Poniemuń (zamek): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
kategoria |
|||
Linia 24: | Linia 24: | ||
[[Kategoria:Zamki na Kresach wschodnich]] |
[[Kategoria:Zamki na Kresach wschodnich]] |
||
[[Kategoria:Zamki na Litwie]] |
[[Kategoria:Zamki na Litwie]] |
||
[[Kategoria:Zamki krzyżackie na Litwie]] |
|||
[[de:Panemunė]] |
[[de:Panemunė]] |
Wersja z 13:01, 29 lip 2011
Zamek Giełgudów (lit. Panemunės pilis) – zamek na Litwie w obwodzie tauroskim, gmina rejonowa Jurbork na północnym brzegu rzeki Niemen, 15 km na zachód od Jurborka.
Historia
Miejscowość w różnych dokumentach wymieniana jest pod różnymi nazwami. W XIII wieku był tu drewniany gród obronny Żmudzinów, ale już w XIV wieku okoliczne ziemie były w rękach Krzyżaków. W XVI wieku ziemia ta należała do Billewiczów. Pod koniec XVI wieku posiadłość odkupił Jan Epereysz – Węgier. W rękach węgierskich majątek pozostawał do 1753 roku, a od roku 1759 był własnością Antoniego Giełguda. Giełgudowie brali udział w powstaniu listopadowym. W 1833 roku władze carskie skonfiskowały majątek, który w późniejszym okresie odzyskali ich kuzyni Pusłowscy. W 1929 roku władze litewskie przejęły majątek w ramach reformy rolnej.
Zamek Giełgudów
W XIV wieku Krzyżacy wybudowali murowaną warownię, w wyniku walk litewsko-krzyżackich zamek popadł w ruinę. Pod koniec XVI wieku nowy właściciel Epereysz wybudował w miejscu warowni, wykorzystując stare mury, gotycko-renesansowy zamek. Giełgudowie przebudowali zamek w XVIII wieku w stylu klasycystycznym. Położony na wysokiej skarpie Niemna zamek miał arkadowy dziedziniec i wzniesiony został na planie kwadratu. W czasie powstania listopadowego został zniszczony. W 1867 roku wyremontowali go Pusłowscy. Ponownie został zniszczony w czasie I wojny światowej. W 1935 roku zamek przejęło Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego i rozpoczęto rekonstrukcję. Po II wojnie opuszczony zabytek powoli niszczał. Zachowały się dwa korpusy zamku i dwie wysokie baszty, lochy i podziemia. Pozostały ślady umocnień i fos. Zamek otacza park o pow. 15 ha założony w XVIII wieku.
Źródła
- Tadeusz Polak: Zamki na kresach: Białoruś, Litwa, Ukraina. Warszawa: Pagina, 1997, s. 159-160. ISBN 83-86351-11-X.
Linki zewnętrzne
- Poniemuń we wspomnieniach Zygmunta Glogera
- Poniemuń (5), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 770 .
Nieprawidłowe parametry: {55.099|||N|22.986|||E|type:landmark}