Rudaki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 19:05, 24 wrz 2015

Rudaki, właśc. Abu Abdullah Dżafar ben Muhammad (ur. 857, zm. ok. 941) – poeta perski, uważany za największego twórcę perskojęzycznego swoich czasów. Rudaki uważany jest także za klasyka literatury tadżyckiej.

Pochodził z rodziny chłopskiej^[1] z miejscowości Pandżrüd (lub Pandż Rud^[1]) na terenie obecnego Tadżykistanu. Długie lata był nadwornym poetą samanidzkiego emira Nasra II Ibn Ahmada (panującego w latach 914-943), władcy Chorasanu i Transoksanii. Siedziba dworu znajdowała się w Bucharze (Uzbekistan). Pod koniec życia został jednak wydalony z dworu i ostatnie lata spędził biednie w swej rodzinnej miejscowości^[1]. Był już wówczas niewidomy, niektóre źródła sugerują również celowe oślepienie^[2]. Powodem wydalenia mogła być jego przyjaźń z obalonym w 937 r. wezyrem Nasrem II Belamim lub udział w ruchu karmatów^[2].

Z całej twórczości Rudakiego, podobno bardzo obfitej, do naszych czasów zachowało się nieco ponad 2000 wersów^[2], stanowiących w głównej mierze mniejsze lub większe fragmenty innych utworów. Są to kasydy, gazele, poematy dydaktyczne, wiersze satyryczne, elegie^[2]. Jego twórczość nawiązywała do życia codziennego^[3], wychwalanego jako najlepszego nauczyciela. Styl, utworzony przez Rudakiego i jego współczesnych, panował w poezji perskiej do połowy XI w.

Przekład kilkunastu drobnych utworów Rudakiego ukazał się w tomie Dywan perski autorstwa Władysława Dulęby, Kraków 1977.

↑ ^a ^b ^c Gafurow B., Dzieje i kultura ludów Azji Centralnej, Warszawa 1978, s. 398.
↑ ^a ^b ^c ^d Gafurow B., Dzieje i kultura ludów Azji Centralnej, Warszawa 1978, s. 399.
↑ Praca zbiorowa pod redakcją naukową Macieja Salamona: Wielka Historia Świata Tom 4 Kształtowanie średniowiecza. T. 4. Oficyna Wydawnicza FOGRA, 2005, s. 620. ISBN 83-85719-85-7.

Linki zewnętrzne

[gafurow-1] Gafurow B., Dzieje i kultura ludów Azji Centralnej, Warszawa 1978, s. 398.

[gafurow2-2] Gafurow B., Dzieje i kultura ludów Azji Centralnej, Warszawa 1978, s. 399.

[3] Praca zbiorowa pod redakcją naukową Macieja Salamona: Wielka Historia Świata Tom 4 Kształtowanie średniowiecza. T. 4. Oficyna Wydawnicza FOGRA, 2005, s. 620. ISBN 83-85719-85-7.

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 2: / Linia 2: @@
 '''Rudaki''', właśc. Abu Abdullah Dżafar ben Muhammad (ur. [[857]], zm. ok. [[941]]) – [[liryka|poeta]] [[Historia Iranu|perski]], uważany za największego twórcę perskojęzycznego swoich czasów. Rudaki uważany jest także za klasyka [[literatura tadżycka|literatury tadżyckiej]].
-Pochodził z rodziny chłopskiej<ref name="gafurow">Gafurow B., ''Dzieje i kultura ludów Azji Centralnej'', Warszawa 1978, s. 398.</ref> z miejscowości [[Pandżrüd]] (lub Pandż Rud<ref name="gafurow" />), 60 km na wschód od obecnego [[Pandżakent|Pandżakenta]] ([[Tadżykistan]]). Długie lata był nadwornym poetą [[Samanidzi|samanidzkiego]] emira [[Nasr II Ibn Ahmad Samanida|Nasra II Ibn Ahmada]] (panującego w latach [[914]]-[[943]]), władcy [[Chorasan]]u i [[Transoksania|Transoksanii]]. Siedziba dworu znajdowała się w [[Buchara|Bucharze]] ([[Uzbekistan]]). Pod koniec życia został jednak wydalony z dworu i ostatnie lata spędził biednie w swej rodzinnej miejscowości<ref name="gafurow" />. Był już wówczas niewidomy, niektóre źródła sugerują również celowe oślepienie<ref name="gafurow2">Gafurow B., ''Dzieje i kultura ludów Azji Centralnej'', Warszawa 1978, s. 399.</ref>. Powodem wydalenia mogła być jego przyjaźń z obalonym w [[937]] r. wezyrem [[Nasr II Belami|Nasrem II Belamim]] lub udział w [[Karmaci|ruchu karmatów]]<ref name="gafurow2" />.
+Pochodził z rodziny chłopskiej<ref name="gafurow">Gafurow B., ''Dzieje i kultura ludów Azji Centralnej'', Warszawa 1978, s. 398.</ref> z miejscowości [[Pandżrüd]] (lub Pandż Rud<ref name="gafurow" />) na terenie obecnego [[Tadżykistan]]u. Długie lata był nadwornym poetą [[Samanidzi|samanidzkiego]] emira [[Nasr II Ibn Ahmad Samanida|Nasra II Ibn Ahmada]] (panującego w latach [[914]]-[[943]]), władcy [[Chorasan]]u i [[Transoksania|Transoksanii]]. Siedziba dworu znajdowała się w [[Buchara|Bucharze]] ([[Uzbekistan]]). Pod koniec życia został jednak wydalony z dworu i ostatnie lata spędził biednie w swej rodzinnej miejscowości<ref name="gafurow" />. Był już wówczas niewidomy, niektóre źródła sugerują również celowe oślepienie<ref name="gafurow2">Gafurow B., ''Dzieje i kultura ludów Azji Centralnej'', Warszawa 1978, s. 399.</ref>. Powodem wydalenia mogła być jego przyjaźń z obalonym w [[937]] r. wezyrem [[Nasr II Belami|Nasrem II Belamim]] lub udział w [[Karmaci|ruchu karmatów]]<ref name="gafurow2" />.
 Z całej twórczości Rudakiego, podobno bardzo obfitej, do naszych czasów zachowało się nieco ponad 2000 wersów<ref name="gafurow2" />, stanowiących w głównej mierze mniejsze lub większe fragmenty innych utworów. Są to [[kasyda|kasydy]], [[gazel]]e, [[poemat dydaktyczny|poematy dydaktyczne]], wiersze satyryczne, [[elegia|elegie]]<ref name="gafurow2" />. Jego twórczość nawiązywała do życia codziennego<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= Praca zbiorowa pod redakcją naukową Macieja Salamona|imię= |autor link= |inni= |tytuł= Wielka Historia Świata Tom 4 Kształtowanie średniowiecza|wydanie= |tom= 4|wydawca= Oficyna Wydawnicza FOGRA|miejsce= |rok= 2005|strony= 620|isbn= 83-85719-85-7}}</ref>, wychwalanego jako najlepszego nauczyciela. Styl, utworzony przez Rudakiego i jego współczesnych, panował w poezji perskiej do połowy [[XI wiek|XI w.]]