Przejdź do zawartości

Zamek w Ojcowie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
drobne merytoryczne
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
drobne merytoryczne
Linia 38: Linia 38:
Tradycja głosi, że nazwa warowni, w swej pierwotnej formie brzmiąca ''Ociec'', została nadana przez samego króla, na pamiątkę walki o tron krakowski jego ojca, [[Władysław I Łokietek|Władysława Łokietka]], który w okolicznych jaskiniach znajdował schronienie.
Tradycja głosi, że nazwa warowni, w swej pierwotnej formie brzmiąca ''Ociec'', została nadana przez samego króla, na pamiątkę walki o tron krakowski jego ojca, [[Władysław I Łokietek|Władysława Łokietka]], który w okolicznych jaskiniach znajdował schronienie.


'''Zamek od XIV do XVI wieku'''
⚫
Zamek został za 500 grzywien zastawiony za czasów [[Władysław II Jagiełło|Władysława Jagiełły]] Janowi de Kozcow. Potem jego posiadaczami byli: [[Piotr Szafraniec]] z [[Pieskowa Skała|Pieskowej Skały]] (1404-1406), Jan Mężyk z Dąbrowy, Mikołaj z Balic i Ossolina oraz Zbigniew z Wodzisławia herbu Zadora (1485-1497), Adam Wodzisławski, [[Jan Boner]], [[Andrzej Tęczyński]]. Po 1536 roku zamek przechodzi w ręce królowej Bony Sforzy, która w związku z wyjazdem do Włoch w 1556 roku przekazała go Mikołajowi Płazie z Mstyczowa herbu Topór. W 1587 roku zamek trafił do [[Piotr Myszkowski|Piotra Myszkowskiego]] herbu Jastrzębiec, a potem do jego syna Aleksandra.


W świetle prac archeologicznych, zamek wybudowano w XIV wieku i nie ma obecnie podstaw aby stwierdzić, że w miejscu tym istniała wcześniej gród drewniano-ziemny. Budowę zamku zaczęto prawdopodobnie po 1354 roku z polecenia króla Kazimierza Wielkiego. Zamek po raz pierwszy wzmiankowano w 1370 roku gdy wymieniono w jednym z dokumentów pierwszego burgrabię zamku o imieniu Zaklika. W 1397 roku wzmiankowano kapelana kaplicy zamkowej. Z tego okresu zachowała się wieża zamkowa oraz ostrołukowy gotycki przejazd w bramie zamkowej.
⚫
W 1620 roku lustracja opisała zamek jako zrujnowany, jednak wkrótce odbudował go [[Mikołaj Koryciński]] z Pilicy budując od południowej strony nowy budynek na ruinie dawnego gotyckiego. Zamek nie został zniszczony w czasie Potopu szwedzkiego na co wskazuje lustracja z 1660 roku.

⚫
Zamek przed 1385 rokiem został za 500 grzywien za czasów [[Władysław II Jagiełło|Władysława Jagiełły]] oddany w dzierżawę (tenutę) Janowi de Kozcow, z prawem jej wykupu przez króla. Potem dzierżawili zamek kolejno: [[Piotr Szafraniec]] z [[Pieskowa Skała|Pieskowej Skały]] (1404-1406), Jan Mężyk z Dąbrowy (1406-1437), Mikołaj z Balic i Ossolina (1440-1459) oraz Zbigniew z Wodzisławia herbu Zadora (1485-1497), Adam Wodzisławski, [[Jan Boner]] (1515-1523), [[Andrzej Tęczyński]] (1525-1536).


Po 1536 roku zamek przeszedł w ręce królowej Bony Sforzy, która po 20 latach, w związku z wyjazdem do Włoch w 1556 roku, przekazała go Mikołajowi Płazie z Mstyczowa herbu Topór. W 1587 roku zamek trafił do [[Piotr Myszkowski|Piotra Myszkowskiego]] herbu Jastrzębiec, a potem do jego syna Aleksandra Myszkowskiego.

'''Zamek w XVII - XVIII wieku'''

⚫
W 1619 roku Aleksander Myszkowski sprzedaje zrujnowany zamek Mikołajowi Korycińskiemu z Pilicy. W 1620 roku lustracja opisała zamek jako zrujnowany, jednak wkrótce nowy właściciel wyremontował go i wybudował od południowej strony nowy budynek na ruinie dawnego gotyckiego. Zamek nie został zniszczony w czasie Potopu szwedzkiego na co wskazuje lustracja z 1660 roku.


Od 1676 roku starostwo ojcowskie było we władaniu najpierw Warszyckich, a później Męcińskich, Morskich, Łubieńskich i Załuskich, którzy w 1787 roku podejmowali obiadem na zamku króla [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta Poniatowskiego]].
Od 1676 roku starostwo ojcowskie było we władaniu najpierw Warszyckich, a później Męcińskich, Morskich, Łubieńskich i Załuskich, którzy w 1787 roku podejmowali obiadem na zamku króla [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta Poniatowskiego]].

'''Zamek w XIX wieku'''


W 1802 roku zamek został opuszczony. W okresie rozbiorów zamek ponownie zaczął podupadać. [[Konstanty Wolicki (przemysłowiec)|Konstanty Wolicki]], który w 1829 roku nabył go od rządu rosyjskiego, rozebrał mury, ponieważ groziły zawaleniem. Pozostała ośmioboczna [[wieża]], [[brama wjazdowa]] i [[mur]]y obwodowe.
W 1802 roku zamek został opuszczony. W okresie rozbiorów zamek ponownie zaczął podupadać. [[Konstanty Wolicki (przemysłowiec)|Konstanty Wolicki]], który w 1829 roku nabył go od rządu rosyjskiego, rozebrał mury, ponieważ groziły zawaleniem. Pozostała ośmioboczna [[wieża]], [[brama wjazdowa]] i [[mur]]y obwodowe.


Nie został zrealizowany projekt odnowy podjęty przez Ludwika Krasińskiego, który pod koniec XIX wieku został właścicielem Ojcowa. Krasiński jedynie odnowił wówczas bramę i obniżył o ok. 6 metrów nadwątlone górne partie wieży głównej.
Nie został zrealizowany projekt odnowy podjęty przez [[Ludwik Krasiński|Ludwika Krasińskiego]], który pod koniec XIX wieku został właścicielem Ojcowa. Krasiński jedynie odnowił wówczas bramę i obniżył w 1892 roku o ok. 6 metrów nadwątlone górne partie wieży głównej, z zamiarem ich odbudowy (niezrealizowanym).


W takim kształcie zamek przetrwał do czasów obecnych. W latach osiemdziesiątych [[XX wiek]]u przeprowadzono renowację [[wieża|wieży]], w której urządzono ekspozycję poświęconą historii zamku.
W latach osiemdziesiątych [[XX wiek]]u przeprowadzono renowację [[wieża|wieży]], w której urządzono ekspozycję poświęconą historii zamku.


== Badania archeologiczne ==
== Badania archeologiczne ==

Wersja z 19:19, 6 sty 2013

Zamek w Ojcowie
Symbol zabytku nr rej. A-1235/M z 17.05.1947 i z 2.11.2010[1]
Ilustracja
Zamek w Ojcowie
Państwo

 Polska

Miejscowość

Ojców

Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building}
Multimedia w Wikimedia Commons

Zamek w Ojcowie – położony na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego, w centrum Ojcowa, był zamkiem warownym wzniesionym przez Kazimierza Wielkiego w II połowie XIV wieku. Obecnie zachowały się jedynie jego ruiny.

Zamek w Ojcowie – brama

Tradycja głosi, że nazwa warowni, w swej pierwotnej formie brzmiąca Ociec, została nadana przez samego króla, na pamiątkę walki o tron krakowski jego ojca, Władysława Łokietka, który w okolicznych jaskiniach znajdował schronienie.

Zamek od XIV do XVI wieku

W świetle prac archeologicznych, zamek wybudowano w XIV wieku i nie ma obecnie podstaw aby stwierdzić, że w miejscu tym istniała wcześniej gród drewniano-ziemny. Budowę zamku zaczęto prawdopodobnie po 1354 roku z polecenia króla Kazimierza Wielkiego. Zamek po raz pierwszy wzmiankowano w 1370 roku gdy wymieniono w jednym z dokumentów pierwszego burgrabię zamku o imieniu Zaklika. W 1397 roku wzmiankowano kapelana kaplicy zamkowej. Z tego okresu zachowała się wieża zamkowa oraz ostrołukowy gotycki przejazd w bramie zamkowej.

Zamek przed 1385 rokiem został za 500 grzywien za czasów Władysława Jagiełły oddany w dzierżawę (tenutę) Janowi de Kozcow, z prawem jej wykupu przez króla. Potem dzierżawili zamek kolejno: Piotr Szafraniec z Pieskowej Skały (1404-1406), Jan Mężyk z Dąbrowy (1406-1437), Mikołaj z Balic i Ossolina (1440-1459) oraz Zbigniew z Wodzisławia herbu Zadora (1485-1497), Adam Wodzisławski, Jan Boner (1515-1523), Andrzej Tęczyński (1525-1536).


Po 1536 roku zamek przeszedł w ręce królowej Bony Sforzy, która po 20 latach, w związku z wyjazdem do Włoch w 1556 roku, przekazała go Mikołajowi Płazie z Mstyczowa herbu Topór. W 1587 roku zamek trafił do Piotra Myszkowskiego herbu Jastrzębiec, a potem do jego syna Aleksandra Myszkowskiego.

Zamek w XVII - XVIII wieku

W 1619 roku Aleksander Myszkowski sprzedaje zrujnowany zamek Mikołajowi Korycińskiemu z Pilicy. W 1620 roku lustracja opisała zamek jako zrujnowany, jednak wkrótce nowy właściciel wyremontował go i wybudował od południowej strony nowy budynek na ruinie dawnego gotyckiego. Zamek nie został zniszczony w czasie Potopu szwedzkiego na co wskazuje lustracja z 1660 roku.

Od 1676 roku starostwo ojcowskie było we władaniu najpierw Warszyckich, a później Męcińskich, Morskich, Łubieńskich i Załuskich, którzy w 1787 roku podejmowali obiadem na zamku króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Zamek w XIX wieku

W 1802 roku zamek został opuszczony. W okresie rozbiorów zamek ponownie zaczął podupadać. Konstanty Wolicki, który w 1829 roku nabył go od rządu rosyjskiego, rozebrał mury, ponieważ groziły zawaleniem. Pozostała ośmioboczna wieża, brama wjazdowa i mury obwodowe.

Nie został zrealizowany projekt odnowy podjęty przez Ludwika Krasińskiego, który pod koniec XIX wieku został właścicielem Ojcowa. Krasiński jedynie odnowił wówczas bramę i obniżył w 1892 roku o ok. 6 metrów nadwątlone górne partie wieży głównej, z zamiarem ich odbudowy (niezrealizowanym).

W latach osiemdziesiątych XX wieku przeprowadzono renowację wieży, w której urządzono ekspozycję poświęconą historii zamku.

Badania archeologiczne

  • 1991 - K.Kruczek, W.Niewalda
  • 2006, 2007 - Michał Wojenka
  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 [dostęp 2012-12-19].

Linki zewnętrzne

Zamki, warownie i ruiny na Szlaku Orlich Gniazd

szlak turystyczny czerwony

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zamek_w_Ojcowie&oldid=34114563”