Godło górnicze: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Zamieniam Szablon:Przypisy-lista na Szablon:Przypisy |
m +galeria |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
__NOTOC__ |
|||
[[Plik:Schlaegel und Eisen nach DIN 21800.svg|thumb|Pyrlik i żelosko (ostro zakończone narzędzie). W Polsce poza [[Górny Śląsk|Górnym Śląskiem]] zwane perlik i żelazo. W heraldyce na spodzie leży żelosko, a na nim pyrlik (choć i niewłaściwe formy, w odwrotnej kolejności się na herbach miejskich zdarzają)]] |
|||
'''Godło górnicze'''{{odn|Gajda|1988}} (''kupla''{{odn|Świtała-Trybek|2014}}, pop. ''górnicze młotki''{{r|Baca Pogorzelska2009}}) – najbardziej rozpoznawalny symbol [[górnictwo|górnictwa]]{{r|Wojciech Preidl2009-s278}}. [[Godło]] składa się z dwóch skrzyżowanych narzędzi: [[żelazko (górnictwo)|żelazka]] i [[pyrlik|perlika]]. Narzędzia koloru czarnego (sadza); w przypadku użycia jako elementu herbu górniczego tło zielone (chromoksyd) lub zielone u góry, czarne u dołu w przypadku sztandaru{{r|Gisman1949-s387}}. |
'''Godło górnicze'''{{odn|Gajda|1988}} (''kupla''{{odn|Świtała-Trybek|2014}}, pop. ''górnicze młotki''{{r|Baca Pogorzelska2009}}) – najbardziej rozpoznawalny symbol [[górnictwo|górnictwa]]{{r|Wojciech Preidl2009-s278}}. [[Godło]] składa się z dwóch skrzyżowanych narzędzi: [[żelazko (górnictwo)|żelazka]] i [[pyrlik|perlika]]. Narzędzia koloru czarnego (sadza); w przypadku użycia jako elementu herbu górniczego tło zielone (chromoksyd) lub zielone u góry, czarne u dołu w przypadku sztandaru{{r|Gisman1949-s387}}. |
||
Żelazo lub [[Żelazko (górnictwo)|żelazko]] (''żelosko'') to narzędzie urabiające, ostro zakończone o kształcie klina, górna część trzonka wychodzi poza obrys metalowej części. |
Żelazo lub [[Żelazko (górnictwo)|żelazko]] (''żelosko'') to narzędzie urabiające, ostro zakończone o kształcie klina, górna część trzonka wychodzi poza obrys metalowej części. |
||
[[Pyrlik|Perlik]] (''pyrlik'') ma obydwa końce płaskie i przekrój podłużny prostokątny, trzonek niewychodzący poza obrys metalowej części, rodzaj młotka, pyrlikiem uderzano w żelosko. |
[[Pyrlik|Perlik]] (''pyrlik'') ma obydwa końce płaskie i przekrój podłużny prostokątny, trzonek niewychodzący poza obrys metalowej części, rodzaj młotka, pyrlikiem uderzano w żelosko. |
||
Wiele miast o [[górnictwo|górniczych]] tradycjach ma w [[herb miejski|herbach miejskich]] herb górniczy, np. [[Herb Tarnowskich Gór|Tarnowskie Góry]]{{r|450 lat herbu Miasta Tarnowskie}} i [[Herb Świętochłowic|Świętochłowice]]{{r|Herb Świętochłowic}}. |
Wiele miast o [[górnictwo|górniczych]] tradycjach ma w [[herb miejski|herbach miejskich]] herb górniczy, np. [[Herb Tarnowskich Gór|Tarnowskie Góry]]{{r|450 lat herbu Miasta Tarnowskie}} i [[Herb Świętochłowic|Świętochłowice]]{{r|Herb Świętochłowic}}. W heraldyce na spodzie leży żelosko, a na nim pyrlik (choć i niewłaściwe formy, w odwrotnej kolejności się na herbach miejskich zdarzają). |
||
Kupla widnieje także na [[mundur górniczy|mundurze górniczym]], emblematach [[kopalnia|kopalń]], miejsc, przedmiotów związanych z górnictwem, a także np. [[klub sportowy|klubów sportowych]] z górniczych regionów (np. [[Górnik Zabrze]], [[Szachtar Donieck|Szachtjor Donieck]]). |
Kupla widnieje także na [[mundur górniczy|mundurze górniczym]], emblematach [[kopalnia|kopalń]], miejsc, przedmiotów związanych z górnictwem, a także np. [[klub sportowy|klubów sportowych]] z górniczych regionów (np. [[Górnik Zabrze]], [[Szachtar Donieck|Szachtjor Donieck]]). |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
[[Plik:POL Wojcieszów COA.svg|thumb|150px|[[Herb Wojcieszowa|Herb Miasta Wojcieszów]] mający wkomponowaną kuplę]] |
|||
== Galeria == |
|||
{{commonscat|Hammer and pick|Godło górnicze}} |
|||
<gallery> |
|||
Plik:Schlaegel und Eisen nach DIN 21800.svg|Pyrlik i żelosko (ostro zakończone narzędzie) |
|||
| ⚫ | |||
Plik:Freiberg Alte Elisabeth Kaue 01.jpg|Kupla na bramie |
|||
Plik:IMFS Fabrikgebäude Firstfenster.JPG|Kupla w oknie |
|||
Plik:Strasbourg - Quai Koch 9 - Blason.jpg|Kupla w naczółku okna]] |
|||
| ⚫ | |||
Wappen Kaden.svg|Herb [[Kaden (Nadrenia-Palatynat)|Kaden]] z odwróconą kuplą |
|||
</gallery> |
|||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
{{Przypisy| |
{{Przypisy| |
||
Wersja z 10:53, 31 maj 2020
Godło górnicze[1] (kupla[2], pop. górnicze młotki[3]) – najbardziej rozpoznawalny symbol górnictwa[4]. Godło składa się z dwóch skrzyżowanych narzędzi: żelazka i perlika. Narzędzia koloru czarnego (sadza); w przypadku użycia jako elementu herbu górniczego tło zielone (chromoksyd) lub zielone u góry, czarne u dołu w przypadku sztandaru[5].
Żelazo lub żelazko (żelosko) to narzędzie urabiające, ostro zakończone o kształcie klina, górna część trzonka wychodzi poza obrys metalowej części.
Perlik (pyrlik) ma obydwa końce płaskie i przekrój podłużny prostokątny, trzonek niewychodzący poza obrys metalowej części, rodzaj młotka, pyrlikiem uderzano w żelosko.
Wiele miast o górniczych tradycjach ma w herbach miejskich herb górniczy, np. Tarnowskie Góry[6] i Świętochłowice[7]. W heraldyce na spodzie leży żelosko, a na nim pyrlik (choć i niewłaściwe formy, w odwrotnej kolejności się na herbach miejskich zdarzają).
Kupla widnieje także na mundurze górniczym, emblematach kopalń, miejsc, przedmiotów związanych z górnictwem, a także np. klubów sportowych z górniczych regionów (np. Górnik Zabrze, Szachtjor Donieck).
Galeria
-
Pyrlik i żelosko (ostro zakończone narzędzie) -
Perlik (pod spodem) i żelazko (na wierzchu) -
Kupla na bramie -
Kupla w oknie -
![Kupla w naczółku okna]]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Strasbourg_-_Quai_Koch_9_-_Blason.jpg/120px-Strasbourg_-_Quai_Koch_9_-_Blason.jpg)
Kupla w naczółku okna]] -
Herb Miasta Świętochłowice, w nim herb górniczy -
Herb Kaden z odwróconą kuplą
![Kupla w naczółku okna]]](/wiki/Plik:Strasbourg_-_Quai_Koch_9_-_Blason.jpg)
Przypisy
- ↑ Gajda 1988 ↓.
- ↑ Świtała-Trybek 2014 ↓.
- ↑ Karolina Baca-Pogorzelska: Górniczy słownik. Rzeczpospolita, 2009-06-09. [dostęp 2017-07-25].
- ↑ Wojciech Preidl: Stanisław Majewski – inżynier górniczy, historyk górnictwa. W: Dzieje górnictwa – element europejskiego dziedzictwa kultury. P.P. Zagożdzon (red.), M. Madziarz (red.). T. 2. Wrocław: 2009, s. 278.
- ↑ Stanisław Gisman: Słownik górniczy. Barwy górnictwa. Katowice: Instytut Węglowy, 1949, s. 387.
- ↑ Marek Wojcik: 450 lat herbu Miasta Tarnowskie Góry. Montes Tarnovicensis. [dostęp 2017-07-25].
- ↑ Herb Świętochłowic. Portal miejski Swiony.pl. [dostęp 2017-07-25].
Bibliografia
- Dorota Świtała-Trybek. Lokomotywy i wagoniki górnicze jako pamiątki historii oraz atrakcje turystyczne. „Turystyka Kulturowa”. 8, s. 35, 2014-08. ISSN 1689-4642.
- Stanisław Gajda: Gwara górnicza. W: Górniczy stan w wierzeniach, obrzędach, humorze i pieśniach. Dorota Simonides (red.). Katowice: Śląski Instytut Naukowy, 1988, s. 442. ISBN 83-7008-067-7.
