Aleksandr Kosmodemjanski (osiedle): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Usunięto kategorię "Kaliningrad"; Dodano kategorię "Dzielnice i osiedla Kaliningradu" za pomocą HotCat |
drobne merytoryczne, źródła/przypisy, drobne redakcyjne |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Aleksandr Kosmodemjanski''' ([[Język rosyjski|ros.]] Александр Космодемьянский) – osiedle w zachodniej części [[Kaliningrad]]u, na północ od rzeki [[Pregoła|Pregoły]], w granicach dzielnicy administracyjnej Rejon Oktjabrski (ros. Oктябpьский район). |
'''Aleksandr Kosmodemjanski''' ([[Język rosyjski|ros.]] Александр Космодемьянский) – osiedle w zachodniej części [[Kaliningrad]]u, na północ od rzeki [[Pregoła|Pregoły]], w granicach dzielnicy administracyjnej Rejon Oktjabrski (ros. Oктябpьский район). |
||
Osiedle obejmuje dwie dawne miejscowości: [[Język niemiecki|niem.:]] Metgethen i Moditten, włączone do obszaru [[Królewiec|Królewca]] w XX w. Od średniowiecza należały one do parafii w [[Judyty (Królewiec)|Judytach]]. |
Osiedle obejmuje dwie dawne miejscowości: [[Język niemiecki|niem.:]] Metgethen i Moditten, włączone do obszaru [[Królewiec|Królewca]] w XX w. Od średniowiecza należały one do parafii w [[Judyty (Królewiec)|Judytach]]. |
||
Na terenie oddalonej o 4 km na zachód od Judyt miejscowości Metgethen (także Methgethen, w 1278 Mintegeithen), od 1482 do XVIII w. należącej do rodu Roederów, około 1760 rokokowy pałac wzniósł hrabia von Buttlar. W 1925 poświęcono ewangelicki tzw. kościół leśny (niem. ''Waldkirche''), filialny parafii w Judytach. Od 1941 działała kaplica katolicka (filialna parafii św. Wojciecha w Królewcu) oraz kaplica baptystów zboru Królewiec Klapperwiese. Znajdowały się tam również znane szkoły rolnicze. |
Na terenie oddalonej o 4 km na zachód od Judyt miejscowości Metgethen (także Methgethen, w 1278 Mintegeithen), od 1482 do XVIII w. należącej do rodu Roederów, około 1760 rokokowy pałac wzniósł hrabia von Buttlar. W 1925 poświęcono ewangelicki tzw. kościół leśny (niem. ''Waldkirche''), filialny parafii w Judytach. Od 1941 działała kaplica katolicka (filialna parafii św. Wojciecha w Królewcu) oraz kaplica baptystów zboru Królewiec Klapperwiese. Znajdowały się tam również znane szkoły rolnicze. |
||
Kościół ewangelicki w latach 50. był użytkowany jako spichrz, później uległ dewastacji i ruiny rozebrano. |
|||
W oddalonej o 3 km od Judyt dawnej wsi Moditten (wzmiankowanej w 1258 jako Maudytyn)znajdowała się leśniczówka Wobstera, która była częstym celem wędrówek [[Immanuel Kant|Immanuela Kanta]] i gdzie w [[1763]] r. napisał rozprawę ''Beobachtungen über das Gefühl des Schönen und Erhabenen'' (''Rozważania o poczuciu piękna i wzniosłości''). Do tej tradycji nawiązuje odbudowany dom przy Prospekcie Pobiedy (Проспект Победы) 200. |
W oddalonej o 3 km od Judyt dawnej wsi Moditten (wzmiankowanej w 1258 jako Maudytyn)znajdowała się leśniczówka Wobstera, która była częstym celem wędrówek [[Immanuel Kant|Immanuela Kanta]] i gdzie w [[1763]] r. napisał rozprawę ''Beobachtungen über das Gefühl des Schönen und Erhabenen'' (''Rozważania o poczuciu piękna i wzniosłości''). Do tej tradycji nawiązuje odbudowany dom przy Prospekcie Pobiedy (Проспект Победы) 200. |
||
== Masakra w Metgethen == |
|||
Metgethen odegrało kluczową rolę w walkach o miasto w [[1945]] r., gdyż od [[19 lutego]] do [[9 kwietnia]] tędy przebiegał newralgiczny korytarz ewakuacyjny i zaopatrzeniowy do portu w [[Bałtijsk|Piławie]]. Zginęło wówczas wiele osób cywilnych. Po zdobyciu miejscowości przez Armię Czerwoną, Rosjanie zamordowali tu setki cywili, głównie dzieci i kobiety, które według badających mord wojskowych (Wehrmacht na krótko odbił Metgethen) gwałcono. Na stosy trupów można było natrafić w całej miejscowości. Na kort tenisowy Sowieci spędzili setkę cywili i jeńców, a następnie zdetonowali pod nimi minę<ref>http://wyborcza.pl/alehistoria/1,144823,17844596,Zemsta_Armii_Czerwonej__Gwalty_i_mordy.html</ref>. |
|||
== Współczesna nazwa == |
|||
Obecna nazwa osiedle Aleksandr Kosmodemjanski została nadana na cześć [[Aleksandr Kosmodemjanski|Aleksandra Kosmodemjanskiego]], czołgisty Armii Czerwonej, odznaczonego tytułem [[Bohater Związku Radzieckiego|Bohatera Związku Radzieckiego]] (brata radzieckiej bohaterki [[Zoja Kosmodiemianska|Zoji Kosmodemianskiej]]). |
Obecna nazwa osiedle Aleksandr Kosmodemjanski została nadana na cześć [[Aleksandr Kosmodemjanski|Aleksandra Kosmodemjanskiego]], czołgisty Armii Czerwonej, odznaczonego tytułem [[Bohater Związku Radzieckiego|Bohatera Związku Radzieckiego]] (brata radzieckiej bohaterki [[Zoja Kosmodiemianska|Zoji Kosmodemianskiej]]). |
||
Wersja z 12:39, 18 cze 2015
Aleksandr Kosmodemjanski (ros. Александр Космодемьянский) – osiedle w zachodniej części Kaliningradu, na północ od rzeki Pregoły, w granicach dzielnicy administracyjnej Rejon Oktjabrski (ros. Oктябpьский район).
Osiedle obejmuje dwie dawne miejscowości: niem.: Metgethen i Moditten, włączone do obszaru Królewca w XX w. Od średniowiecza należały one do parafii w Judytach.
Na terenie oddalonej o 4 km na zachód od Judyt miejscowości Metgethen (także Methgethen, w 1278 Mintegeithen), od 1482 do XVIII w. należącej do rodu Roederów, około 1760 rokokowy pałac wzniósł hrabia von Buttlar. W 1925 poświęcono ewangelicki tzw. kościół leśny (niem. Waldkirche), filialny parafii w Judytach. Od 1941 działała kaplica katolicka (filialna parafii św. Wojciecha w Królewcu) oraz kaplica baptystów zboru Królewiec Klapperwiese. Znajdowały się tam również znane szkoły rolnicze.
Kościół ewangelicki w latach 50. był użytkowany jako spichrz, później uległ dewastacji i ruiny rozebrano.
W oddalonej o 3 km od Judyt dawnej wsi Moditten (wzmiankowanej w 1258 jako Maudytyn)znajdowała się leśniczówka Wobstera, która była częstym celem wędrówek Immanuela Kanta i gdzie w 1763 r. napisał rozprawę Beobachtungen über das Gefühl des Schönen und Erhabenen (Rozważania o poczuciu piękna i wzniosłości). Do tej tradycji nawiązuje odbudowany dom przy Prospekcie Pobiedy (Проспект Победы) 200.
Masakra w Metgethen
Metgethen odegrało kluczową rolę w walkach o miasto w 1945 r., gdyż od 19 lutego do 9 kwietnia tędy przebiegał newralgiczny korytarz ewakuacyjny i zaopatrzeniowy do portu w Piławie. Zginęło wówczas wiele osób cywilnych. Po zdobyciu miejscowości przez Armię Czerwoną, Rosjanie zamordowali tu setki cywili, głównie dzieci i kobiety, które według badających mord wojskowych (Wehrmacht na krótko odbił Metgethen) gwałcono. Na stosy trupów można było natrafić w całej miejscowości. Na kort tenisowy Sowieci spędzili setkę cywili i jeńców, a następnie zdetonowali pod nimi minę[1].
Współczesna nazwa
Obecna nazwa osiedle Aleksandr Kosmodemjanski została nadana na cześć Aleksandra Kosmodemjanskiego, czołgisty Armii Czerwonej, odznaczonego tytułem Bohatera Związku Radzieckiego (brata radzieckiej bohaterki Zoji Kosmodemianskiej).
Bibliografia
- Adolf Boetticher, Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Ostpreussen, H. 1, Das Samland, 2. durchges. und erw. Aufl., Königsberg, Teichert, 1898
- Georg Dehio, Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. von Ernst Gall, Deutschordensland Preussen, unter Mitw. von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952
- Handbuch der historischen Stätten. Ost- und Wetpreussen, hrsg. von Erich Wiese, Stuttgart, Kröner, 1981, ISBN 3-520-31701-X
- Walter Dignath, Herbert Ziesmann, Die Kirchen des Samlandes. Eine Dokumentation, Leer, Rautenberg, 1987, ISBN 3-7921-0355-9
- Juri Iwanow, Königsberg und Umgebung, Dülmen, Laumann-Verl., 1994, ISBN 3-87466-185-7
- Anatolij Bachtin, Gerhard Doliesen, Vergessene Kultur. Kirchen in Nord-Ostpreussen. Eine Dokumentation, 2. Aufl., Husum, Husum, 1998, ISBN 3-88042-849-2
- Prusy Wschodnie – dokumentacja historycznej prowincji. Zbiory fotograficzne dawnego Urzędu Konserwatora Zabytków w Królewcu = ''Ostpreussen – Dokumentation einer historischen Provinz. Die photographische Sammlung des Provinzialdenkmalamtes in Königsberg, oprac. i red. bazy danych Jan Przypkowski, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, [2006], ISBN 83-89101-44-0