Stanisław Lubomirski (wojewoda krakowski)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Ten artykuł dotyczy wojewody krakowskiego. Zobacz też: inne osoby o tym imieniu i nazwisku.
Stanisław Lubomirski
Ilustracja
Herb
Szreniawa bez Krzyża
Rodzina Lubomirscy herbu Szreniawa bez Krzyża
Data urodzenia 1583
Data śmierci 17 czerwca 1649
Ojciec Sebastian Lubomirski
Matka Anna Branicka
Żona

Zofia Ostrogska

Dzieci

Jerzy Sebastian Lubomirski
Konstanty Jacek Lubomirski
Aleksander Michał Lubomirski
Konstancja Lubomirska
Anna Krystyna Lubomirska

Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Zamek w Wiśniczu

Stanisław Lubomirski herbu Szreniawa bez Krzyża (ur. w 1583, zm. 17 czerwca 1649) – wojewoda krakowski od 1638, wojewoda ruski w latach 1629–1638, marszałek Trybunału Głównego Koronnego w 1625[1], podczaszy wielki koronny w 1620, krajczy wielki koronny w 1619, starosta generalny krakowski w latach 1638–1646, starosta spiski w 1605, starosta sandomierski w 1613, starosta lelowski w 1620, starosta białocerkiewski w 1620, starosta zatorski w 1633, starosta krzepicki w 1634, starosta niepołomicki w 1635, starosta grybowski w 1638[2] i starosta sądecki[3], starosta dobczycki w 1610 roku[4], dworzanin królewski w 1608 roku.

Obrońca Chocimia przed Turkami (1621), uważany za jednego z najbardziej wpływowych ludzi w Polsce. Właściciel 18 miast, 313 wsi i 163 folwarków.

Pochodzenie i rodzina[edytuj | edytuj kod]

Był synem Sebastiana i Anny z Branickich. Ożenił się z Zofią Ostrogską[5]. Po śmierci ojca w 1613 odziedziczył tytuł hrabiego na Wiśniczu i Jarosławiu[6].

Był ojcem Jerzego Sebastiana (1616-1667), marszałka wielkiego koronnego i hetmana polnego, Konstantego Jacka (1620–1663), krajczego i podczaszego koronnego, oraz Aleksandra Michała (ok. 1614–1677), wojewody krakowskiego. Jego córkami były: Konstancja i Anna Krystyna Lubomirska, którą poślubił Albrycht Stanisław Radziwiłł.

Wykształcenie[edytuj | edytuj kod]

W wieku jedenastu lat został wysłany na naukę do Niemiec, aby uczyć się w monachijskim kolegium jezuitów. Towarzyszyli mu znajomi ojca – Józef Kępiński i Jan Gębczyński – wyznaczeni na preceptorów. Po dwóch latach nauki (1595–1597) opuścił Monachium; później przez rok (1600) studiował w Padwie. Odbył peregrynację do Włoch, Francji, Niderlandów i Niemiec[7].

Działalność wojskowa i polityczna[edytuj | edytuj kod]

Dowodził jako regimentarz w 1621 wojskami koronnymi i litewskimi w bitwie pod Chocimiem po śmierci Chodkiewicza. W 1629 roku został wojewodą ruskim, w 1638 krakowskim, a w 1647 otrzymał od cesarza Ferdynanda III tytuł książęcy.

Poseł na sejm warszawski 1626 roku[8].

Był najpotężniejszym magnatem w Małopolsce; pomnożył majątek swego rodu. Cieszył się wielką popularnością wśród szlachty; przekazywał też szczodre donacje dla kościołów.

Był elektorem Władysława IV Wazy z województwa ruskiego w 1632[9]. W 1633 roku wszedł w skład komisji do wojny z Moskwą i organizacji wojska[10]. W 1634 roku wyznaczony na sejmie komisarzem z Senatu do zapłaty wojsku[11].

Fundacje[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Herbarz polski, t. I, Lipsk 1839, s. 379.
  2. ↑ Urzędnicy województwa krakowskiego XVI-XVIII wieku. Spisy. Oprac. Stanisław Cynarski i Alicja Falniowska-Gradowska. Kórnik 1990, s. 238.
  3. ↑ Jerzy Leśniak (red.), Nowy Sącz, Nowy Sącz: SIGNUM, 2007, ISBN 978-83-917371-5-6.
  4. ↑ w tym roku uzyskał dożywocie na starostwo dobczyckie, Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 67.
  5. ↑ Jerzy Antoni Kostka, Kostkowie herbu Dąbrowa. Koszalin: Wyd. Z.P. POLIMER 2010, s. 254. ​ISBN 978-83-89976-40-6​.
  6. ↑ Dykcyonarz biograficzno-historyczny. T. II. Warszawa: 1844, s. 34.
  7. ↑ Marcin Broniarczyk, Wykształcenie świeckich senatorów w Koronie za Władysława IV. „Kwartalnik Historyczny”. R. 119, nr 2 (2012), s. 287.
  8. ↑ Jan Kwak, Sejm warszawski 1626 roku, Opole 1985, s. 132.
  9. ↑ Suffragia Woiewodztw y Ziem Koronnych, y W. X. Litewskiego, Zgodnie ná Naiásnieyssego Władisława Zygmunta ... roku 1632 ... Woiewodztwo Krákowskie, [b.n.s.]
  10. ↑ Andrzej Korytko, Sejm koronacyjny Władysława IV Wazy wobec problemów na Ukrainie [w:] Echa Przeszłości t. XVI, Olsztyn 2015, s. 74.
  11. ↑ Volumina Legum, t. III, Petersburg 1859, s. 397.


Zobacz w Wikicytatach kolekcję cytatów Stanisława Lubomirskiego


Poprzednik
Jan Daniłowicz 		POL województwo ruskie IRP COA.svg wojewoda ruski
1628–1638 		POL województwo ruskie IRP COA.svg Następca
Konstanty Wiśniowiecki
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Lubomirski_(wojewoda_krakowski)&oldid=56565076”