Gotszalk: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
infobox, drobne merytoryczne |
drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
}} |
}} |
||
'''Gotszalk''' (ur. ok. [[1010]], zm. [[1066]], [[łacina|łac.]] ''Godescalcus'') – książę [[Obodryci|obodrzycki]], syn [[Przybygniew (książę obodrzycki)|Przybygniewa]] (Udona) |
'''Gotszalk''' (ur. ok. [[1010]], zm. [[1066]], [[łacina|łac.]] ''Godescalcus'') – książę [[Obodryci|obodrzycki]], syn księcia [[Przybygniew (książę obodrzycki)|Przybygniewa]] (Udona). |
||
==Wczesny okres== |
|||
| ⚫ | |||
Wg [[Helmold]]a za młodu uczył się w klasztorze św. Michała w [[Lüneburg]]u, jednak przerwał naukę w [[1029]], gdy dowiedział się o zamordowaniu swojego ojca przez Sasa i wrócił do domu przejąć władzę. Następnie by pomścić ojca spustoszył ziemię saskich [[Nordalbingowie|Nordalbingów]] dokonując rzezi Holzatów, Szturmarów i Ditmarszów. Oparły mu się tylko grody [[Itzehoe]] i [[Bökelnburg]]<ref>http://www.poselska.nazwa.pl/wieczorna2/historia-nowozytna/helmond-z-bozowa-i-jego-kronika-slowian</ref>. W wyniku spisku przeciwników forsowanej przez niego [[chrystianizacja|chrystianizacji]] zbiegł na dwór saski księcia [[Bernard II z Saksonii|Bernarda II z Saksonii]]. W kraju rządy objął tymczasem niejaki [[Racibor (książę obodrzycki)|Racibor]]. Młody Gotszalk następnie służył na dworze duńskim u króla [[Kanut Wielki|Kanuta Wielkiego]], którego córką pojął za żonę i potem [[Swen II Estrydsen|Swena II Estridsena]], dochodząc do wysokich stanowisk. |
|||
| ⚫ | |||
==Panowanie== |
|||
| ⚫ | Gotszalk zginął zamordowany w słowiańskim grodzie [[Lenzen (Elbe)|Łączyn]] [[7 czerwca]] [[1066]] roku. Inspiratorami zamachu byli prawdopodobnie przeciwni chrystianizacji [[ |
||
| ⚫ | Po śmierci Kanuta w [[1043]] roku Gotszalk z pomocą Duńczyków odzyskał tron Obodrzyców; w walce zginął dotychczasowy pogański władca [[Racibor (książę obodrzycki)|Racibor]] oraz jego ośmiu synów. Gotszalk jest uważany za właściwego twórcę wczesnofeudalnego państwa obodrzyckiego. Utrzymywał ścisły sojusz z Saksonią i Danią. Usiłował przeprowadzić w swoim kraju akcję chrystianizacyjną; za jego rządów odnowiono biskupstwo w [[Oldenburg in Holstein|Stargardzie Wagryjskim]] i erygowano dwa nowe: w [[Ratzeburg|Raciborzu]] i [[Dorf Mecklenburg|Mechlin]]ie, założono także szereg klasztorów męskich i żeńskich. |
||
==Wojna domowa w Związku Wieleckim i rozszerzenie posiadania== |
|||
| ⚫ | Był dwukrotnie żonaty; jego drugą żoną była Sygryda, córka Swena II Estridsena, króla Danii. Najstarszym synem Gotszalka był [[Budiwoj]]. Z drugiego małżeństwa miał syna [[Henryk Gotszalkowic|Henryka]]. Budiwoj objął po śmierci ojca władzę, został jednak rychło obalony przez wybranego na księcia przez stronnictwo pogańskie [[Krut]]a. Wygnany z kraju Henryk Gotszalkowic objął tron w [[1093]] roku po pokonaniu Kruta. |
||
W roku [[1057]] interweniował wraz z Duńczykami i Sasami w wojnę domową pomiędzy graniczącymi z Obodrytami od wschodu czterema plemionami [[Wieleci|Związku wieleckiego]] - Redarami, Dołężanami oraz Chyżanami i Czrezpienami. W wyniku tej akcji przyłączył do swego ziemie wieleckich plemion [[Chyżanie|Chyżan]] i [[Czrezpienianie|Czrezpienian]] mających siedziby do rzeki [[Piana]]<ref>{{cytuj książkę|inni= Lech Leciejewicz (red.)|tytuł=Mały słownik kultury dawnych Słowian|wydawca=Wiedza Powszechna|miejsce=Warszawa|rok=1988|isbn=83-214-0499-5|strony= 125}}</ref>. |
|||
| ⚫ | Pod swoim panowaniem zjednoczył wszystkie plemiona obodrzyckie oraz [[Glinianie|Glinian]]. Po wojnie domowej w sąsiadującym z Obodrytami Związku Wieleckim, potęga Gotszalka osiągnęła szczytu, gdy pod jego panowanie dostały się dwa rdzenne plemiona wieleckie: Chyżanie i Czrezpienianie. Spowodowało to w konsekwencji upadek pogańskiego Związku Wieleckiego i było szczytem potęgi Obodrytów. |
||
==Śmierć== |
|||
| ⚫ | Gotszalk zginął zamordowany w słowiańskim grodzie [[Lenzen (Elbe)|Łączyn]] [[7 czerwca]] [[1066]] roku. Inspiratorami zamachu byli prawdopodobnie przeciwni chrystianizacji [[Wieleci]] (Lucice). Po śmierci Gotszalka w kraju doszło do reakcji pogańskiej dowodzonej przez jego szwagra [[Blus]]a<ref>{{cytuj książkę|inni= Lech Leciejewicz (red.)|tytuł=Mały słownik kultury dawnych Słowian|wydawca=Wiedza Powszechna|miejsce=Warszawa|rok=1988|isbn=83-214-0499-5|strony= 36}}</ref>. |
||
==Rodzina== |
|||
| ⚫ | Był dwukrotnie żonaty; jego drugą żoną była Sygryda, córka Swena II Estridsena, króla Danii. Najstarszym synem Gotszalka był [[Budiwoj]]. Z drugiego małżeństwa z duńską księżniczką Gotszalk miał syna [[Henryk Gotszalkowic|Henryka]]. Budiwoj objął po śmierci ojca władzę z pomocą Sasów, został jednak rychło obalony przez wybranego na księcia przez stronnictwo pogańskie [[Krut]]a. Wygnany z kraju Henryk Gotszalkowic objął tron w [[1093]] roku po pokonaniu Kruta. |
||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
Wersja z 14:34, 1 gru 2015
Gotszalk (ur. ok. 1010, zm. 1066, łac. Godescalcus) – książę obodrzycki, syn księcia Przybygniewa (Udona).
Wczesny okres
Wg Helmolda za młodu uczył się w klasztorze św. Michała w Lüneburgu, jednak przerwał naukę w 1029, gdy dowiedział się o zamordowaniu swojego ojca przez Sasa i wrócił do domu przejąć władzę. Następnie by pomścić ojca spustoszył ziemię saskich Nordalbingów dokonując rzezi Holzatów, Szturmarów i Ditmarszów. Oparły mu się tylko grody Itzehoe i Bökelnburg[1]. W wyniku spisku przeciwników forsowanej przez niego chrystianizacji zbiegł na dwór saski księcia Bernarda II z Saksonii. W kraju rządy objął tymczasem niejaki Racibor. Młody Gotszalk następnie służył na dworze duńskim u króla Kanuta Wielkiego, którego córką pojął za żonę i potem Swena II Estridsena, dochodząc do wysokich stanowisk.
Panowanie
Po śmierci Kanuta w 1043 roku Gotszalk z pomocą Duńczyków odzyskał tron Obodrzyców; w walce zginął dotychczasowy pogański władca Racibor oraz jego ośmiu synów. Gotszalk jest uważany za właściwego twórcę wczesnofeudalnego państwa obodrzyckiego. Utrzymywał ścisły sojusz z Saksonią i Danią. Usiłował przeprowadzić w swoim kraju akcję chrystianizacyjną; za jego rządów odnowiono biskupstwo w Stargardzie Wagryjskim i erygowano dwa nowe: w Raciborzu i Mechlinie, założono także szereg klasztorów męskich i żeńskich.
Wojna domowa w Związku Wieleckim i rozszerzenie posiadania
W roku 1057 interweniował wraz z Duńczykami i Sasami w wojnę domową pomiędzy graniczącymi z Obodrytami od wschodu czterema plemionami Związku wieleckiego - Redarami, Dołężanami oraz Chyżanami i Czrezpienami. W wyniku tej akcji przyłączył do swego ziemie wieleckich plemion Chyżan i Czrezpienian mających siedziby do rzeki Piana[2]. Pod swoim panowaniem zjednoczył wszystkie plemiona obodrzyckie oraz Glinian. Po wojnie domowej w sąsiadującym z Obodrytami Związku Wieleckim, potęga Gotszalka osiągnęła szczytu, gdy pod jego panowanie dostały się dwa rdzenne plemiona wieleckie: Chyżanie i Czrezpienianie. Spowodowało to w konsekwencji upadek pogańskiego Związku Wieleckiego i było szczytem potęgi Obodrytów.
Śmierć
Gotszalk zginął zamordowany w słowiańskim grodzie Łączyn 7 czerwca 1066 roku. Inspiratorami zamachu byli prawdopodobnie przeciwni chrystianizacji Wieleci (Lucice). Po śmierci Gotszalka w kraju doszło do reakcji pogańskiej dowodzonej przez jego szwagra Blusa[3].
Rodzina
Był dwukrotnie żonaty; jego drugą żoną była Sygryda, córka Swena II Estridsena, króla Danii. Najstarszym synem Gotszalka był Budiwoj. Z drugiego małżeństwa z duńską księżniczką Gotszalk miał syna Henryka. Budiwoj objął po śmierci ojca władzę z pomocą Sasów, został jednak rychło obalony przez wybranego na księcia przez stronnictwo pogańskie Kruta. Wygnany z kraju Henryk Gotszalkowic objął tron w 1093 roku po pokonaniu Kruta.
- ↑ http://www.poselska.nazwa.pl/wieczorna2/historia-nowozytna/helmond-z-bozowa-i-jego-kronika-slowian
- ↑ Mały słownik kultury dawnych Słowian. Lech Leciejewicz (red.). Warszawa: Wiedza Powszechna, 1988, s. 125. ISBN 83-214-0499-5.
- ↑ Mały słownik kultury dawnych Słowian. Lech Leciejewicz (red.). Warszawa: Wiedza Powszechna, 1988, s. 36. ISBN 83-214-0499-5.
Bibliografia
- Jerzy Strzelczyk: Zapomniane narody Europy. Wrocław: Ossolineum, 2009. ISBN 978-83-04-04769-3.