Opera kosmiczna

Space opera – podgatunek fantastyki naukowej koncentrujący się wokół romantycznych przygód, podróży międzygwiezdnych i kosmicznych bitew, w którym głównymi wątkami są konflikt międzyplanetarny i osobiste przeżycia bohaterów. Często – jawnie lub niejawnie – wykorzystuje elementy konwencji fantasy oraz baśniowe.

Określenie space opera pojawiło się jako odpowiednik soap opera (opera mydlana) i z początku miało wyraźnie negatywny odcień. Utworzył je w 1941 Wilson Tucker. Z czasem jednak pojęcie to upowszechniło się wśród twórców i odbiorców fantastyki, a jego negatywne konotacje zanikły.

W latach 90. wykształcił się nurt nazywany nową space operą (ang. new space opera). W przeciwieństwie do starej space opery twórcy tacy jak Alastair Reynolds czy Stephen Baxter nie wykorzystywali w swoich utworach elementów nadnaturalnych, starając się zachować zgodność z nauką (hard science fiction) przy jednoczesnym nierezygnowaniu z ogromnej, międzygwiezdnej skali swoich utworów.

Przykłady utworów

Jako utwory z gatunku space opera bywają wymieniane między innymi:

Filmy i seriale

• Babilon 5
• Gwiezdne wojny
• Star Trek
• Kosmos 1999
• Ucieczka w kosmos
• Battlestar Galactica
• Macross
• Legend of the Galactic Heroes
• Gwiezdne wrota: Wszechświat
• Strażnicy Galaktyki
• Jupiter: Intronizacja
• Firefly

Powieści

• Gwiazdy moim przeznaczeniem Alfreda Bestera
• Misja międzyplanetarna A.E. van Vogta
• Kawaleria kosmosu Roberta Heinleina
• Ludzie jak bogowie Siergieja Sniegowa
• cykl Saga Vorkosiganów Lois McMaster Bujold
• cykl Honor Harrington Davida Webera
• cykl Zaginiona flota John G. Hemry

elementy space opery mają także cykle:

• Fundacja Isaaca Asimova
• Diuna Franka Herberta
• trylogia Dysfunkcja rzeczywistości Peter F. Hamilton

Komiksy

• Schlock Mercenary - komiks internetowy Howarda Tylera

Gry komputerowe

• seria Mass Effect
• seria Halo
• seria Killzone
• seria Starcraft
• seria ratchet and clank

Space opera w Polsce

• Dylogia Tomasza Kołodziejczaka – Kolory sztandarów i Schwytany w światła
• Gwiezdne szczenię Jacka Izworskiego
• opowiadanie „Battle dust” Andrzeja Sapkowskiego będące rzekomym fragmentem nigdy nieistniejącej space opery
• Cykl Głębia" Marcina Podlewskiego