Willa Decjusza: Różnice pomiędzy wersjami
50°03′49″N 19°52′18″E/50,063611 19,871667| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
poprawa przek., lit., drobne redakcyjne |
drobne merytoryczne Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) Zaawansowana edycja mobilna |
||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
|adres = [[Wola Justowska]]<br />ul. 28 Lipca 1943 17a |
|adres = [[Wola Justowska]]<br />ul. 28 Lipca 1943 17a |
||
|typ budynku = |
|typ budynku = |
||
|styl architektoniczny = |
|styl architektoniczny = wczesny barok |
||
|architekt = |
|architekt = Maciej Trapola |
||
|inwestor = |
|inwestor = |
||
|wysokość całkowita = |
|wysokość całkowita = |
||
| Linia 17: | Linia 17: | ||
|powierzchnia użytkowa = |
|powierzchnia użytkowa = |
||
|rozpoczęcie budowy = |
|rozpoczęcie budowy = |
||
|ukończenie budowy = XVI, XVII |
|ukończenie budowy = XVI, 1 połowa XVII wieku |
||
|przebudowy = |
|przebudowy = XIX wiek, 1882 |
||
|zniszczono = |
|zniszczono = |
||
|odbudowano = |
|odbudowano = |
||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
|www = |
|www = |
||
}} |
}} |
||
'''Willa Decjusza''' – renesansowy pałacyk znajdujący się w [[Park Decjusza|Parku Decjusza]], na terenie [[Wola Justowska|Woli Justowskiej]] w [[Kraków|Krakowie]] przy ul. 28 Lipca 1943 17a. |
'''Willa Decjusza''' – renesansowy pałacyk znajdujący się w [[Park Decjusza|Parku Decjusza]], na terenie [[Wola Justowska|Woli Justowskiej]] w [[Kraków|Krakowie]] przy ul. 28 Lipca 1943 17a. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
Wersja z 16:16, 23 kwi 2020
 nr rej. A-131 z 7.03.1930[1]
| |
 Willa Decjusza (2009) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Wola Justowska |
| Styl architektoniczny |
wczesny barok |
| Architekt |
Maciej Trapola |
| Ukończenie budowy |
XVI, 1 połowa XVII wieku |
| Ważniejsze przebudowy |
XIX wiek, 1882 |
Położenie na mapie Krakowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
| 50°03′49″N 19°52′18″E/50,063611 19,871667
| |
Willa Decjusza – renesansowy pałacyk znajdujący się w Parku Decjusza, na terenie Woli Justowskiej w Krakowie przy ul. 28 Lipca 1943 17a.
Historia
Pierwotnie w miejscu dzisiejszego pałacu wznosił się dwór, który polecił zbudować w latach 1530-1540 właściciel Woli Justowskiej – Just Ludwik Decjusz. Dwór ten nakryty był wysokim dachem, miał nieregularnie rozmieszczone okna, a przed fasadą posiadał niewielką loggię widokową. Wg najnowszych badań należy wykluczyć udział w budowie takich architektów jak Giovanni Cini ze Sieny, Bernardinus de Gianottis i Filip z Fiesole (niektórzy badacze wymieniali także Berecciego jako przypuszczalnego współtwórcę willi)[2].
W 1590 roku posiadłość kupił Sebastian Lubomirski, którego syn wojewoda Stanisław Lubomirski po 1620 roku polecił rozbudować budynek prawdopodobnie według projektu Macieja Trapoli o jedno piętro, dobudować dwie barokowe wieże i dobudować pomiędzy nimi loggię widokową. Dodano także na wieżach cebulaste hełmy. Zbudowano także oficynę zwaną obecnie Domem Łaskiego. Kolejnymi właścicielami byli od 1720 roku Sanguszkowie, Andrzej Morzkowski i Wielowiejscy.
W XIX wieku Willę przebudowali Ledóchowscy usuwając cebulaste barokowe hełmy i manierystyczne bastiony. Po 1844 roku Henrietta z Ankwiczów Kuczkowska zbudowała reprezentacyjne schody wejściowe, balkony wież i attykę wieńczącą willę. Od 1876 roku właścicielką pałacu była Marcelina Czartoryska, która po pożarze, w 1882 roku odrestaurowała willę według projektu Tadeusza Stryjeńskiego. Wcześniej odbywały się tam koncerty organizowane przez księżną, uczennicę Fryderyka Chopina. Do 1917 roku willa była własnością Czartoryskich.
W czasie I wojny światowej znajdowały się w nim koszary wojskowe, w czasie II wojny światowej była tam siedziba policji niemieckiej. Po wojnie w pałacyku znajdował się Centralny Ośrodek Szkolenia Spółdzielczości Pracy, następnie internat, oraz oddział gruźliczy szpitala im. dr. Anki. W latach 70. XX wieku willa popadła w ruinę. W 1996 Willa Decjusza została odrestaurowana i stanowi obecnie siedzibę Stowarzyszenia Willa Decjusza. Obiekt znajduje się na Szlaku Renesansu w Małopolsce.
Bibliografia
- Zbigniew Beiersdorf, Willa Decjusza (w:) Encyklopedia Krakowa, Kraków 2000
- Janusz Bogdanowski, Przemiany architektoniczne willi na Woli Justowskiej, „Rocznik krakowski”, T. 46, Kraków 1975
- Maria Dayczak–Domanasiewicz, Architektura dworu biskupów krakowskich na Prądniku Białym na tle nowożytnego budownictwa rezydencjonalnego okolic Krakowa w: Pałace i wille podmiejskie Krakowa, Kraków 2007
- Jerzy Kowalczyk, Sebastian Serlio a sztuka polska. O roli włoskich traktatów architektonicznych w dobie nowożytnej, Instytut Sztuki PAN, „Studia z historii sztuki”, T. 16, 1973
- Jerzy Kowalczyk, Wille w Polsce w XVI i pierwszej połowie XVII stulecia, „Kwartalnik architektury i urbanistyki”, T. 25, 1976
- Bogusław Krasnowolski, Architektura loggii małopolskich w latach 1500 – 1650, „Biuletyn Historii i Sztuki”, R. 31, 1963, z. 4
- Jerzy Adam Miłobędzki, Zarys dziejów architektury w Polsce, Warszawa 1963 (i liczne wydania późniejsze)
- Mirosław Sulma, Przekształcenia architektury Willi Decjusza (w:) Villa Decius, wyd. III uzup., Kraków 1999
- Stanisław Tomkowicz, Powiat krakowski, „Teka Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej” T. 2, Kraków 1906
- Katarzyna Trojanowska, Willa Decjusza i jej mieszkańcy (w:) Villa Decius, wyd. III uzup., Kraków 1999
-
Willa (2009) -
Willa na XIX-wiecznej fotografii
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 [dostęp 2013-12-09].
- ↑ Waldemar Komorowski, Willa Decjusza na Woli Justowskiej w Krakowie – mit i rzeczywistość. Kilka uwag na marginesie badań nad średniowieczna architekturą małopolską w czasach nowożytnych, Rafał Eysymontt i Romuald Kaczmarek (red.), [w:] Procesy przemian w sztuce średniowiecznej. Przełom – regres – innowacja – tradycja. Studia z historii sztuki. Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki [SHS] Wrocław, 21-22 XI 2013, Warszawa: SHS, 2014, s. 131-145.