Mniszek kok-sagiz

Mniszek kok-sagiz
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Cichorioideae
Rodzaj	mniszek
Gatunek	mniszek kok-sagiz
	Nazwa systematyczna
	Taraxacum kok-saghyz L. E. Rodin; Trudy Bot. Inst. Akad. Nauk S.S.S.R., Ser. 1, Fl. Sist. Vyssh. Rast. 1:187. 1933
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mniszek kok-sagiz, mniszek gumodajny, kok-sagiz (Taraxacum kok-saghyz Rodin) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny astrowatych (Asteraceae). W stanie dzikim rośnie w Azji Środkowej: w Kirgistanie, południowo-wschodnim Kazachstanie oraz w zachodnich krańcach Chin^[3]. W dawnym ZSRR był główną rośliną kauczukodajną. W Polsce uprawiany w czasie II wojny światowej^[4].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Bylina do 30 cm wysoka, z wyglądu podobna do mniszka lekarskiego, z białym sokiem mlecznym.
Liście: Lancetowate, zatokowo wcinane, zebrane w przyziemną rozetę.
Kwiaty: Języczkowate, koloru żółtego, tworzące koszyczki osadzone na szczycie bezlistnej łodygi.
Owoc: Niełupka z puchem kielichowym.
Korzeń: Gruby, palowy.

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Roślina uprawiana dla kauczuku (w korzeniu kilkuletnim zawiera go do 20% w soku mlecznym), który znajduje się w soku korowej części korzeni. W krajach byłego ZSRR uzyskiwano średni plon korzeni 50–100 q z hektara.

Producent opon Continental AG z Instytutem Biologii Molekularnej i Ekologii Stosowanej Fraunhofer opracował metodę, która pozwala na wykorzystanie kauczuku z korzeni tego gatunku przy produkcji opon. Jak potwierdzają przedstawiciele koncernu, guma z tej rośliny ma lepsze właściwości, niż ta pochodząca z drzew kauczukowca z Ameryki Południowej^[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ ^a ^b Taxon: Taraxacum kok-saghyz L. E. Rodin. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2009-11-21]. (ang.).
↑ Marian Nowiński: Mniszek. W: Słownik botaniczny. Alicja i Jerzy Szweykowscy (red.). Warszawa: Wiedza Powszechna, 1993. ISBN 83-214-0140-6.
↑ Oficjalna strona internetowa Instytutu Biologii Molekularnej i Ekologii Stosowanej Fraunhofer, artykuł wraz z komentarzem profesora Dirka Prüfera (dostęp: 18.11.2013r.)

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Rośliny użytkowe, Wiedza Powszechna, W-wa, 1966
ZbigniewZ. Podbielkowski ZbigniewZ., Słownik roślin użytkowych, Warszawa: Państ. Wydaw. Rolnicze i Leśne, 1989, ISBN 83-09-00256-4, OCLC 69595653 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[grin-3] Taxon: Taraxacum kok-saghyz L. E. Rodin. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2009-11-21]. (ang.).

[slownik-4] Marian Nowiński: Mniszek. W: Słownik botaniczny. Alicja i Jerzy Szweykowscy (red.). Warszawa: Wiedza Powszechna, 1993. ISBN 83-214-0140-6.

[5] Oficjalna strona internetowa Instytutu Biologii Molekularnej i Ekologii Stosowanej Fraunhofer, artykuł wraz z komentarzem profesora Dirka Prüfera (dostęp: 18.11.2013r.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]