Kościół św. Mikołaja w Sławkowie
1246/81 z dnia 3.07.1981 r.[1] | |||||||||||
kościół dekanalny | |||||||||||
Państwo | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||||||
Miejscowość | |||||||||||
Wyznanie | |||||||||||
Kościół | |||||||||||
Parafia | |||||||||||
Wezwanie | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie Sławkowa | |||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego | |||||||||||
Położenie na mapie powiatu będzińskiego | |||||||||||
50°17′56″N 19°23′31″E/50,298889 19,391944 |
Kościół św. Mikołaja, zwany potocznie kościołem sławkowskim – jeden z zabytków miasta Sławkowa (województwo śląskie), kościół dekanalny.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Data powstania kościoła, wiązana z fundacją bpa krakowskiego Pełki (1204), obecnie odrzucana, dotyczy być może wcześniejszego kościoła. Obecny kościół został zbudowany między latami 1255-1265 w stylu przejściowym między romańskim a gotyckim[2]. Fundatorem kościoła przypuszczalnie był biskup Jan Prandota, co potwierdzają też nawiązania prezbiterium kościoła do świątyń zakonu dominikanów[2]. Z tego okresu zachowało się ceglane prezbiterium. Na tylnej fasadzie znajdują się ozdobne pasy z cegieł a w górnej części ściany cegły ułożone są na ukos, tworząc fryz arkadowy. Fryz znajdujący się na prezbiterium jest bardzo podobny do fryzu na romańskim kościele Dominikanów w Sandomierzu. Prezbiterium zamyka pojedyncza, prosta ściana, co było charakterystyczne dla gotyckich świątyń wznoszonych przez zakony żebracze: franciszkanów i dominikanów.
Architektura
[edytuj | edytuj kod]W środku prezbiterium znajduje się sklepienie krzyżowo-żebrowe. Malowidła ścienne znajdujące się w nawie głównej pozwalają na datowanie jej na 1 połowę XIV wieku.
Spośród zabytków sepulkarnych uwagę zwraca:
- renesansowa kamienna płyta nagrobna starosty sławkowskiego Sebastiana Nyskowskiego (zm. 1603), przedstawiająca postać mężczyzny zakutego w zbroję
- marmurowa płyta epitafijna dedykowana proboszczowi sławkowskiemu Franciszkowi Miernickiemu (zm. 1839)[3].
- trzy ołtarze oraz pomnik przyścienny Kajetana Sołtyka wykonane zostały przez Wojciecha Rojowskiego.
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Epitafium Kajetana Sołtyka
Przyroda
[edytuj | edytuj kod]kod: PLH240048
| |
specjalny obszar ochrony siedlisk | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Położenie | |
Powierzchnia |
Na strychu kościoła znajduje się największa w Polsce (licząca ok. 500 sztuk) kolonia rozrodcza nocka orzęsionego[6]. Zlokalizowany tam został specjalny obszar ochrony siedlisk sieci Natura 2000 "Kościół w Sławkowie"[4]. Obszar obejmuje powierzchnię 1,45 ha[4][5]. Teren wyznaczony został w celu zabezpieczenia populacji zagrożonego wymarciem nocka orzęsionego Myotis emarginatus[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2010-05-21] .
- ↑ a b Piotr Pajor , Kościół parafiany w Sławkowie – zapomniana fundacja biskupa Prandoty? [w:] Działalność fundacyjna biskupów krakowskich, red. M. Walczak, Kraków 2016 [online] [dostęp 2018-05-11] (ang.).
- ↑ M. Kornecki, Z dziejów sztuki i kultury materialnej, w: F. Kiryk (red.), Dzieje Sławkowa, Kraków 2001, s. 579-580, 581.
- ↑ a b c d Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 3 sierpnia 2023 r. w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Kościół w Sławkowie (PLH240048) (Dz.U. z 2023 r. poz. 1878)
- ↑ a b NATURA 2000 - STANDARD DATA FORM: PLH240048 [online], natura2000.eea.europa.eu [dostęp 2023-09-09] .
- ↑ K. Sachanowicz: Największa w Polsce kolonia nietoperzy – nocków orzęsionych – na strychu kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego i Świętego Mikołaja w Sławkowie. [dostęp 2021-06-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Tadeusz Szydłowski: Pomniki architektury epoki piastowskiej w województwach krakowskim i kieleckim, Gebethner i Wolf, Kraków 1928, s. 89-91.