Kopalnia galmanu Leonidas w Sławkowie

Teren byłej kopalni „Leonidas”

Położenie na mapie Sławkowa

Kopalnia galmanu „Leonidas” – historyczna kopalnia galmanu w Sławkowie (woj. śląskie), działająca w latach 1822–1829 i ponownie od ok. 1845 do 1860.

Historia

Kopalnia „Leonidas” powstała w 1822 jako kopalnia rządowa w dozorstwie olkusko-siewierskim, gdzie należała do kopalń średniej wielkości. Usytuowana w paśmie wzgórz galmanowych ciągnących się od Sławkowa do Strzemieszyc Małych, przy wzgórzu Gieraska, na zachód od założonej rok wcześniej prywatnej kopalni „Kozioł”. W pobliżu niej powstała górnicza osada Zakawie. Obszar ten znany był już w XVII w. jako miejsce wydobycia galeny. Kopalnia „Leonidas” rozpoczęła działalność jako kopalnia głębinowa. W 1824 zatrudniała 56 górników i miała 11 szybów. Później jednak wydobycie prowadzono przede wszystkim w odkrywce. W latach 1822–1826 w kopalni wydobyto 31 758 korcy galmanu. H. Łabęcki szacuje ogólne wydobycie kopalni w latach 1822–1829 na 30 000 kibli. W 1823 w kopalni pracował Józef Cieszkowski, który pozostawił po sobie jej opis. Kopalnia „Leonidas” posiadała własną płuczkę galmanu pod nazwą „Bobrek” (obecnie teren Źródlisk w Zakawiu). W 1829 została czasowo zamknięta z powodu wyczerpywania się kruszcu i nieopłacalności dalszych poszukiwań. Głównym powodem była nieumiejętność zejścia z wydobyciem poniżej poziomu wody. Od połowy lat czterdziestych XIX wieku do 1860 kopalnia eksploatowana była ponownie metodą odkrywkową przez radcę stanu hrabiego Jana Ciechanowskiego. Wydobywany w niej galman odwożono do hut cynku w Dąbrowie Górniczej i Będzinie. W latach 1884 i 1910 podejmowano nieudane próby ponownego uruchomienia kopalni.

Strefa ochronna

Porośnięte lasem warpie (wyrobisko) po kopalni galmanu „Leonidas” widziane od strony wschodniej (2014)

Zgodnie miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego miasta Sławkowa relikty historycznego górnictwa obejmujące szyby kopalni „Leonidas” objęte zostały strefą ochronną. Plan nakazuje utrzymanie stanu ukształtowania terenu. Dopuszcza się wprowadzenie drzew i krzewów wyłącznie w oparciu o projekt mający na celu kompozycyjne podkreślenie zachowanych reliktów górniczych.

Linki zewnętrzne

Strefy ochronne dawnych kopalń „Leonidas” i „Kozioł” na planie zagospodarowania przestrzennego Sławkowa [1]

Zobacz też

• Kopalnia galmanu Kozioł w Sławkowie

Bibliografia

1. J. Brzozowski: Czasy rozbiorów i niewoli, w: F. Kiryk (red.), Sławków, Kraków 1965, s. 58-59.
2. Natalia Gąsiorowska-Grabowska: Z dziejów przemysłu w Królestwie Polskim, 1815-1918, PWN 1965, s. 341.
3. Katalog zabytków budownictwa przemysłowego w Polsce, t. 3, z. 4, cz. 1, Wrocław 1971, s. 44-45.
4. H. Łabęcki: Górnictwo w Polsce. Opis kopalnictwa i hutnictwa polskiego pod względem technicznym, historyczno-statystycznym i prawnym, t. I, Warszawa 1841, s. 515–516