Ludność służebna: Różnice pomiędzy wersjami

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
uzupełnienie
Linia 9: Linia 9:
Ludność służebna wykonująca posługi dla dworu i aparatu państwowego:
Ludność służebna wykonująca posługi dla dworu i aparatu państwowego:
* [[kucharz]]e
* [[kucharz]]e
* łagiewnicy - wytwarzający piwo
* [[łagiewnik|łagiewnicy]] - wytwarzający piwo
* łażnicy - wykonywanie usług w łaźniach książęcych
* [[łaźnik|łażnicy]] - wykonywanie usług w łaźniach książęcych

* [[mydlnicy]]
* [[piekarz]]e
* [[piekarz]]e
* [[pracz]]e - pranie odzieży książęcej i dworzan
* [[pracz]]e - pranie odzieży książęcej i dworzan
* rybitwi (rybitwy) rybołówstwo - dostarczanie ryb na dwór księcia
* [[rybitwa|rybitwi]] (rybitwy) rybołówstwo - dostarczanie ryb na dwór księcia
* [[stróż]]e
* [[stróż]]e
* woźnicy
* [[woxnica|woźnicy]]
* żerdnicy - rozstawianie namiotów i organizowanie pobytu w czasie podróży księcia.
* [[żerdnik|żerdnicy]] - rozstawianie namiotów i organizowanie pobytu w czasie podróży księcia.


Ludność służebna wytwarzająca różnorodne przedmioty i dobra:
Ludność służebna wytwarzająca różnorodne przedmioty i dobra:


* bednarze - produkcja naczyń klepkowych z drewna - beczki, kadzie, faski itp.
* [[bednarz]]e - produkcja naczyń klepkowych z drewna - beczki, kadzie, faski itp.
* cieśle
* [[cieśla|cieśle]]
* grotnicy [[grotnik|grotnicy]] - wyrób grotów do włóczni i strzał
* [[grotnik|grotnicy]] - wyrób grotów do włóczni i strzał
* jadownicy - wytwarzali jady do grotów
* [[jadownik|jadownicy]] - wytwarzali jady do grotów
* kobiernicy
* [[kobiernik|kobiernicy]]
* korabnicy - wytwarzanie łodzi
* [[korabnik|korabnicy]] - wytwarzanie łodzi
* [[kowal]]e - wyrób broni i innych żelaznych przedmiotów
* [[kowal]]e - wyrób broni i innych żelaznych przedmiotów
* mącznicy - mielenie zboża w żarnach
* [[mącznik|mącznicy]] - mielenie zboża w żarnach
* mydlnicy - wytwarzający mydło
* [[mydlnicy]]- wytwarzający mydło
* niewodnicy - wyrób sieci rybackich
* [[niewodnik|niewodnicy]] - wyrób sieci rybackich (zobacz też [[niewód]])
* rudnicy
* [[rudnik|rudnicy]]
* rzeszotarze - wyrób sit, przetaków
* [[rzeszotarz]]e - wyrób sit, przetaków
* sannicy - wyrób sani
* [[sannik|sannicy]] - wyrób sani
* szczytnicy
* [[szczytnik|szczytnicy]]
* [[szewc]]y
* [[szewc]]y
* szłomnicy
* [[szłomnik|szłomnicy]]
* [[tokarz]]e
* [[tokarz]]e
* [[winiarz]]e
* [[winiarz]]e
* woźnicy - wytwarzanie wozów
* [[woźnica|woźnicy]] - wytwarzanie wozów
* [[zdun]]i
* [[zdun]]i
* złotnicy
* [[złotnik|złotnicy]]


Ludność służebna zajmująca się hodowlą zwierząt:
Ludność służebna zajmująca się hodowlą zwierząt:


* konary czyli koniarze - doglądanie stadnin i stajni książęcych
* konary czyli [[koniarz]]e - doglądanie stadnin i stajni książęcych
* [[owczarz]]e
* [[owczarz]]e
* skotnicy - wypas bydła książęcego
* [[skotnik|skotnicy]] - wypas bydła książęcego
* [[świniarz]]e
* [[świniarz]]e


Ludność służebna zajmująca się obsługa łowów monarchy:
Ludność służebna zajmująca się obsługa łowów monarchy:


* bobrownicy - opiekowali się bobrami
* [[bobrownik|bobrownicy]] - opiekowali się bobrami
* psarze (psiarze) - hodowla i tresura psów
* psarze ([[psiarz]]e) - hodowla i tresura psów
* sokolnicy
* [[sokolnik|sokolnicy]]
* strzelcy
* [[strzelcy]]


Ludność służebna wykonująca czynności urzędowe niższego rzędu:
Ludność służebna wykonująca czynności urzędowe niższego rzędu:
* komornicy
* [[momornik|komornicy]]


Inne:
Inne:

Wersja z 19:07, 28 wrz 2007

Ludność służebna - we wczesnym średniowieczu w Czechach, Polsce i na Węgrzech grupy ludności wieśniaczej, zobowiązanej dziedzicznie do wyspecjalizowanych świadczeń i posług na rzecz monarchii w zamian za zwolnienie z niektórych danin i ciężarów.

Ludność służebna - ludność wolna lub niewolna, pracująca wyłącznie na potrzeby dworu książęcego. Mieszkańcy wykonywali różne powinności, które były powodem utworzenia ich nazw.

Ludność służebna powstała na terenach Polski prawdopodobnie X-XI wieku w okresie powstawania i konsolidacji państwa (podobnie w Czechach i na Węgrzech). Nieliczne jej kategorie przetrwały do XIII w.

Ludność służebna pełniła funkcję bezpośredniego zaplecza gospodarczego książąt i monarchii.

Ludność służebna wykonująca posługi dla dworu i aparatu państwowego:

  • piekarze
  • pracze - pranie odzieży książęcej i dworzan
  • rybitwi (rybitwy) rybołówstwo - dostarczanie ryb na dwór księcia
  • stróże
  • woźnicy
  • żerdnicy - rozstawianie namiotów i organizowanie pobytu w czasie podróży księcia.

Ludność służebna wytwarzająca różnorodne przedmioty i dobra:

Ludność służebna zajmująca się hodowlą zwierząt:

Ludność służebna zajmująca się obsługa łowów monarchy:

Ludność służebna wykonująca czynności urzędowe niższego rzędu:

Inne:

  • bartodzieje (bartnicy) - zajmowali się pszczelnictwem (bartnictwem)
  • jastrzębnicy - hodowla i tresura jastrzębi
  • kobylnicy - hodowla koni
  • łazękowie:
    • wypalanie i karczowanie lasów lub
    • zadania wywiadowcze


Organizacja ludności służebnej jest niepewna, poszczególne grupy prawdopodobnie podporządkowane były rożnym agendom monarchii. Poza ludnością służebna podległa monarchii byli także służebni kościelni, którzy wywodzili się prawdopodobnie z nadania ich Kościołowi przez monarchę. W Polsce znani jako świątnicy, w Czechach jako dzwonnicy lub stróże kościołów.

Osady zamieszkałe dawniej przez ludność służebną zachowały nazwy, związane z wykonywanymi czynnościami tej ludności: np. Bobrowniki, Jastrzębniki, Konary, Kobylniki, Kuchary, Owczary, Psary, Rybitwy, Sanniki, Skotniki, Słomniki, Sokolniki, Szczytniki, Świniary, Winiary, Złotniki itd.

Zobacz też

Źródła:

  • Historia Polski. 1. Polska do 1586. Biblioteka Gazety Wyborczej. wyd. PWN, Warszawa 2007.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ludność_służebna&oldid=9649552”