Zatoka San Francisco: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m poprawa linków, drobne redakcyjne, drobne merytoryczne, commons
Linia 5: Linia 5:
| opis grafiki =
| opis grafiki =
| państwo = Kalifornia
| państwo = Kalifornia
| akwen 1 = [[Ocean Spokojny|Pacyfik]]
| akwen 1 = [[Ocean Spokojny]]
| akwen 2 =
| akwen 2 =
| akwen 3 =
| akwen 3 =
Linia 20: Linia 20:
| cieki wodne = [[Sacramento (rzeka)|Sacramento]], [[San Joaquin (rzeka)|San Joaquin]]
| cieki wodne = [[Sacramento (rzeka)|Sacramento]], [[San Joaquin (rzeka)|San Joaquin]]
| miejscowości nadbrzeżne = [[San Francisco]], [[Oakland]], [[San Jose (Kalifornia)|San Jose]]
| miejscowości nadbrzeżne = [[San Francisco]], [[Oakland]], [[San Jose (Kalifornia)|San Jose]]
| wyspy = [[Alcatraz]], [[Yerba Buena (wyspa)|Yerba Buena]], [[Wyspa skarbów|Treasure Island]], [[Wyspa Ellis]], [[Wyspa Angel]]
| wyspy = [[Alcatraz]], [[Yerba Buena (wyspa)|Yerba Buena]], [[Treasure Island (Kalifornia)|Treasure Island]], [[Angel Island|Angel]]
| commons =
| commons = Category:San Francisco Bay
| współrzędne = 37°42′30″N 122°16′49″W
| współrzędne = 37°42′30″N 122°16′49″W
| grafika mapy =
| grafika mapy =
Linia 27: Linia 27:
}}
}}
[[Plik:BayareaUSGS.jpg|mały|Zdjęcie satelitarne obszaru zatoki. [[San Andreas (uskok)|Uskok San Andreas]] jest widoczny jako linia biegnąca po przekątnej z lewego górnego rogu do dolnego prawego. Zielone i złote pomarszczone obszary to góry, w większości niezamieszkane. Szary to obszar zabudowany. W górnym prawym rogu rolnicza nizina, część [[Dolina Kalifornijska|Doliny Kalifornijskiej]].]]
[[Plik:BayareaUSGS.jpg|mały|Zdjęcie satelitarne obszaru zatoki. [[San Andreas (uskok)|Uskok San Andreas]] jest widoczny jako linia biegnąca po przekątnej z lewego górnego rogu do dolnego prawego. Zielone i złote pomarszczone obszary to góry, w większości niezamieszkane. Szary to obszar zabudowany. W górnym prawym rogu rolnicza nizina, część [[Dolina Kalifornijska|Doliny Kalifornijskiej]].]]
'''Zatoka San Francisco''' − płytkie, rozległe [[estuarium]] łączące się z oceanem przez [[Cieśnina Golden Gate|cieśninę Golden Gate]] (Złota Brama) z [[Ocean Spokojny|Pacyfikiem]]. Zatokę otaczają miasta: [[San Francisco]], [[Oakland]] i [[San Jose (Kalifornia)|San Jose]] oraz szereg mniejszych miejscowości tworzących aglomerację San Francisco. Zlewisko zatoki obejmuje około 40% powierzchni stanu [[Kalifornia]] w [[Stany Zjednoczone|USA]]. Rzeki [[Sacramento (rzeka)|Sacramento]] i [[San Joaquin (rzeka)|San Joaquin]], wypływające z gór [[Sierra Nevada (Stany Zjednoczone)|Sierra Nevada]], wpadają do zatoki Suisun, przepływają przez [[cieśnina Carquinez|cieśninę Carquinez]] i razem z rzeką [[Napa (rzeka)|Napa]] uchodzą do [[zatoka San Pablo|zatoki San Pablo]]. Łączy się ona na południu z zatoką San Francisco. Nazwa ta obejmuje często cały system zatok o łącznej powierzchni 4 200 km². Główna część zatoki ma od 5 do 20 km ze wschodu na zachód i od 77 do 100 km, w zależności od źródła, z północy na południe.
'''Zatoka San Francisco''' (ang. ''San Francisco Bay'') − płytkie, rozległe [[estuarium]] łączące się z oceanem przez [[Cieśnina Golden Gate|cieśninę Golden Gate]] (Złota Brama) z [[Ocean Spokojny|Pacyfikiem]]. Zatokę otaczają miasta: [[San Francisco]], [[Oakland]] i [[San Jose (Kalifornia)|San Jose]] oraz szereg mniejszych miejscowości tworzących aglomerację San Francisco. Zlewisko zatoki obejmuje około 40% powierzchni stanu [[Kalifornia]] w [[Stany Zjednoczone|USA]]. Rzeki [[Sacramento (rzeka)|Sacramento]] i [[San Joaquin (rzeka)|San Joaquin]], wypływające z gór [[Sierra Nevada (Stany Zjednoczone)|Sierra Nevada]], wpadają do zatoki Suisun, przepływają przez [[cieśnina Carquinez|cieśninę Carquinez]] i razem z rzeką [[Napa (rzeka)|Napa]] uchodzą do [[zatoka San Pablo|zatoki San Pablo]]. Łączy się ona na południu z zatoką San Francisco. Nazwa ta obejmuje często cały system zatok o łącznej powierzchni 4 200 km². Główna część zatoki ma od 5 do 20 km ze wschodu na zachód i od 77 do 100 km, w zależności od źródła, z północy na południe.


Pierwotnie większość wybrzeży zatoki stanowiły obszary podmokłe. Od połowy XIX wieku do końca XX ponad 1/3 tego obszaru została zasypana i w dużej części zabudowana. Powstałe grube pokłady wilgotnej ziemi zachowują się jak ciecz w czasie [[trzęsienie ziemi|trzęsień ziemi]]. W czasie [[Trzęsienie ziemi Loma Prieta (1989)|trzęsienia Loma Prieta]] w 1989 większość poważnych zniszczeń była na tych obszarach.
Pierwotnie większość wybrzeży zatoki stanowiły obszary podmokłe. Od połowy XIX wieku do końca XX ponad 1/3 tego obszaru została zasypana i w dużej części zabudowana. Powstałe grube pokłady wilgotnej ziemi zachowują się jak ciecz w czasie [[trzęsienie ziemi|trzęsień ziemi]]. W czasie [[Trzęsienie ziemi Loma Prieta (1989)|trzęsienia Loma Prieta]] w 1989 większość poważnych zniszczeń była na tych obszarach.
Linia 37: Linia 37:
Temperatura wody waha się w ciągu roku od 8 do 23 °C.
Temperatura wody waha się w ciągu roku od 8 do 23 °C.


Przez zatokę przerzuconych jest 5 mostów: [[Most Golden Gate|Golden Gate]], [[Most Richmond-San Rafael|Richmond-San Rafael]], [[Most San Francisco-Oakland Bay|San Francisco-Oakland Bay]], [[Most Hayward-San Mateo|Hayward-San Mateo]], [[Most Dumbarton|Dumbarton]].
Przez zatokę przerzuconych jest 5 mostów: [[Golden Gate Bridge]], [[Richmond–San Rafael Bridge]], [[San Francisco–Oakland Bay Bridge]], [[San Mateo–Hayward Bridge]], [[Dumbarton Bridge (Kalifornia)|Dumbarton Bridge]].


Pośrodku zatoki znajduje się wyspa [[Alcatraz]], na której mieściło się osławione więzienie Alcatraz Federal Penitentiary.
Pośrodku zatoki znajduje się wyspa [[Alcatraz]], na której mieściło się osławione więzienie Alcatraz Federal Penitentiary.


Przez górzystą [[Wyspa Yerba Buena|wyspę Yerba Buena]] przebiega most San Francisco-Oakland Bay. Od północy przylega do niej sztuczna [[Wyspa skarbów|Treasure Island]] - miejsce [[Wystawa światowa|wystawy światowej]] w 1939. Bliżej wybrzeża znajduje się [[wyspa Angel]], znana jako zachodnia [[wyspa Ellis]], ponieważ służyła jako miejsce przybycia emigrantów z [[Daleki Wschód|Dalekiego Wschodu]].
Przez górzystą wyspę [[Yerba Buena (wyspa)|Yerba Buena]] przebiega most San Francisco-Oakland Bay Bridge. Od północy przylega do niej sztuczna [[Treasure Island (San Francisco)|Treasure Island]] - miejsce [[Wystawa światowa|wystawy światowej]] w 1939. Bliżej wybrzeża znajduje się wyspa [[Angel Island|Angel]].
{{Duża grafika|GGNRA-SF-panorama.jpg|1500px|Panorama zatoki}}
{{Duża grafika|GGNRA-SF-panorama.jpg|1500px|Panorama zatoki}}



Wersja z 23:33, 13 lis 2017

Zatoka San Francisco
Ilustracja
Państwo

 Stany Zjednoczone

Stan

 Kalifornia

Lokalizacja

{{{lokalizacja}}}

Powierzchnia

4200

Wymiary

{{{wymiary}}}

Głębokość
• maksymalna


{{{głębokość maksymalna}}}

Cieki wodne uchodzące

Sacramento, San Joaquin

Miejscowości nadbrzeżne

San Francisco, Oakland, San Jose

Wyspy

Alcatraz, Yerba Buena, Treasure Island, Angel

[[Plik:{{{mapka zatoki}}}|240x240px|alt=Mapka zatoki|{{{opis mapki zatoki}}}]]
{{{opis mapki zatoki}}}
Położenie na mapie Kalifornii
Mapa konturowa Kalifornii, po lewej znajduje się punkt z opisem „Zatoka San Francisco”
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych
Mapa konturowa Stanów Zjednoczonych, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Zatoka San Francisco”
Ziemia37°42′30″N 122°16′49″W/37,708333 -122,280278
Zdjęcie satelitarne obszaru zatoki. Uskok San Andreas jest widoczny jako linia biegnąca po przekątnej z lewego górnego rogu do dolnego prawego. Zielone i złote pomarszczone obszary to góry, w większości niezamieszkane. Szary to obszar zabudowany. W górnym prawym rogu rolnicza nizina, część Doliny Kalifornijskiej.

Zatoka San Francisco (ang. San Francisco Bay) − płytkie, rozległe estuarium łączące się z oceanem przez cieśninę Golden Gate (Złota Brama) z Pacyfikiem. Zatokę otaczają miasta: San Francisco, Oakland i San Jose oraz szereg mniejszych miejscowości tworzących aglomerację San Francisco. Zlewisko zatoki obejmuje około 40% powierzchni stanu Kalifornia w USA. Rzeki Sacramento i San Joaquin, wypływające z gór Sierra Nevada, wpadają do zatoki Suisun, przepływają przez cieśninę Carquinez i razem z rzeką Napa uchodzą do zatoki San Pablo. Łączy się ona na południu z zatoką San Francisco. Nazwa ta obejmuje często cały system zatok o łącznej powierzchni 4 200 km². Główna część zatoki ma od 5 do 20 km ze wschodu na zachód i od 77 do 100 km, w zależności od źródła, z północy na południe.

Pierwotnie większość wybrzeży zatoki stanowiły obszary podmokłe. Od połowy XIX wieku do końca XX ponad 1/3 tego obszaru została zasypana i w dużej części zabudowana. Powstałe grube pokłady wilgotnej ziemi zachowują się jak ciecz w czasie trzęsień ziemi. W czasie trzęsienia Loma Prieta w 1989 większość poważnych zniszczeń była na tych obszarach.

Zatoka została odkryta w 1769 przez Hiszpana Gaspara de Portolà, który nie mogąc odnaleźć Monterey w Kalifornii, w poszukiwaniu wody i pożywienia, wylądował koło dzisiejszej Pacifica w hrabstwie San Mateo. Tam ze wzgórza dostrzegł zatokę. Natomiast, jako pierwszy, wpłynął do niej Juan de Ayala w 1775.

Zatoka jest miejscem rozrodu i „żłobkiem” dla pacyficznych zwierząt - m.in. ryb i krabów. Pozostałe słone bagna stanowią większość słonych bagien Kalifornii, utrzymują liczne zagrożone gatunki i odgrywają ważną rolę jako filtr zanieczyszczeń i osadów. Zatoka jest kluczowym ogniwem na szlaku wędrówek ptaków wzdłuż wybrzeża Pacyfiku, w tym dla milionów gęsi i kaczek.

Temperatura wody waha się w ciągu roku od 8 do 23 °C.

Przez zatokę przerzuconych jest 5 mostów: Golden Gate Bridge, Richmond–San Rafael Bridge, San Francisco–Oakland Bay Bridge, San Mateo–Hayward Bridge, Dumbarton Bridge.

Pośrodku zatoki znajduje się wyspa Alcatraz, na której mieściło się osławione więzienie Alcatraz Federal Penitentiary.

Przez górzystą wyspę Yerba Buena przebiega most San Francisco-Oakland Bay Bridge. Od północy przylega do niej sztuczna Treasure Island - miejsce wystawy światowej w 1939. Bliżej wybrzeża znajduje się wyspa Angel.

Panorama zatoki
Panorama zatoki