VIII Korpus Wielkiej Armii: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
szablon |
drobne redakcyjne |
||
Linia 103: | Linia 103: | ||
* [[Wojsko Polskie Księstwa Warszawskiego]] |
* [[Wojsko Polskie Księstwa Warszawskiego]] |
||
{{ |
{{Historia stub}} |
||
{{Korpusy Wielkiej Armii}} |
{{Korpusy Wielkiej Armii}} |
||
[[Kategoria:Korpusy polskie]] |
[[Kategoria:Korpusy polskie]] |
Wersja z 00:15, 18 sie 2007
VIII Korpus Wielkiej Armii - jeden z korpusów Wielkiej Armii I Cesarstwa Francuskiego, nazywany czasem w literaturze "Korpusem wirtemberskim".
Korpus wirtemberski
Po kapitulacji Austriaków pod Ulm siły francuskie posuwały się w kierunku Wiednia. Wielka Armia miała problemy z zaopatrzeniem, tym bardziej że Rosjanie zostawiali za sobą spaloną ziemię. Napoleon I Bonaparte postanowił więc z części wojsk stworzyć korpus operujący na lewym brzegu Dunaju, powierzając dowództwo marszałkowi Édouardowi Mortier. Tak powstał VIII Korpus Wielkiej Armii.
Marszałek Mortier stanął na czele związku składającego się z czterech jednostek pochodzących z różnych korpusów:
- Dywizja Gazana (dotąd jako 2 Dywizja V Korpus Wielkiej Armii Jeana Lannesa), będąca do wykorzystania natychmiast, liczyła ok. 6 000 ludzi i stanowiła awangardę nowego korpusu.
- Dywizja Duponta (dotąd jako 1 Dywizja VI Korpus Wielkiej Armii Michela Neya), oddalona o ok. jeden dzień marszu, już uczestnicząca w walkach pod Ulm, liczyła ok. 4 000 ludzi pod bronią.
- Dywizja Jean-Baptiste Dumonceau (dotąd jako 3 Dywizja II Korpus Wielkiej Armii Marmonta), złożona w oddziałów batawskich i licząca ok. 5 000 żołnierzy, posuwała się w ariergardzie.
- Dodatkowo dywizja dragonów gen. Dominique'a Kleina miała dołączyć do Mortiera na lewym brzegu Dunaju. Nie otrzymała jednak na czas odpowiednich rozkazów i zmieniła trasę marszu tak, że do VIII korpusu dotarł tylko 4 regiment dragonów.
Skład w listopadzie 1805
- dowódca: marszałek Édouard Mortier
- szef sztabu: gen. bryg. Nicolas Godinot
- Dywizja - Gazan (2 Dywizja V Korpusu WA): generałowie brygady: Campana, Graindorge
Razem: ok. 6000 ludzi, 3 działa
- Dywizja - Dupont (1 Dywizja VI Korpusu WA): generałowie brygady: Rouyer, Jean Gabriel Marchand
- 9 p.p. lekkiej - 2 bataliony
- 32 p.p. liniowej - 2 bataliony
- 96 p.p. liniowej - 2 bataliony (nie brał udziału w bitwie pod Dürrenstein)
- 1 p. huzarów - 3 szwadrony
Razem: ok. 4000 ludzi, 8 dział
- Dywizja - Jean-Baptiste Dumonceau (3 Dywizja II Korpusu WA)
oddziały batawskie, ok. 5000 ludzi (nie wzięła udziału w bitwie pod Dürrenstein, przybyła na pole walki pod wieczór 11 listopada).
- Dywizja dragonów - Dominique Klein: tylko 4 regiment dragonów wziął bitwie pod Dürrenstein.
Początek wojny z Rosją 1812
- dowódca gen. Jean-Andoche Junot
- 19 000 ludzi
- 34 armaty
Odtworzenie korpusu w 1813
Mimo totalnej klęski Napoleona w wyprawie moskiewskiej książę Poniatowski przystapił do odtwarzania armii. Stosując metody kościuszkowskie: intensywny pobór dymowy i wcielając bataliony gwardii narodowej do pułków liniowych uzyskał doskonałe efekty. Stary żołnierz tworzył doskonałe kadry, a rekrut prędko stawał się starym żołnierzem.
Powołany przez Napoleona dekretem z marca 1813. W w czerwcu przejęty na żołd francuski
Dowódcą korpusu mianowano księcia Józefa Ponatowskiego a szefem sztabu gen. Aleksandra Różnieckiego.
Artylerią korpusu dowodził płk Jakub Redel, wojskami inżynieryjnymi płk Jean-Baptiste Mallet de Grandville.
Skład w 1813
- 26 Dywizja gen. Ludwika Kamienieckiego
- 3x brygada
- 27 Dywizja gen. Izydora Krasińskiego
- 3x brygada
- Brygada Jazdy Straży Przedniej płk. Jana Nepomucena Umińskiego
- 8 kompania artylerii
Wraz ze służbami korpus liczył ok. 10 000 i 36 dział.
Działania zbrojne
7 maja VIII Korpus opuszcza kraj i udaje się ku Wielkiej Armii. Gen Michał Sokolnicki spóźnia się z wezwaniem Napoleona (12 maja), by na tyłach przeciwnika prowadzić działania partyzanckie. sławetne słowa "Idę do Polski i dla Polski, tam się mają połączyć ze mna Polacy..." nigdy nie urzeczywistniły się. Książę Poniatowski kontynuował swój marsz do Saksonii.
W kampanii jesiennej (saksońskiej) korpus walczy początkowo pod Ebersdorf i Löbau.
Wykonuje zawsze zadania samodzielnie. używany jest do działań dywersyjnych, przesłaniania działań sił głównej, wiązania i zatrzymywania przeważających sił przeciwnika. Za tego typu walki otrzymał buławę marszałka Francji jego dowódca książę Józef Poniatowski.
- Osobny artykuł:
Dla wojsk Korpusu bitwa pod Lipskiem rozpoczeła się 16 października w godzinach rannych. Na wieś Markkleeberg ruszyło sześć pułków sprzymierzonych. Naprzeciw nich stanęła dywizja generała Krasińskiego. Po zaciętych walkach zatrzymała ona natarcie Austriaków.
Nad rzeką Pleisse walczyła dywizja gen. Kamienieckiego. I tu nie osiągnął przeciwnik żadnych decydujących sukcesów.
Na koniec dnia VIII Korpus miał około 35% strat.
Trzeci dzień bitwy, 18 października, miał przynieść rozstrzygnięcie. O 10 rano wzmógł się nacisk nieprzyjaciela na odcinku VIII Korpusu koło Probstheide. Walczyli tu, obok Poniatowskiego marszałkowie Augereau i Oudinot. Dywizja Krasińskiego, dywizja konna Sokolnickiego, batalion Kurcyusza i w tym dniu biły się dzielnie nieustannie kontratakując silniejszego liczebnie przeciwnika.
Walki 19 października były chyba najkrwawsze i ostatnie w dziejach korpusu. Oddziały polskie VIII Korpusu i wojska marszałka Macdonalda odpierały główne uderzenie nieprzyjaciela i osłaniały odwrót Wielkiej Armii na zachód. W bojach tych VIII Korpus znów poniósł ciężkie straty broniąc zaciekle odcinka Dölitz-Probsthejde. Jednak zbyt wczesne zniszczenie mostu na Elsterze spowodowało zgubę wielu oddziałów. W rzece znalazł również śmierć książę Józef Poniatowski, wódz naczelny Wojska Polskiego i najmłodszy marszałek Francji.
VIII Korpus Wielkiej Armii przestał istnieć.
Bibliografia
- Bronisław Gembarzewski, Wojsko polskie. Księstwo Warszawskie. 1807-1814 (1905);
- Marian Kukiel, Dzieje oręża polskiego w epoce napoleońskiej 1795-1815, Poznań 1912;
- Gabriel Zych, Armia Ksiestwa Warszawskiego 1807-1812.