[Acolnahuacatl|Acolnahuacatl "Wielki Mąż"]] (?-[[1343]] lub [[1366]]<ref>W źródłach istnieją różne daty. Chimalpahin wskazuje daty bardziej wiarygodne głosząc, że Acolnahuacatl panował od 1302 do 1366, a Tezozomoc od 1367 do 1426. Niektórzy współcześni historycy (między innymi López Austin) umiejscawiają śmierć Acolnahuacatla i wstąpienie Tezozomoca na tron w tym samym roku - 1371.</ref>) |
||
Linia 24: | Linia 24: | ||
*[[Maxtla]] ([[1426]] - [[1428]]) |
*[[Maxtla]] ([[1426]] - [[1428]]) |
||
==Zobacz też== |
|||
* [[Historia Meksyku]] |
* [[Historia Meksyku]] |
||
* [[Historia Ameryki Południowej i Środkowej]] |
* [[Historia Ameryki Południowej i Środkowej]] |
Wersja z 02:40, 2 paź 2014
Tepanec, Tepanekowie - lud meksykański, który przybył do Doliny Meksyku pod koniec XII wieku lub na początku XIII[1]. Należeli do tej samej rodziny, co Mexikowie, mieli podobny panteon bóstw i mówili językiem nahuatl. Stworzyli imperium, które upadło w wyniku wojny z Aztekami w 1428 roku. Głównymi miastami imperium były między innymi: Azcapotzalco, pełniące rolę stolicy imperium, Coyoacan, Tlacopán, Tiliuhcan, Atlacuihuayan.
Historia
|
Jakość tego artykułu jest obniżona przez użyte w nim pustosłowie. |
Osiedlili się na zachodnim brzegu jeziora Texcoco. Za panowania tlatoaniego Acolnahuacatla, Tepanekowie przejęli Azcapotzalco z rąk miejscowej ludności.
Lata świetności Tepaneków przypadają na początek XV wieku, kiedy panował Tezozomoc. Indiańskie kroniki podają, że żył około 100 lat. Nie był zadowolony z działań, jakie prowadził jego najstarszy syn Maxtla, któremu należał się tron. W testamencie zapisał więc, aby jego młodszy syn - Teyauh objął tron po jego śmierci.
Tezozomoc umarł w 1426 roku, a po odczytaniu testamentu Maxtla wzniecił protest i wraz z bratem doszli do kompromisu, który zakładał, że razem mieli rządzić imperium Tepaneków. Obaj bracia chcieli wyeliminować siebie nawzajem. Teyauh nie dorósł jednak do swego partnera Maxtli. Był chwiejny w decyzjach i bojaźliwego charakteru, za panowania Tezozomoca mało mieszał się w sprawy polityczne i pozostawał w cieniu brata, który jako pan Coyohuacanu od 1410 roku był drugą osobą po ojcu.
Maxtla nie zamierzał oczywiście dzielić się władzą i postępował samowolnie, jakby był jedynym władcą. Teyauh zgłosił się o pomoc do Azteków z Tenochtitlanu. Młody władca Mexików - Chimalpopoca polecił mu zabić brata podczas inauguracyjnego bankietu. Rozmowę tę podsłuchał jednak szpieg Maxtla i doniósł swemu panu. Maxtla zamordował brata, podając mu truciznę i stał się jedynym, niepodzielnym władcą. W tym samym roku polecił uwięzić i zabić Chimalpopoca, którego osadzono w więzieniu-klatce żywiąc głodową strawą. Chimalpopoca zmarł w 1427 roku.
Następca Chimalpopoca, Itzcoatl, postanowił uniezależnić się spod władzy Tepaneków i wraz ze sprzymierzeńcami wypowiedział wojnę Azcapotzalco. Po roku ciężkich walk, w 1428 roku wojna skończyła się zwycięstwem wojsk sprzymierzonych. Tenochtitlan stał się państwem suwerennym, a imperium Tepaneków zostało zniszczone przez rodzące się Trójprzymierze, do którego należeli Aztekowie z Tenochtitlánu i Acolhuakanie z Texcoco. Wkrótce do Trójprzymierza dołączył także Tlacopán (dziś: Tacuba), miasto założone przez Tepaneków, które straciło znaczenie, a jego wpływy ograniczone zostały do minimum na rzecz Tenochtitlanu i Texcoco.
Rok 1428 uznaje się więc za zniszczenie imperium Tepaneków.
Władcy
- Acolnahuacatl "Wielki Mąż" (?-1343 lub 1366[2])
- Tezozomoc "Gniewna Kamienna Twarz" (1367 lub 1370 - 1426)
- Teyauh (1426)
- Maxtla (1426 - 1428)
Zobacz też
- ↑ Datowanie różni się w zależności od źródła, włączając rok 1152 pojawiający się w Rocznikach Tlatelolco, 1210 z Chimalpahina i 1226 z Ixtlilxochitla.
- ↑ W źródłach istnieją różne daty. Chimalpahin wskazuje daty bardziej wiarygodne głosząc, że Acolnahuacatl panował od 1302 do 1366, a Tezozomoc od 1367 do 1426. Niektórzy współcześni historycy (między innymi López Austin) umiejscawiają śmierć Acolnahuacatla i wstąpienie Tezozomoca na tron w tym samym roku - 1371.