Obóz Zgoda: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 18:06, 28 sty 2013

Zgoda (obóz pracy) – znajdujący się w Świętochłowicach Zgodzie od końca lutego 1945 roku do listopada 1945 obóz podlegający polskiemu Urzędowi Bezpieczeństwa Publicznego, którego komendantem był Salomon Morel. Wcześniej w tym samym miejscu w latach 1942-1945 znajdował się niemiecki podobóz koncentracyjny KL Auschwitz-Eintrachthütte, w którym śmierć poniosło kilkaset osób. Podobóz został opuszczony przez Niemców 23 stycznia 1945 i zajęty przez Armię Czerwoną.

Niemiecki obóz w oparciu o dekret PKWN^[1] został przekształcony na obóz dla Niemców oraz obywateli polskich pochodzących z terenu Górnego Śląska oskarżanych m.in. o podpisanie volkslisty lub o "niechęć do komunistycznej władzy". W lutym 1945 skierowano do obozu pierwsze osoby zatrzymane przez funkcjonariuszy urzędów bezpieczeństwa, milicji oraz NKWD. W początkowym okresie obozem kierowały dwie osoby przybyłe na Górny Śląsk z województwa lubelskiego: Aleksy Krut oraz Salomon Morel. Od czerwca 1945 obozem kierował samodzielnie Salomon Morel. Wśród więźniów obozu większość stanowili Ślązacy oraz obywatele III Rzeszy, ale znaleźli się tam również Polacy spoza Śląska oraz co najmniej 38 obywateli innych państw niż Niemcy i Polska. Do obozu kierowano na podstawie decyzji władz bezpieczeństwa.

Warunki życia i represje

Z obozu część osób wysłano do pracy w pobliskich kopalniach i hutach. W obozie panował głód, a strażnicy systematycznie kradli żywność przeznaczoną dla uwięzionych. Warunki sanitarno-bytowe były katastrofalne. W krótkim czasie plagą obozu stały się wszy, pluskwy i szczury. Pojawiły się także groźne choroby epidemiczne: czerwonka i tyfus. W sierpniu 1945 warunki sanitarne spowodowały epidemię tyfusu. W okresie największego nasilenia epidemii odnotowywano kilkadziesiąt zgonów dziennie. Najdotkliwsze represje dotknęły osadzonych w baraku nr 7, przeznaczonym dla podejrzanych o przynależność do NSDAP i innych organizacji nazistowskich. W katowaniu uczestniczył naczelnik Morel, który bił więźniów pięściami, gumową pałką lub taboretem. Nieustalona liczba więźniów została zastrzelona przez strażników podczas próby ucieczki z obozu lub zakatowana przez funkcjonariuszy obozu. W obozie miały miejsce przypadki rzucania się uwięzionych na druty pod napięciem oraz samobójstwa przez powieszenie.
Jedną z ofiar był protestancki duchowny z Bielska Białej, ksiądz dr Richard Ernest Wagner zaaresztowany 16 maja 1945 (zginął 3 sierpnia 1945)^[2].

Likwidacja obozu

Na przełomie października i listopada 1945 obóz wizytowała komisja, która zwolniła prawie wszystkich więźniów. Musieli oni przedtem podpisać zobowiązanie, że pod groźbą kary więzienia nie będą z nikim rozmawiać o tym, co się działo w obozie. Ostatecznie obóz przestał funkcjonować w listopadzie 1945. W obozie w okresie powojennym więzionych było od 6 tys. do 10 tys. osób, z których niemal 1/3 nie przeżyła pobytu. IPN udokumentował liczbę zmarłych w obozie na 1855 osób. Istnieją jednak przesłanki, aby całkowitą liczbę ofiar w okresie od lutego do listopada 1945 roku szacować na około 2,5 tysiąca^{[potrzebny przypis]}.

Zobacz też

↑ Dekret PKWN z dnia 31 sierpnia 1944 r. o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców Narodu Polskiego, (Dz. U. z 1944 r. Nr 4, poz. 16 ze zm.)
↑ Alfred Korzeniowsk, Ksiądz Dr. R. E. Wagner beskidia.pl

Bibliografia

Obóz Pracy w Świętochłowicach w 1945 roku - Adam Dziurok, wyd. IPN ISBN 83-915983-6-5
Obozowe dzieje Świętochłowic Eintrachthütte - Zgoda wyd. IPN 2002 ISBN 83-89078-11-2
Zgoda - miejsce grozy: obóz koncentracyjny w Świętochłowicach - Gerhard Gruschka, ISBN 83-85338-74-8

Linki zewnętrzne

[1] Dekret PKWN z dnia 31 sierpnia 1944 r. o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców Narodu Polskiego, (Dz. U. z 1944 r. Nr 4, poz. 16 ze zm.)

[2] Alfred Korzeniowsk, Ksiądz Dr. R. E. Wagner beskidia.pl

[1]

[2]

@@ Linia 2: / Linia 2: @@
 '''Zgoda (obóz pracy)''' – znajdujący się w [[Świętochłowice|Świętochłowicach]] [[Zgoda (Świętochłowice)|Zgodzie]] od końca lutego 1945 roku do listopada 1945 obóz podlegający polskiemu [[Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego|Urzędowi Bezpieczeństwa Publicznego]], którego komendantem był [[Salomon Morel]]. Wcześniej w tym samym miejscu w latach 1942-1945 znajdował się niemiecki podobóz koncentracyjny [[Auschwitz-Birkenau|KL Auschwitz]]-[[Eintrachthütte]], w którym śmierć poniosło kilkaset osób. Podobóz został opuszczony przez Niemców [[23 stycznia]] [[1945]] i zajęty przez [[Armia Czerwona|Armię Czerwoną]].
-Niemiecki obóz w oparciu o [[dekret]] [[Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego|PKWN]]<ref>Dekret PKWN z dnia 31 sierpnia 1944 r. o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców Narodu Polskiego'', (Dz. U. z 1944 r. Nr 4, poz. 16 ze zm.)</ref> został przekształcony na obóz dla Niemców oraz obywateli polskich pochodzących ze [[Śląsk]]a oskarżanych m.in. o podpisanie [[volkslista|volkslisty]] lub o "niechęć do komunistycznej władzy". W lutym [[1945]] skierowano do obozu pierwsze osoby zatrzymane przez funkcjonariuszy urzędów bezpieczeństwa, [[Milicja Obywatelska|milicji]] oraz [[NKWD]]. W początkowym okresie obozem kierowały dwie osoby przybyłe na [[Górny Śląsk]] z [[Województwo lubelskie|województwa lubelskiego]]: [[Aleksy Krut]] oraz [[Salomon Morel]]. Od czerwca 1945 obozem kierował samodzielnie Salomon Morel. Wśród więźniów obozu większość stanowili Ślązacy oraz obywatele [[III Rzesza|III Rzeszy]] ale znaleźli się tam również Polacy spoza Śląska oraz co najmniej 38 obywateli innych państw niż Niemcy i Polska. Do obozu kierowano na podstawie decyzji władz bezpieczeństwa.
+Niemiecki obóz w oparciu o [[dekret]] [[Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego|PKWN]]<ref>Dekret PKWN z dnia 31 sierpnia 1944 r. o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców Narodu Polskiego'', (Dz. U. z 1944 r. Nr 4, poz. 16 ze zm.)</ref> został przekształcony na obóz dla Niemców oraz obywateli polskich pochodzących z terenu [[Górny Śląsk|Górnego Śląska]] oskarżanych m.in. o podpisanie [[volkslista|volkslisty]] lub o "niechęć do komunistycznej władzy". W lutym [[1945]] skierowano do obozu pierwsze osoby zatrzymane przez funkcjonariuszy urzędów bezpieczeństwa, [[Milicja Obywatelska|milicji]] oraz [[NKWD]]. W początkowym okresie obozem kierowały dwie osoby przybyłe na [[Górny Śląsk]] z [[Województwo lubelskie|województwa lubelskiego]]: [[Aleksy Krut]] oraz [[Salomon Morel]]. Od czerwca 1945 obozem kierował samodzielnie Salomon Morel. Wśród więźniów obozu większość stanowili Ślązacy oraz obywatele [[III Rzesza|III Rzeszy]], ale znaleźli się tam również Polacy spoza Śląska oraz co najmniej 38 obywateli innych państw niż Niemcy i Polska. Do obozu kierowano na podstawie decyzji władz bezpieczeństwa.
-== Warunki życiowe i represje ==
+== Warunki życia i represje ==
 Z obozu część osób wysłano do pracy w pobliskich kopalniach i hutach. W obozie panował głód, a strażnicy systematycznie kradli żywność przeznaczoną dla uwięzionych. Warunki sanitarno-bytowe były katastrofalne. W krótkim czasie plagą obozu stały się [[wszy]], [[pluskwa domowa|pluskwy]] i [[szczur]]y. Pojawiły się także groźne choroby epidemiczne: [[Dyzenteria|czerwonka]] i [[dur brzuszny|tyfus]]. W sierpniu 1945 warunki sanitarne spowodowały [[epidemia|epidemię]] tyfusu. W okresie największego nasilenia epidemii odnotowywano kilkadziesiąt zgonów dziennie. Najdotkliwsze represje dotknęły osadzonych w baraku nr 7, przeznaczonym dla podejrzanych o przynależność do [[Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników|NSDAP]] i innych organizacji [[Narodowy socjalizm|nazistowskich]]. W katowaniu uczestniczył naczelnik Morel, który bił więźniów pięściami, gumową pałką lub taboretem. Nieustalona liczba więźniów została zastrzelona przez strażników podczas próby ucieczki z obozu lub zakatowana przez funkcjonariuszy obozu. W obozie miały miejsce przypadki rzucania się uwięzionych na druty pod napięciem oraz samobójstwa przez powieszenie. <br />Jedną z ofiar był [[Protestantyzm|protestancki]] duchowny z Bielska Białej, ksiądz dr Richard Ernest Wagner zaaresztowany 16 maja 1945 (zginął 3 sierpnia 1945)<ref>[http://www.historia.beskidia.pl/2814_bielsko_-_biala_ksiadz_dr_r_e_wagner_stare_zdjecie.html Alfred Korzeniowsk, Ksiądz Dr. R. E. Wagner] beskidia.pl</ref>.
 == Likwidacja obozu ==
-Na przełomie października i listopada 1945 wizytowała obóz komisja, która zwolniła prawie wszystkich więźniów. Musieli oni przedtem podpisać zobowiązanie, że pod groźbą kary więzienia nie będą z nikim rozmawiać o tym, co się działo w obozie. Ostatecznie obóz przestał funkcjonować w listopadzie 1945. W obozie w okresie powojennym więzionych było od 6 tys. do 10 tys. osób, z których niemal 1/3 nie przeżyła pobytu. [[Instytut Pamięci Narodowej|IPN]] udokumentował liczbę zmarłych w obozie na 1855 osób. Istnieją jednak przesłanki, aby całkowitą liczbę ofiar w okresie od lutego do listopada 1945 roku szacować na około 2,5 tysiąca.
+Na przełomie października i listopada 1945 obóz wizytowała komisja, która zwolniła prawie wszystkich więźniów. Musieli oni przedtem podpisać zobowiązanie, że pod groźbą kary więzienia nie będą z nikim rozmawiać o tym, co się działo w obozie. Ostatecznie obóz przestał funkcjonować w listopadzie 1945. W obozie w okresie powojennym więzionych było od 6 tys. do 10 tys. osób, z których niemal 1/3 nie przeżyła pobytu. [[Instytut Pamięci Narodowej|IPN]] udokumentował liczbę zmarłych w obozie na 1855 osób. Istnieją jednak przesłanki, aby całkowitą liczbę ofiar w okresie od lutego do listopada 1945 roku szacować na około 2,5 tysiąca{{Fakt|data=2013-01}}.
 == Zobacz też ==